Stres Nedir Ve Nasıl Ortaya Çıkar?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

stres nedir ve nasıl ortaya çıkar?

Hayat boyu yaşantımızı olumsuz yönde etkileyip
sıkıntılara sokan etkenlerden biri de stres halidir

Stres
derken, her türlü olumsuz etkilere karşı vücudun gösterdiği
tepki, olarak anlaşılmalıdır

Bu etkiler, dıştan geleninsanlarla
ilişkiler, çevre koşulları (sıcak, soğuk, yağmur,
kar, sel baskını, deprem gibi), hastalık ve cerrahi operasyon
şeklinde veya içten gelen (bir yaşam biçimini hayal edip
heyecan duymak) tarzında olabilir

Öyleyse stres, içten veya
dıştan gelip organizmayı fizyoloji ve metabolizma alanında
sıkıntıya sokan her olumsuz etkiye karşı vücudun
savunmada gösterdiği tepki halidir

Stres halinin ortaya çıkışı
:

Bir stres halinde, buna tepki olarak vücudun
savunma sistemi çalışmaya başlar

Şöyle ki, bir tehlike
anında beyin hipofiz bezine sinyal gönderir

Hipofiz bezi de
börek üstü bezini uyarır

Bu bezin medula denen iç
kısmında adrenalin ve noradrenalin hormonları
salgılanmaya başlar

Bu hormonlar kan akışıyla bütün
organlara yayılır ve etkisi;
-Dolaşım sisteminin, deri, böbrek ve sindirim
kanalına ait damarların daralması; kas, kalp ve beyini
besleyen damarların ise genişlemesi,
-Sindirim sistemi kanalı kaslarının gevşemesi,

büzücü kasların da kasılması,
-Merkezi sinir sisteminin yıpranması sonucu bunaltı
ve huzursuzluk belirtilerinin baş göstermesi,
-Daha iyi görmek için göz bebeklerinin büyümesi,
-Saldırgan görünmek için yüz kaslarının gerilip
kılların dikleşmesi,
-Kanda kullanılacak oksijen miktarını artırmak için
nefes alıp vermelerin hızlanması,
-Sindirim ve idrar yolları işleminde tutukluluk
halinin belirmesi,
-Üreme sistemi üzerindeki baskının cinsel
isteksizliğe yol açması, şeklinde görülür

Acil durumda kasların daha çok kana ihtiyacı
olacaktır

Bu nedenle, kalp daha hızlı atar ve aniden
tansiyon yükselir

Diğer taraftan kan, mide ve ciltten
uzaklaşıp kaslara yönelip akar

Bu aşamada kan dolaşım
sistemine daha fazla yağ pompalanır; çünkü yağ, hızla
devreye giren bir enerji kaynağıdır

Kandaki şekerin
yoğunluğu artarken olası yaralanmaya karşı pıhtılaşmayı
gerçekleştirecek kimyasal bileşikler üretilir

Böylece vücut,
savunmasını tamamlanmış ve dövüşme veya kaçma
olgusuna hazır hale gelmiştir

Stres hali etkisine göre iki çeşittir

Birisi kısa
sürelidir, pek farkında olmadan gelip geçer

Kişi üzerindeki
etkisi de pek önemsenmeyecek kadar az olur

Diğeri ise,
hem ağır hem de uzun sürelidir

Kişiyi sıkıntıya sokup
huzursuz eder ve aynı zamanda da organları yıpratır

Stres
halinin uzun sürmesi durumunda adrenalinin yerine, yine
böbreküstü bezinin korteks denen bölümünden daha fazla
kortizol hormonu salgılanır ve bu da;
-Vücutta su tutulup ödem hastalığı yapması,
-Bağışıklık sistemini zayıf düşürüp hastalıklara
yakalanma riskinin artırması,
-Şeker hastalığının (diyabet) baş göstermesi,
-Hafıza kaybı ve unutkanlığın hastalık haline
gelmesi gibi, olası rahatsızlıklara yol açar

