Enerji Biçimlerinin Günlük Hayatta Kullanım Alanları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

ENERJİ

Enerji Nedir?

Enerji çevremizdeki birçok olayın gerçekleşmesine neden olmaktadır

Gündüz vakitlerinde pencereden dışarıya baktığımızda, güneşten gelen enerjinin dünyamıza aydınlattığını ve ısıttığını izleyebiliriz

Akşamları cadde lambalarının elektrik enerjisini kullanarak yolları aydınlattığını görebiliriz

Arabalar hareket ettiğinde benzindeki enerjinin hareket enerjisine dönüştürdüğünü görebiliriz

Yediğimiz yiyeceklerde depolanmış enerjiyi çalışmak ve oynamak için harcadığımızı anlayabiliriz

Bu kadar iç içe olduğumuz enerjinin tanımını nasıl yapabiliriz? En basit anlamda enerjinin tanımı şöyledir:

Enerji iş yapma yeteneğidir

Enerji Kaynakları

Enerji kaynağı, yakıt olarak tanımlanır

Yakıt; kömür, odun, petrol, gaz gibi yanabilen maddelerdir

Bu tanım, uranyum ve diğer nükleer enerji üreten maddeleri de içine alacak şekilde genişletilebilir

Dünya toplam eneri gereksinimi 15 trilyon KWs dır

Bu enerji ihtiyacının %80 lik bölümü kömür, petrol ve doğalgaz gibi yakıtlardan, geri kalan %20 lik kısmı ise hidrolik, nükleer enerji, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, bitki ve hayvan atıkları (biyokütle) tarafından karşılanmaktadır

Türkiye de ise elektrik enerjisi üretiminde kaynakların payları;

Doğalgaz è %38
Hidrolik è %31
Kömür è %25
Petrol è %6,5
Diğer è %0,5 (rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle)
olmuştur

Bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi o ülkenin kalkınmışlığının bir göstergesidir

2004 yılında Türkiye de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 2 100 kWh (kilovatsaat) iken, dünya ortalaması 2 500 kWh, gelişmiş ülkelerde 8 900 kWh, Çin'de 827 kWh, ABD'de ise 12 322 kWh civarındadır

Ülkemizin ekonomik ve sosyal bakımdan kalkınmasının sağlanması için endüstrileşme bir hedef olduğuna göre bu endüstrinin ve diğer kullanıcı kesimlerin ihtiyacı olan enerjinin, yerinde, zamanında ve güvenilir bir şekilde karşılanması gerekmektedir

Türkiye de 1950 lerde yılda sadece 800 GWh (gigavatsaat) enerji üretimi yapılırken, bugün bu oran yaklaşık 190 misli artarak yılda 151 000 GWh e ulaşmıştır

37 500 MW (megavat) a ulaşan kurulu güç ile yılda ortalama olarak 220 000 GWh enerji üretimi mümkün iken; arızalar, bakım-onarım, işletme programı politikası, ekonomik durgunluk, tüketimde talebin azlığı, kuraklık, randıman vb

sebeplerle ancak 151 000 GWh enerji üretilebilmiştir

Yani kapasite kullanımı % 69 olmuştur

Termik santrallerde kapasite kullanım oranı % 59 iken hidroelektrik santralarda % 105 olmuştur

Enerji üretimimizin %31 ı yenilenebilir kaynak olarak nitelendirilen hidrolik kaynaklardan, %69 u ise fosil yakıtları olarak adlandırılan termik (doğal gaz, linyit, kömür, fuel oil gibi) kaynaklardan üretilmektedir

Son zamanlarda rüzgar ve jeotermal şeklinde alternatif kaynaklara önem verilmekte, nükleer enerji kullanımı için de çalışmalar yapılmaktadır

Gelecekte yenilenebilir enerji kaynaklarına verilecek önemle temiz enerjinin enerji üretimine katkısı arttırılmalıdır

Özellikle son yıllarda Türkiye de doğal gaz kullanımının yaygınlaşması ile, gerek evlerde kullanımı artmış gerekse sanayinin artan enerji ihtiyacını karşılamak üzere Doğal Gaz Çevrim Santraları kurulmuştur

Bu itibarla son yıllarda hidroelektrikten üretilen enerjinin payı azalmış termik enerji üretiminin payı artmıştır

Ancak Avrupa Birliği Topluluğu enerji politikalarında temiz enerjiyi (hidroelektrik, rüzgar, güneş ve biyokütle) destekleme tezini benimsemiştir

Bu durumda Türkiye de yürürlükte bulunan enerji politikaları ve ilgili hukuki mevzuat ile Avrupa Birliği mevzuatı arasındaki farklılıkların giderilmesi zorunlu hale gelmiştir

Netice olarak Türkiye deki toplam enerji üretiminde hidroelektrik enerjinin payı artırılmalıdır

Ekonomik durgunluklar dikkate alınmazsa, Türkiye de elektrik tüketimi her yıl % 8-10 oranında artmaktadır

Bu talebi karşılamak için ülkemiz yeni enerji projeleri için her yıl 3-4 milyar ABD Doları ayırmak zorundadır

Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de enerji yaşamsal bir konu olduğundan, kendine yeterli, sürekli, güvenilir ve ekonomik bir elektrik enerjisine sahip olunması yönünde başta dışa bağımlı olmayan ve yerli bir enerji kaynağı olan hidroelektrik enerjisi olmak üzere bütün alternatifler göz önüne alınmalıdır

