Artvin Gelenek Ve Görenekleri

Gelin köyden çıkarılırken genellikle delikanlılar gelin alayının önüne çeper veya ip gererek sağdıçtan bahşiş alırlar Yine gelin alayının önünde güreş tutularak bahşiş alınır Bu bahşiş "koç parası" adı ile köyün delikanlılarına verilir
Yol boyunca makar istedikleri yerde durup eğlence yaparak ilerlerler Makar oğlan evine yaklaştığında delikanlılar oğlan evine müjdeyi götürmek için at yarışı düzenlerler Buna "papaga gitme" denir Delikanlılar "papağı almak" için çatlatırcasına at koşturur Atı altında çatlayan delikanlının adı yıllarca söylenir Papağı kazanan delikanlının atının boynuna "vala" denilen üçgen şeklindeki renkli acem kuşağı bağlanır Delikanlıya da yağda kızarmış tavuk budu ikram edilir Yarışçılar geri dönüp tekrar makara karışırlar Gelin oğlan evinin kapısına geldiğinde sağdıçtan ve oğlan babasından geline damızlık hayvan bağışlaması istenir Atın üzerinden eğilerek bir eliyle kendine hediye edilen koçu kaldırıp kucağına alan gelinin adı yıllarca dillerden düşmez Ayrıca gelinin ayağının altında kurban kesilir ya da kan çıkacak şekilde yalnızca hayvanın kulağı kesilir Gelinin sağ başparmağını bu kurbanın kanına bulayarak alnının ortasına sürerler Böyle olursa kocasının yiğit olacağına inanılır Gelin eşiğine getirilir Kaynata evine tatlılıkla girsin diye avucuna bal sürülür, yarısını kendisi yer, diğer yarısını da üst eşiğe sürer Bu arada ayağının ökçesini hızla vurarak ters çevrilmiş bir porselen tabağı kırar O anda damat dama veya balkona çıkıp havaya silah atar veya bozuk para ve şeker serper Fişek ilk tetikte patlamazsa uğursuzluk sayılır Böylece sağdıç ve yengelerin arasında damat ve gelin içeri girerler Erkekler ve kadınlar ayrı ayrı meclislerde eğlenirler, yemekler yenilirken köyün delikanlıları erkek davetlilere, kızları ve gelinleri de bayan davetlilere hizmet ederler
Akşam olunca dini nikah yapılarak gelin-güvey gerdeğe verilir Sabah olunca makar toplanır Sabah kahvaltısı edildikten sonra, geline makar tarafından verilen bahşiş toplanır Bahşişe karşılık makara çeyiz dağıtılır (çorap, seccade gibi) Kadın meclisinde ya da açık havada sağdıç tarafından gelinin yüzü açılır Bu arada oğlan ve kızın yakınların tarafından yeni çiftlere para ve çeşitli takılar sunulur Bundan sonra yine eğlenceye devam edilir Eğlence faslı bittikten sonra genç çiftler ve yakınları tebrik edilerek düğün sona erer Bazen düğün bir gün sürecekse makar gerdek gecesinden önce hediyesini takdim eder, gelin de çeyizinden aynı gün veya daha sonraki günlerde makara hediye gönderir

Artvin ve çevresinde evliliğe sadakat yüksektir ve boşanmalara çok az rastlanır

Düğünden bir süre sonra gelinle damat birlikte kız tarafına giderek büyüklerin elini öperler ve akrabaları ziyaret ederler Buna "Enişteliğe gitmek" denir Eniştelikte damadı çeşitli şakalar ve ikramlar beklemektedir Enişte kelimesi de damat kelimesi yerine kullanılmakta, eniştenin ismi verilmeden çoğu zaman "enişte" olarak hitap edilmektedir