08-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Stres Nedir Ve Nasıl Ortaya Çıkar? stres nedir ve nasıl ortaya çıkar? Hayat boyu yaşantımızı olumsuz yönde etkileyip sıkıntılara sokan etkenlerden biri de stres halidir Stres derken, her türlü olumsuz etkilere karşı vücudun gösterdiği tepki, olarak anlaşılmalıdır Bu etkiler, dıştan geleninsanlarla ilişkiler, çevre koşulları (sıcak, soğuk, yağmur, kar, sel baskını, deprem gibi), hastalık ve cerrahi operasyon şeklinde veya içten gelen (bir yaşam biçimini hayal edip heyecan duymak) tarzında olabilir Öyleyse stres, içten veya dıştan gelip organizmayı fizyoloji ve metabolizma alanında sıkıntıya sokan her olumsuz etkiye karşı vücudun savunmada gösterdiği tepki halidir Stres halinin ortaya çıkışı : Bir stres halinde, buna tepki olarak vücudun savunma sistemi çalışmaya başlar Şöyle ki, bir tehlike anında beyin hipofiz bezine sinyal gönderir Hipofiz bezi de börek üstü bezini uyarır Bu bezin medula denen iç kısmında adrenalin ve noradrenalin hormonları salgılanmaya başlar Bu hormonlar kan akışıyla bütün organlara yayılır ve etkisi; -Dolaşım sisteminin, deri, böbrek ve sindirim kanalına ait damarların daralması; kas, kalp ve beyini besleyen damarların ise genişlemesi, -Sindirim sistemi kanalı kaslarının gevşemesi, büzücü kasların da kasılması, -Merkezi sinir sisteminin yıpranması sonucu bunaltı ve huzursuzluk belirtilerinin baş göstermesi, -Daha iyi görmek için göz bebeklerinin büyümesi, -Saldırgan görünmek için yüz kaslarının gerilip kılların dikleşmesi, -Kanda kullanılacak oksijen miktarını artırmak için nefes alıp vermelerin hızlanması, -Sindirim ve idrar yolları işleminde tutukluluk halinin belirmesi, -Üreme sistemi üzerindeki baskının cinsel isteksizliğe yol açması, şeklinde görülür Acil durumda kasların daha çok kana ihtiyacı olacaktır Bu nedenle, kalp daha hızlı atar ve aniden tansiyon yükselir Diğer taraftan kan, mide ve ciltten uzaklaşıp kaslara yönelip akar Bu aşamada kan dolaşım sistemine daha fazla yağ pompalanır; çünkü yağ, hızla devreye giren bir enerji kaynağıdır Kandaki şekerin yoğunluğu artarken olası yaralanmaya karşı pıhtılaşmayı gerçekleştirecek kimyasal bileşikler üretilir Böylece vücut, savunmasını tamamlanmış ve dövüşme veya kaçma olgusuna hazır hale gelmiştir Stres hali etkisine göre iki çeşittir Birisi kısa sürelidir, pek farkında olmadan gelip geçer Kişi üzerindeki etkisi de pek önemsenmeyecek kadar az olur Diğeri ise, hem ağır hem de uzun sürelidir Kişiyi sıkıntıya sokup huzursuz eder ve aynı zamanda da organları yıpratır Stres halinin uzun sürmesi durumunda adrenalinin yerine, yine böbreküstü bezinin korteks denen bölümünden daha fazla kortizol hormonu salgılanır ve bu da; -Vücutta su tutulup ödem hastalığı yapması, -Bağışıklık sistemini zayıf düşürüp hastalıklara yakalanma riskinin artırması, -Şeker hastalığının (diyabet) baş göstermesi, -Hafıza kaybı ve unutkanlığın hastalık haline gelmesi gibi, olası rahatsızlıklara yol açar