08-02-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Enerji Biçimlerinin Günlük Hayatta Kullanım Alanları ENERJİ Enerji Nedir? Enerji çevremizdeki birçok olayın gerçekleşmesine neden olmaktadır Gündüz vakitlerinde pencereden dışarıya baktığımızda, güneşten gelen enerjinin dünyamıza aydınlattığını ve ısıttığını izleyebiliriz Akşamları cadde lambalarının elektrik enerjisini kullanarak yolları aydınlattığını görebiliriz Arabalar hareket ettiğinde benzindeki enerjinin hareket enerjisine dönüştürdüğünü görebiliriz Yediğimiz yiyeceklerde depolanmış enerjiyi çalışmak ve oynamak için harcadığımızı anlayabiliriz Bu kadar iç içe olduğumuz enerjinin tanımını nasıl yapabiliriz? En basit anlamda enerjinin tanımı şöyledir: Enerji iş yapma yeteneğidir Enerji Kaynakları Enerji kaynağı, yakıt olarak tanımlanır Yakıt; kömür, odun, petrol, gaz gibi yanabilen maddelerdir Bu tanım, uranyum ve diğer nükleer enerji üreten maddeleri de içine alacak şekilde genişletilebilir Dünya toplam eneri gereksinimi 15 trilyon KWs dır Bu enerji ihtiyacının %80 lik bölümü kömür, petrol ve doğalgaz gibi yakıtlardan, geri kalan %20 lik kısmı ise hidrolik, nükleer enerji, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, bitki ve hayvan atıkları (biyokütle) tarafından karşılanmaktadır Türkiye de ise elektrik enerjisi üretiminde kaynakların payları; Doğalgaz è %38 Hidrolik è %31 Kömür è %25 Petrol è %6,5 Diğer è %0,5 (rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle) olmuştur Bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi o ülkenin kalkınmışlığının bir göstergesidir 2004 yılında Türkiye de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 2 100 kWh (kilovatsaat) iken, dünya ortalaması 2 500 kWh, gelişmiş ülkelerde 8 900 kWh, Çin'de 827 kWh, ABD'de ise 12 322 kWh civarındadır Ülkemizin ekonomik ve sosyal bakımdan kalkınmasının sağlanması için endüstrileşme bir hedef olduğuna göre bu endüstrinin ve diğer kullanıcı kesimlerin ihtiyacı olan enerjinin, yerinde, zamanında ve güvenilir bir şekilde karşılanması gerekmektedir Türkiye de 1950 lerde yılda sadece 800 GWh (gigavatsaat) enerji üretimi yapılırken, bugün bu oran yaklaşık 190 misli artarak yılda 151 000 GWh e ulaşmıştır 37 500 MW (megavat) a ulaşan kurulu güç ile yılda ortalama olarak 220 000 GWh enerji üretimi mümkün iken; arızalar, bakım-onarım, işletme programı politikası, ekonomik durgunluk, tüketimde talebin azlığı, kuraklık, randıman vb sebeplerle ancak 151 000 GWh enerji üretilebilmiştir Yani kapasite kullanımı % 69 olmuştur Termik santrallerde kapasite kullanım oranı % 59 iken hidroelektrik santralarda % 105 olmuştur Enerji üretimimizin %31 ı yenilenebilir kaynak olarak nitelendirilen hidrolik kaynaklardan, %69 u ise fosil yakıtları olarak adlandırılan termik (doğal gaz, linyit, kömür, fuel oil gibi) kaynaklardan üretilmektedir Son zamanlarda rüzgar ve jeotermal şeklinde alternatif kaynaklara önem verilmekte, nükleer enerji kullanımı için de çalışmalar yapılmaktadır Gelecekte yenilenebilir enerji kaynaklarına verilecek önemle temiz enerjinin enerji üretimine katkısı arttırılmalıdır Özellikle son yıllarda Türkiye de doğal gaz kullanımının yaygınlaşması ile, gerek evlerde kullanımı artmış gerekse sanayinin artan enerji ihtiyacını karşılamak üzere Doğal Gaz Çevrim Santraları kurulmuştur Bu itibarla son yıllarda hidroelektrikten üretilen enerjinin payı azalmış termik enerji üretiminin payı artmıştır Ancak Avrupa Birliği Topluluğu enerji politikalarında temiz enerjiyi (hidroelektrik, rüzgar, güneş ve biyokütle) destekleme tezini benimsemiştir Bu durumda Türkiye de yürürlükte bulunan enerji politikaları ve ilgili hukuki mevzuat ile Avrupa Birliği mevzuatı arasındaki farklılıkların giderilmesi zorunlu hale gelmiştir Netice olarak Türkiye deki toplam enerji üretiminde hidroelektrik enerjinin payı artırılmalıdır Ekonomik durgunluklar dikkate alınmazsa, Türkiye de elektrik tüketimi her yıl % 8-10 oranında artmaktadır Bu talebi karşılamak için ülkemiz yeni enerji projeleri için her yıl 3-4 milyar ABD Doları ayırmak zorundadır Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de enerji yaşamsal bir konu olduğundan, kendine yeterli, sürekli, güvenilir ve ekonomik bir elektrik enerjisine sahip olunması yönünde başta dışa bağımlı olmayan ve yerli bir enerji kaynağı olan hidroelektrik enerjisi olmak üzere bütün alternatifler göz önüne alınmalıdır