Çanakkale'de Kahramanlık Öyküleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

Tümü Şehit Düşen 57 Alay

Çanakkale Muharebelerinde, dillere destan olan Türk birliklerimizin gösterdiği kahramanlık hikayesinde, bir Alayımızın ayrı bir yeri vardır

Bu, Arıburnu Muharebelerinde tümü Şehit düşen ünlü Şehitler Alayıdır

25 Nisan 1915 günü saat 02

45’de muharebe gemilerinin ve muhriplerin korunmasında Türk kıyılarına yaklaşan Avustralya Tümeni’nin bir tugayını taşıyan çıkarma araçları, hesapta olmayan bir akıntı nedeniyle kuzeye sürüklenerek saat 04

30’da kumluk bir kıyı (Kabatepe Bölgesi) yerine, sarp bir kıyı olan Arıburnu Bölgesine çıkarma yaptı

Bu bölgede 27

Türk Alayı’nın 2

Taburu vardı

Çıkan kuvvetlerin karşısındaysa, bu taburun yalnız bir bölüğü bulunuyordu

Durumu haber alan ve izlemeye başlayan 5

Ordu 19

İhtiyat Tümeni Komutanı Kurmay Yarbay Mustafa Kemal, herhangi bir emir almadığı halde, 57

Alayı bir dağ bataryasıyla takviye ederek karşı taarruz için Arıburnu Bölgesine yöneltti

Eceabat Bölgesinde bulunan 27

Alayın büyük kısmını da, çıkarma bölgesine yanaştırdı

Bu tedbirleri yerinde bulan 5

Ordu Komutanı, 19

Tümenin diğer alaylarının da müteakip karşı taarruzlara katılmasını kabul etti

Kıyıya çıkan İngiliz ve Fransız kuvvetleri, yapılan karşı taarruz sonucu çekilmeye başlayarak geriden gelen kuvvetlerin yardımı ve deniz kuvvetlerinin etkili ateş desteğiyle, Kanlısırt batısı -Sivritepe -Merkeztepe Yükseksırt hattında tutunabildi

Donanmanın büyük ateş desteğiyle 25 Nisan 1915 tarihinde saat 05

30’da Seddülbahir’e çıkarmaya başlandı

İlk hedef olarak Alçıtepe ele geçirilecekti

Mehmetçiğin ölüm pahasına savunduğu SERÇETEPE, KANLISIRT ile tek ikmal yolu olan ŞARAPNEL Vadisi, Türkler ve İngilizler için çok önemli idi

Her iki taraf da burayı elinde bulundurmayı istiyordu

Bundan dolayı burada çok kanlı çarpışmalar oluyordu

Bu savaşlarda her iki taraf da birbirlerine birkaç metre mesafeye kadar yaklaşıyordu

En kanlı savaş, ilk çıkarma günü (25 Nisan 1915) oldu

Çıkarma bölgesinde 26

Türk Alayının bir taburu bulunuyordu

Seddülbahir kesimini ay biçiminde çevreleyen yüzlerce geminin yakın mesafeden Türk siperlerine yönelttiği gemi toplarının korkunç ateşine karşın direnmesini pervasızca sürdüren bir avuç Türk eri, düşmana göz açtırmıyor; ateşleriyle çıkarmaya yeltenen birliklere ağır zayiat verdiriyor, kıyıya ayak basabilenler de kuytu yerlere sığınarak kıyıda tutunabilme olanağını bulabiliyordu

İngiliz ve Fransız zayiatı, komutanlara, yeni takviyeler gelmezse tutunamayacağız diye feryat ettirecek kadar ağırdı

27 Nisan 1915 günü saat 16

00 sıralarında, donanmanın ateş desteğiyle başlayan İngiliz taarruzu, Türk savunma mevzilerinin 700-800 metre ilersinde Zığındere-Eskihisarlık hattında durduruldu

Çıkarma Kuvvetleri Komutanlığı, Türklerin güçsüz olduğu önyargısıyla, taarruz etmeye kararlıydı

Hedefi, Kirte’nin ele geçirilmesiydi

28 Nisan 1915 sabahı saat 08

00’de donanmanın desteği altında başlayan İngiliz-Fransız birliklerinin taarruzu, akşama kadar sürdü

İngiliz ve Fransızlar, yapılan Türk karşı taarruzları nedeniyle geri çekilmek zorunda kaldı

Bu muharebedeki İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin zayiatı, 3

000’i buldu

Yarbay Hüseyin Avni Bey’in komutasındaki 57

Alay’ın başta komutanları olmak üzere 628 kişilik mevcudunun tamamı, 25-28 Nisan 1915 tarihleri arasında şehit oldular

57

Alay, yeniden kurulup Keşan’ın Çelebi Köyünde Sancak verilerek Galiçya Cephesine gönderilmiştir

Aziz kahramanlar, bu vatan evlâtları sizi hiç unutmayacaktır

(Türk Silahlı Kuvvetleri, Tarihi Çanakkale Cephesi Harekâtı (1915-1916) Genel Kurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Askeri Tarih Yayınları, Ankara, 1980)

