|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bu Devirde Örnek Toplum Olabilmek
BU DEVİRDE ÖRNEK TOPLUM OLABİLMEK
Ali Kaya
Tarih sahnesinde bütün toplumlar, bazı özelliklerle kendini belli eder Kimi istilacı, kimi yıkıcı, kimi silik ve edilgen Tarihte ve bugün müslümanlar hangi vasıflarıyla öne çıkar, hangi vazifeler için yaşarlar? Ya da Hz Peygamber’in Sünneti nasıl bir hayat modeli öngörür?
Sünnet, müslümanların fert ve toplum hayatı için kapsamlı ve detaylı bir projedir ve tefsir edilmiş bir Kur’an’ı ve hayata aktarılmış bir İslam’ı temsil eder Nitekim müminlerin annesi Hz Aişe (RA), derin anlayışı ve basireti ile bu hususu çok iyi anlamış ve Efendimiz’in ahlâkından sorulduğunda gayet açık ve net bir ifade ile “Onun ahlâkı Kur’an’dı” (Müslim, Ebu Davud) diye cevap vermişti
Sünnet’in getirdiği bu kapsamlı hayat tarzını Kardavî şöyle ifade eder: “Bu, uzunluk, genişlik ve derinlik olarak insan hayatının hepsini kaplaması ile öne çıkan bir yaklaşımdır Uzunlukla, insanın doğumundan ölümüne dek bütün hayatını kapsayan zaman dilimini kastediyoruz Genişlik ile de; evde, çarşıda, mescitte, yolda, işte, Allah ile olan ilişkide, kişi, aile, müslüman veya gayr-i müslimlerle, hatta hayvan ve bitkilerle olan ilişkilerde hayatın her alanını kuşatan genişliği kastediyoruz Derinlikten kastımız ise, insan hayatının iç yapısındaki derinliktir ki, bu da vücut, akıl ve ruhu kapsar Zahir ve batını içine alır; söz, amel ve niyeti de kuşatır”
Rasul-i Ekrem’in, inşası için hayatını vakfettiği bu hayat modelinin merkezinde elbette yüce Kur’an yer almaktaydı Bu sayede aşırılıklardan da pasiflikten de uzak, vasat (orta yolu tercih eden), bütün insanlığa örnek, güçlü ve her zorluğu aşabilen bir toplum oluştu
Ne var ki, Sünnet’in bütün yönleri ile yaşandığı Asr-ı Saadet ile insanlar arasındaki zaman uzayınca, sahabenin anlayıp yaşadıkları sünnet anlayışından kaymalar oldu
Sünnetin fert ve toplum hayatına kazandırmayı murad ettiği temel özellikler neydi? Bu sorulara çok detaylı cevaplar verilebilir elbette Ama biz, bakış açımızı biraz daraltarak, müslümanların örnek ve önder olma vasıflarına değinmek istiyoruz
Ölçülü Toplum
Yüce Rabbimiz, Rasul-i Ekrem’in oluşturduğu ve kıyamete kadar gelecek insanlar için örnek olan toplumdan bahisle şöyle buyurur: “İşte böyle sizi vasat bir ümmet yaptık ki insanlara şahitler (örnek) olasınız, Peygamber de size karşı şahit (örnek) olsun” (Bakara/143)
Vasat ümmet; belirlenmiş sınırları aşmayan, orta yolu izleyen, diğer milletlere adil davranan, onlarla olan ilişkilerini hak ve adalet esasına dayandıran, doğru ve soylu bir toplum Şahit, bir hakkı ispatta bilgisine başvurulan ve hükme delil olarak alınan, adil, hakkı söyleyen, sözüne itibar edilen, her yönüyle örnek kimse
Neticede, insanlar arasında adaleti ve hakkı gerçekleştiren, insanlar için ölçü ve değerler koyan dengeli bir toplum İnsanlar arasında güvene layık görüşler ortaya koyan, insana ait tasavvurları, adet ve duyguları hesaba katarak hüküm veren; doğruya doğru, yanlışa yanlış diyebilen bir toplum
Düşünce ve kabullenişlerinde de vasat bir toplum Ne sırf dünyaya dalar, ne de tamamen ahirete gömülür Hayatını sürdürmek için çalıştığı kadar, manen yükselebilmek için de çalışır Tecrübe ve marifet kapılarını kapamadığı gibi, bildiğiyle donup kalmaz
Hayatı tamamen hislerin ve vicdanın emrine bırakmadığı gibi, büsbütün cezalandırma usüllerine de bırakmaz Terbiye ve yönlendirmeyle gönülleri ulvileştirir İnsanları sultanların kamçısına bırakmadığı gibi, sadece ferdî vicdanlarıyla da başbaşa bırakmaz Gelişmeye yönelik hamleleri harekete geçirerek, bireyin şahsiyetini geliştiren yetenek ve özellikleri serbest bırakır Bireyi topluma yardımcı kılar, topluma da bireyi koruma görev ve sorumluluğu verir
|