Mahalli Ve Manevi Heyecan Kirkpinar (Halil Delice)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

Kispet, iki rekat namaz kıldıktan sonra abdestli olarak sırtında yere kadar uzanan beyaz gömlek varken giyilir

Bu şekilde, hem pehlivanın avret yerleri gözükmemiş olur hem de pehlivan, şehitlerin yadigarı bir sporu yaptığını hatırlar

Beyaz gömlek, şehidin kefenine işarettir

Ancak günümüzde pehlivanlar buna dikkat etmemekte, avret yerleri meydanda giyinmektedir

Önceden, ilk defa kispet giyilişinde Kispet Giyme Töreni yapılırdı

Kispet giyen, ateşten gömlek giymiş sayılırdı, artık o pehlivan, kispetin hakkını vermeye, tam bir alperen gibi davranmaya, haktan, adaletten, ahlakın en güzelinden ayrılmamaya mahkumdu, eğer ayrılırsa güreşten men edilirdi

Osmanlılar zamanında, güreşçiler, Trakya Fatihi Paşayiğit’in kabrini ziyaret ettikten sonra, Macar kralının kızı ve akıncı beyi Serdar Ali Bey’in hanımı Mehtap Hatun’un mezarını ziyaret ederlerdi

Mehtap Hatun’un kabrini ziyaretin manası neydi? Bu, Avrupa’yı vatan tutuşun, gönülleri fethin işareti miydi?
Kırkpınar, önceki bölümde anlatmağa çalıştığımız alperenlerin, kızıl elması, ulaşmak için her türlü fedakarlığı göze aldıkları hedefleriydi

Kızıl elma, Türk oğlunun, can ve mal her türlü fedakarlığı göze alarak ulaşmak istediği hedefiydi

Türkoğlu’nun ilk büyük kızıl elması, İstanbul, sonraki de Avrupa’ydı, her Türkün en büyük kızıl elmasıysa şehit olmaktı

İşte Kırkpınar, anlatmaya çalıştığımız alperenlerin, kızıl elması, ulaşmak için her türlü fedakarlığı göze aldıkları hedefleriydi

Kızıl elma, Türk oğlunun, can ve mal her türlü fedakarlığı göze alarak ulaşmak istediği hedefiydi

Kırkpınar yağlı güreşleri, karakucak güreşlerinin yağlı yapılanıdır

Her iki güreşte, boy (kategori) ve güreş şekli birbirinin aynıdır

Kırkpınar yağlı güreşleriyle Türkiye’nin dört bir tarafında yapılan yağlı güreşleri teknik özellikleri aynıdır

Güreşlerin yapılışı bakımından Kırkpınar’a has özellikler yoktur

AYAK, ORTA, BAŞ
Yağlı güreşte, insan vücudundan ilham alınarak üç ana boy; ayak, orta ve baş vardır

Bu üç ana boy, güreşçi katılımına göre dokuz boya kadar çıkabilir

Günümüz Kırkpınar yağlı güreşlerinde şu boylar vardır:
1-Minik boy (12 yaşından küçükler, katılıma göre Minik1, Minik2 diye ikiye ayrılır)
2-Teşvik boyu (12-15 yaş arası)
3-Deste Küçük Boy (15-18 arası, azami 65 kilogram)
4-Deste Orta Boy (15-18 yaş arası, azami 75 kilo, bir yıl önce alt boyda birinci olanlar)
5-Deste Büyük Boy (18 yaşını doldurmuş olanlar, deste orta boyda bir yıl önce birinci olanlar, azami 80 kg

)
6-Küçük Orta Küçük Boy (Deste büyük boyda birinci olanlar, azami 85 kg

)
7-Küçük Orta Büyük Boy (Küçük orta küçük boyda birini olanlar, azami 90 kg

)
8-Büyük Orta Boy (Küçük Orta Büyük Boyda birinci ve ikinci olanlar)
9-Başaltı (Önceki seni Büyük Orta Boyda birinci ve ikinci olanlar)
10-Baş Boyu (Bir yıl önce başaltında birinci olanlar, 90 kg üzeri olup da minderde Avrupa, Dünya ve Olimpiyat şampiyonu olan, geleneksel organizasyonlarda baş boyda birinci olanlar)
Günümüzde Kırkpınar dahil yağlı güreşler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan Yağlı Güreş Müsabaka Yönetmenliği’ne göre düzenlenir