Bilal Eren
Sur Dergisi / 2008

08-02-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Çanakkale'de Kahramanlık Öyküleri Tümü Şehit Düşen 57 Alay Çanakkale Muharebelerinde, dillere destan olan Türk birliklerimizin gösterdiği kahramanlık hikayesinde, bir Alayımızın ayrı bir yeri vardır Bu, Arıburnu Muharebelerinde tümü Şehit düşen ünlü Şehitler Alayıdır 25 Nisan 1915 günü saat 0245’de muharebe gemilerinin ve muhriplerin korunmasında Türk kıyılarına yaklaşan Avustralya Tümeni’nin bir tugayını taşıyan çıkarma araçları, hesapta olmayan bir akıntı nedeniyle kuzeye sürüklenerek saat 0430’da kumluk bir kıyı (Kabatepe Bölgesi) yerine, sarp bir kıyı olan Arıburnu Bölgesine çıkarma yaptı Bu bölgede 27 Türk Alayı’nın 2 Taburu vardı Çıkan kuvvetlerin karşısındaysa, bu taburun yalnız bir bölüğü bulunuyordu Durumu haber alan ve izlemeye başlayan 5 Ordu 19 İhtiyat Tümeni Komutanı Kurmay Yarbay Mustafa Kemal, herhangi bir emir almadığı halde, 57 Alayı bir dağ bataryasıyla takviye ederek karşı taarruz için Arıburnu Bölgesine yöneltti Eceabat Bölgesinde bulunan 27 Alayın büyük kısmını da, çıkarma bölgesine yanaştırdı Bu tedbirleri yerinde bulan 5 Ordu Komutanı, 19 Tümenin diğer alaylarının da müteakip karşı taarruzlara katılmasını kabul etti Kıyıya çıkan İngiliz ve Fransız kuvvetleri, yapılan karşı taarruz sonucu çekilmeye başlayarak geriden gelen kuvvetlerin yardımı ve deniz kuvvetlerinin etkili ateş desteğiyle, Kanlısırt batısı -Sivritepe -Merkeztepe Yükseksırt hattında tutunabildi Donanmanın büyük ateş desteğiyle 25 Nisan 1915 tarihinde saat 0530’da Seddülbahir’e çıkarmaya başlandı İlk hedef olarak Alçıtepe ele geçirilecekti Mehmetçiğin ölüm pahasına savunduğu SERÇETEPE, KANLISIRT ile tek ikmal yolu olan ŞARAPNEL Vadisi, Türkler ve İngilizler için çok önemli idi Her iki taraf da burayı elinde bulundurmayı istiyordu Bundan dolayı burada çok kanlı çarpışmalar oluyordu Bu savaşlarda her iki taraf da birbirlerine birkaç metre mesafeye kadar yaklaşıyordu En kanlı savaş, ilk çıkarma günü (25 Nisan 1915) oldu Çıkarma bölgesinde 26 Türk Alayının bir taburu bulunuyordu Seddülbahir kesimini ay biçiminde çevreleyen yüzlerce geminin yakın mesafeden Türk siperlerine yönelttiği gemi toplarının korkunç ateşine karşın direnmesini pervasızca sürdüren bir avuç Türk eri, düşmana göz açtırmıyor; ateşleriyle çıkarmaya yeltenen birliklere ağır zayiat verdiriyor, kıyıya ayak basabilenler de kuytu yerlere sığınarak kıyıda tutunabilme olanağını bulabiliyordu İngiliz ve Fransız zayiatı, komutanlara, yeni takviyeler gelmezse tutunamayacağız diye feryat ettirecek kadar ağırdı 27 Nisan 1915 günü saat 1600 sıralarında, donanmanın ateş desteğiyle başlayan İngiliz taarruzu, Türk savunma mevzilerinin 700-800 metre ilersinde Zığındere-Eskihisarlık hattında durduruldu Çıkarma Kuvvetleri Komutanlığı, Türklerin güçsüz olduğu önyargısıyla, taarruz etmeye kararlıydı Hedefi, Kirte’nin ele geçirilmesiydi 28 Nisan 1915 sabahı saat 0800’de donanmanın desteği altında başlayan İngiliz-Fransız birliklerinin taarruzu, akşama kadar sürdü İngiliz ve Fransızlar, yapılan Türk karşı taarruzları nedeniyle geri çekilmek zorunda kaldı Bu muharebedeki İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin zayiatı, 3000’i buldu Yarbay Hüseyin Avni Bey’in komutasındaki 57 Alay’ın başta komutanları olmak üzere 628 kişilik mevcudunun tamamı, 25-28 Nisan 1915 tarihleri arasında şehit oldular 57 Alay, yeniden kurulup Keşan’ın Çelebi Köyünde Sancak verilerek Galiçya Cephesine gönderilmiştir Aziz kahramanlar, bu vatan evlâtları sizi hiç unutmayacaktır (Türk Silahlı Kuvvetleri, Tarihi Çanakkale Cephesi Harekâtı (1915-1916) Genel Kurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Askeri Tarih Yayınları, Ankara, 1980) Bilal Eren Sur Dergisi / 2008