Aksaray Gelenek Ve Görenekleri

YEMEKLER (YÖRE MUTFAĞI):


Aksaray’da hububatın geniş bir alana yayılmış olması ile bundan mamul yiyecekler, hayvancılığın gelişmiş olması dolayısıyla da et ve süt mamulleri, ayrıca bağ ve bahçelerden elde edilen sebze ve meyvelerle de mutfak için oldukça zengin malzemeler elde edilmektedir





1- YUFKA: Yılın belirli aylarında ve yer yer her gün yapıldığı da olur Uzun süreli yapılan ekmekler için, ölçeği testi olarak bilinen çok testili hamurlar yoğrulur Ailenin erkekleri, hamurları üzeri temiz bir bezle örtülü olduğu halde çiğnerler Yoğrulan hamurlar beze denilen küçük parçalara ayrılır Bunlar düzgün ekmek tahtaları üzerinde, ince, uzun oklavalarla çok ince bir şekilde açılır ve ateş üzerinde bir sacta pişirilir Pişirme sırasında ekmeğin yanmaması için (pişirgeç) kullanılır



2- ŞEPE: Küçük ölçüde açılarak pişirilen yufkadır



3- SIKMA: Şepeden biraz büyükçe açılan ve içine tereyağı, taze çökelek veya peynir konarak meydana getirilen dürümdür



4- ÇÖREK: Hamurun mayalanarak, geniş kaplar içinde köy fırınlarında pişirilmesiyle yapılır



5- MAYALI: Yine hamurun mayalanmasıyla küçük bazılar yapılır Bu bazılar 1-15 cm kalınlığında açılarak saç üzerinde pişirilir



6- ERİŞTE: Yufka hamur ince uzun bir şekilde kesilerek güneşte kurutulur Daha sonra kavrulur ve makarna yerine kullanılır



7- KUSKUS PİLAVI: Yumurta ile un bir kap içerisinde karıştırılır Daha sonra saçma büyüklüğünde küçük parçalar halinde kurutulur



8- DOLMA MANTI: Hamur yufka gibi açılır Baklava dilimi biçiminde büyükçe kesilir Hazırlanan kıymalı iç içerisine konduktan sonra katlanır Suda haşlanarak suyu süzülür Altına sarımsaklı yoğurt, üzerine özel yapılan zer dökülür





9- KATIKLI AŞ: Bir çeşit yaz yemeğidir Torbada süzülmüş yoğurt, soğuk bulgur pilavı ile karıştırılarak çorba gibi içilir



10- PELTE: İnce un ve pekmez belirli bir kıvama kadar kaynatılarak pişirilir Sonra üzerine tereyağı dökülür





11- SOĞANLAMA: Soğan doğranır, yağ, kıyma ve salça ile ya da domatesle kavrulur





12- TARHANA ÇORBASI: Ekşi yoğurt, aşlık, un kaynatıldıktan sonra belirli bir kıvam alır Bu kıvama yuvarlak ve yassı şekil verilir ve sonra

kurutulur Artık tarhana elde edilmiş olur Bunu pişirmek için ise bir akşam önce ılık suda bekletilerek kabartılır Daha sonra suyla pişirilerek üzerine nane ve yağ dökülür





13- SARIĞI BURMA (KATMER): İnce un, yumurta ve yoğurt iyice yoğrulur İnce yufkalar halinde açılır ve hamur bir sini veya büyükçe bir tepsi üzerinde katmerli bir biçimde dıştan içe doğru yerleştirilir Üzerine yağ ilave edilerek kızartılır Soğuduktan sonra kestirme dökülür



14- HÖŞMERİM: Genellikle köylülerin yaylada oldukları zaman yapılır Tereyağ eritilir, içerisine un atılarak ateş üzerinde, un tanecikler haline gelinceye



kadar bir müddet karıştırılır ve soğumadan yenir

15- SAC BÖREĞİ: Şepe halinde açılan hamur, içerisine kıyma, yumurta peynir, sebze konarak ortadan ikiye katlanır Sac üzerinde pişirildikten sonra yağlanarak yenir



