Kişiliğin Üst Tabakası Ve İşleyişi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

(F)ÇABA (CEHD-GAYRET)

Çaba olgusu yalnız hareketten ibaret değildir, belki enerji harcamayı gerektiren bir eylemdir

Bir kuvvete direnmek ya da bir direnişi yenmek de çaba olarak değerlendirilir

Kişilik yapısı bütünlük arzeden her normal insanın inancı, aklı, vicdanı, değer yargılarına, kabul ettiği normlara uygun tercih yapmasını emrederken, fizyolojik güdüleri, kötü eğilimleri, belki sosyal çevresi değer ve normlara uymayı terke zorlar

Bu iki etki arasında iradenin kendini zorlaması, yani bir çaba sarfetmesi lâzımdır

"
Arzu ve eğilimlerle kurallar arasında bir çatışma vuku bulduğunda kurallara uygun bir tutum ve davranışı tercih etmek çok kolay değildir

Değerlere uygun davranma yönünde gösterilen çaba, Yüce Allah tarafından "sarp yokuşu" tırmanmaya benzetilmiştir: "Biz insana iki göz, bir dil ve iki kulak vermedik mi? Ona iki yolu da göstermedik mi? Fakat o, sarp yokuşu aşamadı

Nedir sarp yokuş bilir misin? Köle âzad etmektir; yahut zor bir günde akraba olan bir yetimi veya fakir bir zavallıyı doyurmaktır

Bundan başka; iman edenlerden, birbirine sabırlı olmayı öğütleyenlerden, merhameti tavsiye edenlerden olmaktır

"
Gayret, çaba olgusunun Kur'an'daki mürâdifi "mücâhede"dir

Mücâhede düşmana karşı savaşırken bütün gayreti sarfetmeyi, Allah'ın rızâsını her şeye tercih etmeyi, bu uğurda mal ve canlarını feda etmeyi ifâde eder

"Ey iman edenler! Allah'tan korkun, O'na yaklaşmaya yol arayın ve yolunda cihad edin ki, kurtuluşa eresiniz

" Yüce Allah, "Allah'tan korkun" ifadesiyle yapılmaması gerekli olan şeyleri terketmeyi, "O'na yaklaşmaya vesile arayın" ifadesiyle yapılması uygun olan şeyleri yapmayı emretmiştir

Bütün bunların hepsi insan nefsine, arzularına, eğilimlerine ağır ve zor gelen şeylerdir

Çünkü nefis sâdece maddî haz ve lezzetlere kavuşmak ister

Akıl ise Allah'a itaatta bulunmaya çağırır

Bu iki durum arasında bir çelişki ve çatışma vardır

Allah'ın emirlerine uymak nefse ağır geldiği için "Allah yolunda cihad edin" buyrulmuştur

"

08-02-2012	#7
Prof. Dr. Sinsi	Kişiliğin Üst Tabakası Ve İşleyişi (F)ÇABA (CEHD-GAYRET) Çaba olgusu yalnız hareketten ibaret değildir, belki enerji harcamayı gerektiren bir eylemdir Bir kuvvete direnmek ya da bir direnişi yenmek de çaba olarak değerlendirilir Kişilik yapısı bütünlük arzeden her normal insanın inancı, aklı, vicdanı, değer yargılarına, kabul ettiği normlara uygun tercih yapmasını emrederken, fizyolojik güdüleri, kötü eğilimleri, belki sosyal çevresi değer ve normlara uymayı terke zorlar Bu iki etki arasında iradenin kendini zorlaması, yani bir çaba sarfetmesi lâzımdır" Arzu ve eğilimlerle kurallar arasında bir çatışma vuku bulduğunda kurallara uygun bir tutum ve davranışı tercih etmek çok kolay değildir Değerlere uygun davranma yönünde gösterilen çaba, Yüce Allah tarafından "sarp yokuşu" tırmanmaya benzetilmiştir: "Biz insana iki göz, bir dil ve iki kulak vermedik mi? Ona iki yolu da göstermedik mi? Fakat o, sarp yokuşu aşamadı Nedir sarp yokuş bilir misin? Köle âzad etmektir; yahut zor bir günde akraba olan bir yetimi veya fakir bir zavallıyı doyurmaktır Bundan başka; iman edenlerden, birbirine sabırlı olmayı öğütleyenlerden, merhameti tavsiye edenlerden olmaktır" Gayret, çaba olgusunun Kur'an'daki mürâdifi "mücâhede"dir Mücâhede düşmana karşı savaşırken bütün gayreti sarfetmeyi, Allah'ın rızâsını her şeye tercih etmeyi, bu uğurda mal ve canlarını feda etmeyi ifâde eder "Ey iman edenler! Allah'tan korkun, O'na yaklaşmaya yol arayın ve yolunda cihad edin ki, kurtuluşa eresiniz" Yüce Allah, "Allah'tan korkun" ifadesiyle yapılmaması gerekli olan şeyleri terketmeyi, "O'na yaklaşmaya vesile arayın" ifadesiyle yapılması uygun olan şeyleri yapmayı emretmiştir Bütün bunların hepsi insan nefsine, arzularına, eğilimlerine ağır ve zor gelen şeylerdir Çünkü nefis sâdece maddî haz ve lezzetlere kavuşmak ister Akıl ise Allah'a itaatta bulunmaya çağırır Bu iki durum arasında bir çelişki ve çatışma vardır Allah'ın emirlerine uymak nefse ağır geldiği için "Allah yolunda cihad edin" buyrulmuştur"