EĞLENCELER


Harfanalar: Artvin ve çevresinde uzun kış gecelerinde yapılan latifeli, eğlenceli, türkülü eğlencelerdir Daha çok kış günlerinde, mutlu bir olaydan sonra, mahalleye ya da köye samimi bir misafir geldiği zaman veya bunlara benzer bir durumda daha çok gençler anlaşarak birinin evinde toplanırlar Ya evlerinden getirmek suretiyle ya da topluca bir yerden alıp masrafını böl üşme k suretiyle yiyecek maddeleri sağlarlar Bazen kebap, döner yapmak, üzere koyun" da alabilirler
Toplantı evinde kendileri keser, yapar, pişirir ve servis yaparlar Birlikte yer, içer ve bol bol eğlenirler Şarkılar, türküler, fıkralar söylenir, anılar anlatılır, güncel konular tartışılır, varsa müzik çalınır, oyunlar oynanır, taklitler yapılır Böylece çok samimi ve coşkulu eğlenceler sürer gider
Buna benzer toplu eğlenceler yaz aylarında kırlara, yaylalara gidilerek yapılır Geçmiş yıllarda daha sık yapılan bu harfanalar, son yıllarda gençlerin köylerde bulunamaması nedeniyle azalmıştır

Aşık atışmaları: Aşıklar (saz şairleri) özellikle kış aylarında köy köy dolaşarak geceleri eğlenceye dönüştürürlerdi Genellikle köyün ileri geleninin evinde konuk olurlar ve atışmalarını buralarda yaparlardı Aşıklar ya karşılıklı deyişler söyleyerek ya da bazen bir aşık tek başına hem deyiş diyerek hem de hikayeler anlatarak seyrini sürdürürdü

Deve oynatma: Seyirlik oyunlardan biri ve en meşhurudur Köyün gençleri ve gün görmüş bu işleri iyi bilen genç/yaşlı liderleriyle beraber deve oynatma oyununu sunarlardıTamamen doğaçlamaya dayalı ancak içinde sabit figürlerin bulunduğu bir oyun türüdür Deve, iki kişi tarafından temsil edilir, üzerlerine giyilen kostümlerle canlandırılırdı Deve, kokmuş ve şişman bu oyunun vazgeçilmez figürleridir Bunlardan başka yine oyuna renk katabilecek yeteneği olanlarda da katılırdı Bunlar köy içerisinde kap kapı dolaşarak oyunlarını sergilerler ve bu çabaları karşılığında bahşiş olarak ağartı ve para toplarlardı Bu oyunun en önemli özelliği halkın bir yere toplanarak sunulmaması, aksine kapı kapı dolaşılarak her eve ayrı ayrı sunulmasıdır Oyunu sergileyenler köylüleri tanıdıkları için de oyunlarını ve şakalarını ev sahibinin sosyal/ruhi durumuna göre davranırlardı Oyunlar evin içinde değil hemen giriş kapısı önünde ya da bahçede sergilenirdi


EL SANATLARI

Bir orman yurdu olan Artvin'de ahşap işlemeciliği de çok gelişmiştir Yörede ahşap mimari tarımsal hayat ve günlük işlerde kullanılan araç gereçler de ahşaptır
Yörede şal dokumacılığı başta olmak üzere ehram halı ve kilim dokumacılığı yapılmaktadır

YÖRE MUTFAĞI

Artvin yöresinde Türk halk kültürü içindeki mutfak geleneği bütün renkleriyle yaşamaktadır
Çorbalar: püşürük, çılbır, pancar, çinçar ve lor çorbası yöresel özelliktedir
Süt ve süt ürünlerinde yapılan yemekler: ağartı denilen süt ürünlerinde yapılan kuymak başta gelmektedir
Sebzelerden ve kır otlarından yapılan yemekler: Artvin her çeşit sebze ve kır otlarının yetiştiği bir yöredir Bu çeşitlilik yöre yemeklerine de yansımıştır: dağ pancarı, kuş yemeği, kımı, yabani semiz otu
Hamur işleri: Kete en meşhur hamur işlerinden biridir, pekmezli, ceviz içli, mısır içli, peynirli, kavurmalı gibi çeşitleri mevcuttur Ayrıca katmer, erişte, ev makarnası, hınkal, çerkebaz, bişi, lokum, poğaça, çadı da vardır
Et ve et yemekleri: kebaplar ve kavurmaların yanında ağaç şişlerde yapılan kebaplar, dönerler yöreye mahsus yemeklerdendir
Tatlılar: hasuta, kaysefe, zurbiyet, ballı lokum ve laz böreği başlıcalarıdır


NELERİ İLE ÜNLÜ

Boğa Güreşleri, Barhal Kilisesi, Sarp Sınır Kapısı, Çoruh Nehri, Karagöl - Sahara ve Hatilla Vadisi Milli Parkları

İL İSMİ NEREDEN GELİYOR

İskitler tarafından kuruldu Artvin sözü iskitçe'dir