Giresun Gelenek Ve Görenekleri

Giyim Kuşam

İl Merkezi ve İlçe Merkezlerinde çağdaş giysiler benimsendiği halde kırsal kesim ve iç kesimlerde geleneksel giysiler yaygındır Karadeniz genelinde olduğu gibi, Giresun'da da peştamal, kadın giyiminin değişmez öğeleri arasındadır Erkek giyiminde dağlık kesimlerde "Aba zıpka" denen paçaları dar, baldırdan yukarısı bol pantolonlar giyilir Bu giyimde yörenin sert ikliminin etkisi vardır İl Merkezi ve kıyı kasabalarında ise ceket pantolon ve kasket yaygındır

Kadınlarda, başa örtülen, bele sarılan peştamalın varlık durumuna göre değişen türleri vardır Varsıllar başlarına "Keşan Peştamal" denen daha gösterişli ve ince bir dokuma örterler Düz çizgili ve "Direkli Peştamal" diye adlandırılan dokumada bele sarılır Varsıllar eskiden Canfez üç etek, sırmalı peştamal da giyerdi

Ev gezmeleri, düğün, bayram gibi özel günlerde kadınlar başlarına altın tepelik, boyunlarına beşi birlik, saatli kordon takardı Bunun yanında hasır bilezik, günümüzde de geniş ilgi görmektedir

Eskiden kilim desenleri ile, canlı renklerle örülen yün çoraplara günümüzde pek rastlanmamaktadır Oyalı yaşmak, ya da çember, peştamal, entari, hırka ve kara lastik günlük kadın giyimini oluşturmaktadır Kentte de görülen bu giyimin yanında etek, buluz ve kundura da yaygındır "Yol gezmesi" denen gezmelerde üste manto giyilir

Erkeklerde, aba zıpkanın yanında, Çerkez kayışı, kama (belde) gümüş hamaylı (boyunda), karabaşlık ve "çapula" denen altı kabaralı ayakkabılar geleneksel giyimi oluşturmaktadır 'Trabzon Lastiği" denen kara lastik ayakkabılar, kırsal kesimde, günümüzde de yaygındır İl Merkezinde ise kundura giyilmektedir

Günümüzde Giresun Halkı zamanın şartlarına göre giyinmektedir Yine de Köy ve Kasabalarda kadınlar ev içinde oyalı yaşmak veya çember, entari, peştamal, dışarıda ise bunlardan başka başlarına peştamal veya şal alırken, ayaklarına düz lastik veya kundura giyerler



El Sanatları

İl de ekonomik gelişmeye ve büyük orandaki göçe koşut olarak, geleneksel el sanatları da ortadan kalkmaya yüz tutmuştur Alucra yöresinde Palaz kilim dokumacılığı yer yer sürdürüyorlarsa da, pek yaygın değildir Öte yandan Tamzara dokumacılığı ile adlandırılan dokumalarda Pazar için üretime yöneldiğinden eski biçimlerini yitirmiştir Ayni dönemde geniş bir üretim alanı olan bakır işçiliği de hemen tümüyle ortadan kalkmıştır Eynesil ve Ören'de "Dastar" denilen kilimlerin dokumacılığı yaygındır, dar tezgahlarda iki parça olarak dokunan kilimler yan yana getirilip dikilir Bunlar genellikle 120x248 metre ölçülerindedir

Düz, yatık,çizgili, yol yol kareli yada soyut desenli olanları vardır Al renginin değişik tonları yanında da siyah kullanılır Bu renklendirme kilimlere ayrı bir canlılık ve görünüm kazandırır Alucra'nın Ak çiçek, Kara dikmen, Usluca, Yenice Köyü, İngölü ve Boyluca Köylerinde kilim, cecim(Cicim) dokumacılığı yaygındır Bunlarda "Tahtalı" dene , düz çizgili desenler egemendir Kıldan dokunan cecimler eskiden ev içini bölmede kullanılırdı Usluca ve Boyluca Köylerinde dokunan heybe boncuklu Damat ve azık torbalan Karadeniz yöresinde ünlüdür

Bu torbalar el çantası büyüklüğündedir Dikey olarak yünden dokunur torbanın çevresine iki sıra düğme dikilir dikey olarak ortasından bir sıra , yatay olarak ta, ikişer sıra düğme ile torbanın yüzeyi bölümlenir Bölümlerin arasına püsküller dikilerek, yüzey büyük ölçüde kaplanır Püsküller kırmızı yeşil yünden yapılır, aralarına mavi boncuk dikilir Uçlarına da çeşitli renklerde oya boncukları geçirilir Torbanın askılıkla birleştiği yerlere birer tane dış bölümüne de bir sıra püskül dikilir Askılık ta yünden dokunur Çeşitli desenlerle bezenir