Yağlı Güreş, organizasyonları Güreş Federasyonuna bağlı Yağlı Güreş Komitesi tarafından yürütülür

Hakem, cazgır, davul ve zurnacılar bunlara bağlı olarak çalışır

Güreşler, kura usulüne göre yapılır, yenilen elenir

Geleneksel yağlı güreşlerde zaman sınırlaması yoktu, güreşlerin ertesi güne kaldığı da olurdu

Ancak, güreşlerin planlanan gün ve saatte bitirilebilmesi için zaman sınırlaması getirilmiştir

YAĞLI GÜREŞ MAGAZİNLEŞTİ
Büyük ortaya kadar (büyük orta hariç) güreş süresi 30 dakikadır

Büyük ortadan yukarı 35 dakikadır

Eğer bu süreler içinde yenişme olmazsa 10 dakika puanlama güreşi yapılmaktadır

Yağlı güreşin en önemli oyunları kispet üzerinde alınır

Bunun için paçaları sıkı bağlamak çok önemlidir

En önemli oyunları, künde, elense, tırpan, yanbaş, kılçık, kazık, sarma, kurt kapanı, boyunduruk, çaprazdır

Rakibi paçaları bırakınca boyunduruğu boşaltmak gerekir

Elleri ensede birleştirerek alınan çift sarma, kurt kapanı oyununun devamlı uygulanması yasaktır

Eskiden küçük organizasyonlarda cazgır, hakemlik görevi de yapmaktaydı

Günümüzde her organizasyonda hem kule, hem de meydan hakemleri görev yapmaktadır

Yenik sayılma, göbeğin gökyüzünü görmesi ile olur

Buna göbeğin yıldız görmesi denir

Omuzların yere değmesi şart değildir

Rakibini yerden kaldırarak üç adım yürümek veya kendi ekseni etrafında daire çizmek de yeniş için yeterlidir

Önceden yaş sınırlaması yoktu

Günümüzde pehlivanlar kırk yaşına kadar yağlı güreş yapabilir

Bu yaştan sonra güreş yapabilmeleri için bir önceki sene ilk on altıya girmeleri gerekmektedir

Başta Kırkpınar birincisi olanlara yaş sınırlaması yoktur

Zamanın değişmesi, görsel medyanın çeşitlenmesi ve her yere girmesi, eğlence sektörünün çok gelişmesi, yağlı güreşi de etkiliyor

Bunun yanında yağlı güreşi yapanların, yağlı güreşi idare edenlerin, yağlı güreşin tarihi, kültürel, manevi yönünden haberdar olmamaları, yağlı güreşi köklerinden kopma aşamasına getirmiştir

Bir vatan ediniş destanı olan, Türk’ün dünya görüşünü, hayata bakışını canlandıran, alperenler hatırası olan yağlı güreş, tamamen gösteri, eğlence vasıtası olma tehlikesiyle karşı karşıyadır

Yağlı güreşin geçim kaynağı, para kazanma vasıtası haline gelmesi, pehlivanları televizyonlardaki talk show’lara, otellerde animasyonlara düşürmüştür

Yağlı güreşin, Kırkpınar’ın temsil ettikleri, anlattıkları, peşrevin söyledikleri, davul-zurnanın niçin vurduğu artık kimsenin umurunda değil

Şekil içinde mana tamamen kayboldu

Yağlı güreş, Kırkpınar magazinleştirildi

Ancak, “Parmak nereye gider”, “Gay’ler güreşebilir mi, ağa olabilir mi?” gibi magazin, belden aşağı konularda gündeme geliyor

Yağlı güreşin, Kırkpınar’ın neyi temsil ettiği, neyi anlattığı, tarihi, kültürel özellikleri bilinmiyor