16- BAMYA ÇORBASI: Malzemeleri: 250 gr bamya, 200 gr et, 1 adet soğan, 1 domates, 1 yemek kaşığı salça, 1 limon

Hazırlanışı: Bamya sıcak suda 15 dakika kaynatılarak, limon tuzlu su ile haşlanır Tencere içine yağ ile bir adet soğan ve et ilave edilerek soğan kızarıncaya kadar pişirilir Rendelenmiş domates ile bir kaşık salça ilave edilerek yemek kaynamaya bırakılır, limon ilave edilir Hazırlanan bamya yemeğe ilave edilerek servis yapılır



17- YOĞURT ÇORBASI: Hazırlanışı: Yoğurt, su ile karıştırılarak içine pirinç ilave edilir, ocakta kısık ateşte belirli bir kıvama gelinceye kadar pişirilir Ayrıca bir



kapta tereyağı kızarıncaya kadar ısıtılır Yağ et suyu ve kırmızı biber ilave edilir sos halinde çorba üzerine dökülür Sıcak servis yapılır



18- ARABAŞI: Malzemeleri: 1 litre su, 3 kahve fincanı un, 100 gram tereyağı ve tuz

Hazırlanışı: 1 litre su, 3 kahve fincanı un, 100 gram tereyağı ve tuz iyice karıştırılır Sonra ocakta kaynamaya bırakılır Kaynayan lapa yayvan bir tepsi içine 3 cm kalınlıkta olacak şekilde düzgünce yayılır Baklava dilimi şeklinde kesilerek soğutulur Haşlanmış tavuk veya hindi göğsü, tereyağlı bir kahve fincanı un ile beraber kavrulur Kaynatılmış 1 litre tavuk suyu içine yapılan sos ilave edilir Soğutulmuş un lapası kaşıkla alınır, soslu tavuk suyuna batırılarak servis yapılır





19- KALBURABASTI: Hazırlanışı: 1 su bardağı sıvı yağ, margarin ve yoğurt, yeterince un karıştırılır, mayalanır Yapılan hamur kulak memesi büyüklüğünde hazırlanır, rende ile tel süzgeçten geçirilir, üzerine rendelenmiş ceviz konularak kapatılır Kapatılan kısım alta gelecek şekilde tepsiye dizilir, kısık ateşte veya fırında pişirilir Yapılan tatlı için hazırlanan şerbet tatlının üzerine dökülerek servis yapılır



20- KAYGANA: Malzemeleri: 6 yumurta porselen kapta çırpılır Hazırlanan un ilave edilir, tekrar çırpılır Tavada hazırlanan yağ hafif kızarınca hazırlanan yumurta un karışımı malzeme yağ üzerine ilave edilerek kısık ateşte çevrilerek pişirilir Servis yapılır



21- ÇİĞLEME: Malzemeleri: 500 gr un, 2 bardak su, 250 gr taze kaymak ve tuz
Hazırlanışı: Hazırlanan un ile su hamur haline getirilir 15 dakika dinlenen hamur merdane ile küçük yuvarlak şeklinde açılır Arasında bir tatlı kaşığı kaymak ilave edilip kapatılır Teflon tavada kısık ateşte çevrilerek pişirilir Tekrar üzerine kaymak ilave edilerek servis yapılır

1-Patlıcan ağdası(patlıcan, tereyağı ve pekmezden yapılan enfes bir tatlı)
2-Un Helvası (un ile şeker esmerleşene kadar az yağda kavrulur, üzerine su eklenir, biraz kaynadıktan sonra sıcak sıcak ya tepsiye veya muhallebi kaplarına dökülür, Tavada eritilen tereyağı üzerine gezdirilip servis edilir)
3-Gerdan
4-Borana
5-Çılbır(yaygın bir kap içine su koyularak kaynatılır kaynayan suyun içine dağıtmadan çiğ yumurtalar kırılır yumurtaların beyazı katılaşınca ocaktan alınır bir başka yaygın kapta hazırlanan sarımsaklı yoğurt iyice kaba yayılır Fazla suyu süzüldükten sonra hazırlanan yumurtalar sarımsaklı yoğurt olan kaba suyuyla birlikte aktarılır kırmızı biberle kızarmış tereyağı üzerine dökülerek servis edilir