Sembolik olarak çeyizlerde bulunan Giresun işi bakır ibrik ve güğümlerde eski el sanatlarındandır Konik yapılı ibriklerin gövdesi dövme bakırdandır Tutacak ve kopacak bölümleri de pirinçten yapılarak gövdeye eklenmiştir Bu sanat başta plastik ve metal kapların yaygınlaşması, ustaların il dışına göçmeleri ile hemen hemen ortadan kalkmıştır

Ayrıca, Görele'de eskiden köylerde bulunan tezgahlarda şayak ve şal cinsi kumaşlar dokunurken, bu gün önemini yitirmiş bulunmaktadır Görele'deki eski bir el sanatı da şimşir kaşık yapımı olup, halen sürdürülmektedir Ayrıca İl 'de azda olsa sepet ve hasır örmeciliği yapılmaktadır


Halk Oyunları

Karadeniz Bölgesi halk oyunları ufak-tefek farklarla birbirlerine benzer Hepsi de kıvrak ve coşturucudur Şebinkarahisar ve Alucra halk oyunları daha çok Orta ve Doğu Anadolu'nun etkisi altındadır
Giresun oyunları arasında bölgenin meşhur oyunu "horon" alır bu oyunu erkekler kemençe veya davul zurna eşliğinde, kadınlar ise; def, ud ve saz eşliğinde oynarlar Horonun; düz horon, sık saray, dik horon gibi çeşitleri vardır
Giresun karşılaması ve metelik oyunları bölgenin en çok tutulan oyunları arasındadır Giresun Karşılaması, Çandır Karşılaması, Bel Kırması ve Sallama gibi müziğin ritmine göre değişen türlere ayrılır

Maniler

Maniler, Giresun'un en ilginç anonim ürünleri arasında yer alır Manilerin konulan genellikle halkın geçim kaynağını oluşturan, fındık, mısır gibi geleneksel ürünleri ile ilgilidir



GİRESUN'DAN MANİLER:

Atma türkü atarım
Yüreğini yakarım
Fındığı dizi eder
Boğazına takarım



Gidiyorum yaylaya
İki at bir katırla
Sana fındık yolladım
Ye de beni hatırla


Fındık kırdım iç ettim
Yaylalara göç ettim
Yarim senin yüzünden
Ben bu canı hiç ettim




Ah fındığım fındığım
Dallarına konduğum
Vermedi seni bana
Sakalını yolduğum


Deyimler

Giresun'da anlatıma zenginlik ve özgünlük kazandıran, çok sayıda deyim kullanılmaktadır

Örneğin ;

Olmayacak işler peşinde koşanları tanımlamak, "Yumurtadan yün kırkıyor"

Davranışlarıyla çevresindekileri bezdirenler için, "Islak peştamal gibi yapışıyor"

Çevresi tarafından istenmemesine karşın, kendine yer etmeye çalışanlar için, "El Onu hanına uğratmaz, o tüfeğini asmaya yer arar"

durumuna uymayan işler yapmaya kalkışanlar içinde "Abası yok, poyraza karşı gider" deyimi kullanılır



Atasözleri

-Dal ağacı gösterir

-Talihini kuş da değil, işte ara

-Açlığını, bilen yere bildir

-Çok karınca deveyi öldürür

-Yel esmezse yaprak kımıldamaz

-Atın nalını mıhını hesap eden, at alamamış

-Az uyku az yemek, insanı eder melek

-Çok uyku çok yemek, insanı eder helak

-Altına at düşenin, gönlüne murat düşer

-Boş durma boşa çalış

-Atası neyse ötesi odur

-Bir elle veren iki elle alır

-Horana giren terler



Bilmeceler

Sonbaharda pürçeklenir,
İlkbahar da çiçeklenir,
Yaz kış gemilere yüklenir,
Bilin bakalım bu nedir?
(FINDIK)



Beyazla başladım,
Yeşille işledim,
Al ile bitirdim,
Herkese yedirdim?
(KİRAZ)


Folklor



HALK OYUNLARI: Karadeniz Bölgesi Halk Oyunları bazı ayrıntı farklılıkları dışında genelde birbirine benzerler Bölge halkı kıyısında yaşadığı deniz gibi hareketli ve coşkundur Oyun ve türküleri de kendilerine uygundur Giresun oyunları içinde en önemlisi Giresun Karşılaması ve horondur Horona erkekler bölgenin meşhur çalgısı kemençe veya davul zurna eşliğinde oynarlar Horonun; düz horon, sık saray, dik horon ve karşılamanın; tüfekli çandır karşılaması, bel kırması ve sallama gibi müziğin ritmine göre değişen çeşitleri vardır Giresun türküler yönünden de zengin bir ildir Giresun türkülerine Mican, Tamzara, Karahisar Türküsü, Fingil, Bir Fındığın İçini, Merekte Sarı Saman, Oy Giresun Kayıkları, Aksu Derler Adına, al Perde Yeşil Perde, Sokak Başı Meyhane örnek verilebilir