08-02-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Mahalli Ve Manevi Heyecan Kirkpinar (Halil Delice) Kispet, iki rekat namaz kıldıktan sonra abdestli olarak sırtında yere kadar uzanan beyaz gömlek varken giyilir Bu şekilde, hem pehlivanın avret yerleri gözükmemiş olur hem de pehlivan, şehitlerin yadigarı bir sporu yaptığını hatırlar Beyaz gömlek, şehidin kefenine işarettir Ancak günümüzde pehlivanlar buna dikkat etmemekte, avret yerleri meydanda giyinmektedir Önceden, ilk defa kispet giyilişinde Kispet Giyme Töreni yapılırdı Kispet giyen, ateşten gömlek giymiş sayılırdı, artık o pehlivan, kispetin hakkını vermeye, tam bir alperen gibi davranmaya, haktan, adaletten, ahlakın en güzelinden ayrılmamaya mahkumdu, eğer ayrılırsa güreşten men edilirdi Osmanlılar zamanında, güreşçiler, Trakya Fatihi Paşayiğit’in kabrini ziyaret ettikten sonra, Macar kralının kızı ve akıncı beyi Serdar Ali Bey’in hanımı Mehtap Hatun’un mezarını ziyaret ederlerdi Mehtap Hatun’un kabrini ziyaretin manası neydi? Bu, Avrupa’yı vatan tutuşun, gönülleri fethin işareti miydi? Kırkpınar, önceki bölümde anlatmağa çalıştığımız alperenlerin, kızıl elması, ulaşmak için her türlü fedakarlığı göze aldıkları hedefleriydi Kızıl elma, Türk oğlunun, can ve mal her türlü fedakarlığı göze alarak ulaşmak istediği hedefiydi Türkoğlu’nun ilk büyük kızıl elması, İstanbul, sonraki de Avrupa’ydı, her Türkün en büyük kızıl elmasıysa şehit olmaktı İşte Kırkpınar, anlatmaya çalıştığımız alperenlerin, kızıl elması, ulaşmak için her türlü fedakarlığı göze aldıkları hedefleriydi Kızıl elma, Türk oğlunun, can ve mal her türlü fedakarlığı göze alarak ulaşmak istediği hedefiydi Kırkpınar yağlı güreşleri, karakucak güreşlerinin yağlı yapılanıdır Her iki güreşte, boy (kategori) ve güreş şekli birbirinin aynıdır Kırkpınar yağlı güreşleriyle Türkiye’nin dört bir tarafında yapılan yağlı güreşleri teknik özellikleri aynıdır Güreşlerin yapılışı bakımından Kırkpınar’a has özellikler yoktur AYAK, ORTA, BAŞ Yağlı güreşte, insan vücudundan ilham alınarak üç ana boy; ayak, orta ve baş vardır Bu üç ana boy, güreşçi katılımına göre dokuz boya kadar çıkabilir Günümüz Kırkpınar yağlı güreşlerinde şu boylar vardır: 1-Minik boy (12 yaşından küçükler, katılıma göre Minik1, Minik2 diye ikiye ayrılır) 2-Teşvik boyu (12-15 yaş arası) 3-Deste Küçük Boy (15-18 arası, azami 65 kilogram) 4-Deste Orta Boy (15-18 yaş arası, azami 75 kilo, bir yıl önce alt boyda birinci olanlar) 5-Deste Büyük Boy (18 yaşını doldurmuş olanlar, deste orta boyda bir yıl önce birinci olanlar, azami 80 kg) 6-Küçük Orta Küçük Boy (Deste büyük boyda birinci olanlar, azami 85 kg) 7-Küçük Orta Büyük Boy (Küçük orta küçük boyda birini olanlar, azami 90 kg) 8-Büyük Orta Boy (Küçük Orta Büyük Boyda birinci ve ikinci olanlar) 9-Başaltı (Önceki seni Büyük Orta Boyda birinci ve ikinci olanlar) 10-Baş Boyu (Bir yıl önce başaltında birinci olanlar, 90 kg üzeri olup da minderde Avrupa, Dünya ve