Ali Bin Muhammed

ALİ BİN MUHAMMED

Buhârâ evliyâsından ve Şâfiî mezhebi âlimlerinden İsmi Ali olup, babasının ismi Muhammed'dir Babasının isminin Ahmed olduğu da rivâyet edilir Künyesi Ebü'l-Feth'dir Doğum târihi ve yeri belli değildir 1010 (H401) senesinde Buhârâ'da vefât etti

Ali bin Muhammed, zamânının büyük âlimlerinden idi Ebû Hatem bin Hibbân'dan çok hadîs-i şerîf dinledi İlim ve edeb sâhibi bir zât idi Nazım ve nesir hâlinde yazılmış pekçok şiirleri vardır Hayâtı hakkında fazla bir bilgi yoktur

Talebelerine sohbetlerinde sık sık şöyle buyururdu:

"Kim kendi bozuk hâlini düzeltirse, kendini, çekemiyenlere fırsat vermemiş olur

Büyüklerin huzûrundaki edepsizlik ve dostların arasında onları aşağı görmek ne büyük cehâlettir

Kişide îmân, ihlâs ve pişmanlık bulunursa, Allahü teâlâ onun bütün günâhlarını affeder

Kişinin dünyâ malını arttırmaya çalışması, kendisi için bir noksanlık ve onun kârı, kazancı ise, hayır olmayıp hüsrandır"

Ali bin Muhammed, bir vâzında şöyle nasîhat etti:

Ey insanoğlu! Allahü teâlânın emirlerini hatırından çıkarma ve bütün âzâlarını O'nun yolunda kullan Elin ayağın, gözün kulağın, itâattan çıkarsa; tekrar Allahü teâlânın ve O'nun Peygamberinin buyurduklarını onlara öğret ve yaptırmaya çalış

Ey insanoğlu! Körpe ve tâze olan şu gençliğinle gururlanma Her şeye gücünün yetmesi, seni aldatmasın Senden önce, gençlerin pekçoğu saçı sakalı ağarmadan bu dünyâyı terk etti Genç ve tâze bir fidanken göçüp gittiler Farzet ki gençlik, sâhibine bir takım özür olacak şeyler gösterir İhtiyarın özrü yoktur Onun ileri sürdüğü şeyler, şeytanın eğlencesi olacak şeylerden başkası değildir

Ey sonu harâb olacak olan bir evi tamir etmeye çalışan kişi! Allahü teâlâya yemin olsun ki, bu çalışma; harâb olacak ömür için tâmirden başka bir şey değil de nedir?

Ey aklını, fikrini, gönlünü, mal-mülk toplamaya vermiş kişi! Böyle yapma, bu işlerden geri dur Zîrâ mal-mülk sevincinin netîcesi, hüzün ve kederdir Ağlayıp, sızlamaktır Onunla birlikte olmak, insanı Allahü teâlâya ibâdet etmekten uzaklaştırır

Ey insanoğlu! İnsanların kalblerini kazanmayı, hoşnûd ve râzı etmeyi isteyerek, herkese iyilik et İyilikten ayrılma Bu yolda insanlara hizmetin devamlı olsun Çünkü insan, iyiliğin kölesidir Sana bir sıkıntı ve zarar gelirse, sen bunu yapanlara karşı gücün yettiğinde affedici ol ve hatâları görme!

Ey şu anda sevinç içerisinde olan insanoğlu! Sen gaflet uykusunda yatıyorsun Sevinç ve neşeni devamlı kalıcı sanma Bu rüyâ, şimdi sana neşe ve sürûr veren bir zamandır Sana cezâ, üzüntü ve sıkıntı veren zaman ise, uyanınca gelecektir

1) Tabakât-üş-Şâfiiyye; c5, s293
2) El-Bidâye ven-Nihâye; c11, s345
3) Şezerât-üz-Zeheb; c3, s159
4) Miftâh-üs-Se'âde; c1, s229
5) Vefeyât-ül-A'yân; c3, s376
6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c4, s334