Olimpiyat şampiyonu olan, geleneksel organizasyonlarda baş boyda birinci olanlar) Günümüzde Kırkpınar dahil yağlı güreşler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan Yağlı Güreş Müsabaka Yönetmenliği’ne göre düzenlenir Yağlı Güreş, organizasyonları Güreş Federasyonuna bağlı Yağlı Güreş Komitesi tarafından yürütülür Hakem, cazgır, davul ve zurnacılar bunlara bağlı olarak çalışır Güreşler, kura usulüne göre yapılır, yenilen elenir Geleneksel yağlı güreşlerde zaman sınırlaması yoktu, güreşlerin ertesi güne kaldığı da olurdu Ancak, güreşlerin planlanan gün ve saatte bitirilebilmesi için zaman sınırlaması getirilmiştir YAĞLI GÜREŞ MAGAZİNLEŞTİ Büyük ortaya kadar (büyük orta hariç) güreş süresi 30 dakikadır Büyük ortadan yukarı 35 dakikadır Eğer bu süreler içinde yenişme olmazsa 10 dakika puanlama güreşi yapılmaktadır Yağlı güreşin en önemli oyunları kispet üzerinde alınır Bunun için paçaları sıkı bağlamak çok önemlidir En önemli oyunları, künde, elense, tırpan, yanbaş, kılçık, kazık, sarma, kurt kapanı, boyunduruk, çaprazdır Rakibi paçaları bırakınca boyunduruğu boşaltmak gerekir Elleri ensede birleştirerek alınan çift sarma, kurt kapanı oyununun devamlı uygulanması yasaktır Eskiden küçük organizasyonlarda cazgır, hakemlik görevi de yapmaktaydı Günümüzde her organizasyonda hem kule, hem de meydan hakemleri görev yapmaktadır Yenik sayılma, göbeğin gökyüzünü görmesi ile olur Buna göbeğin yıldız görmesi denir Omuzların yere değmesi şart değildir Rakibini yerden kaldırarak üç adım yürümek veya kendi ekseni etrafında daire çizmek de yeniş için yeterlidir Önceden yaş sınırlaması yoktu Günümüzde pehlivanlar kırk yaşına kadar yağlı güreş yapabilir Bu yaştan sonra güreş yapabilmeleri için bir önceki sene ilk on altıya girmeleri gerekmektedir Başta Kırkpınar birincisi olanlara yaş sınırlaması yoktur Zamanın değişmesi, görsel medyanın çeşitlenmesi ve her yere girmesi, eğlence sektörünün çok gelişmesi, yağlı güreşi de etkiliyor Bunun yanında yağlı güreşi yapanların, yağlı güreşi idare edenlerin, yağlı güreşin tarihi, kültürel, manevi yönünden haberdar olmamaları, yağlı güreşi köklerinden kopma aşamasına getirmiştir Bir vatan ediniş destanı olan, Türk’ün dünya görüşünü, hayata bakışını canlandıran, alperenler hatırası olan yağlı güreş, tamamen gösteri, eğlence vasıtası olma tehlikesiyle karşı karşıyadır Yağlı güreşin geçim kaynağı, para kazanma vasıtası haline gelmesi, pehlivanları televizyonlardaki talk show’lara, otellerde animasyonlara düşürmüştür Yağlı güreşin, Kırkpınar’ın temsil ettikleri, anlattıkları, peşrevin söyledikleri, davul-zurnanın niçin vurduğu artık kimsenin umurunda değil Şekil içinde mana tamamen kayboldu Yağlı güreş, Kırkpınar magazinleştirildi Ancak, “Parmak nereye gider”, “Gay’ler güreşebilir mi, ağa olabilir mi?” gibi magazin, belden aşağı konularda gündeme geliyor Yağlı güreşin, Kırkpınar’ın neyi temsil ettiği, neyi anlattığı, tarihi, kültürel özellikleri bilinmiyor