İyilikleri Emredip Kötülükleri Menetme

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

İyilikleri Emredip Kötülükleri Menetme

iyilikleri emretmek, bu iyiliklerin maslahatlarının elde edilmesine vesiledir

İyiliği emretmenin üstünlüğü emredilen iyiliğin maslahatının üstünlük derecesine göre farklılık arzeder

Herhangi bir iyiliğin yapılması için geniş zaman varsa o iyiliğin emredilmesi de geniş zamanda olabilir

Ancak iyiliğin dar bir vakitte yapılması gerekiyorsa hemen emredilmesi gerekir ki o iyiliğin maslahatı kaçırılmasın

Bir kötülükten menetmek de bu kötülüğün mefsedetinin izale edilmesine vesiledir

Kötülükten menetrnenin derecesi, men edilen kötülüğün mefsedetinin derecesine göre farklılık arzeder

Kötülüğün mefsedetini izale edebilmek için onu men etmek hemen vacip olur

Çünkü menetme ertelenirse, mefsedet gerçekleşebilir

Bu durumda da dinin maksadı gerçekleşmiş olmaz

İyiliği emredip kötülükten menetme gelecekte meydana gelebilecek bir fiille ilgili olur

Geçmişte olan bir şeyi emretme, güç yetirilemeyecek bir şeyle yükümlü tutmak anlamına gelir

Geçmişte olmuş bitmiş bir şeyle ilgili talepte bulunmanın bir anlamı yoktur

Bir kötülüğü yapmakta olan kimse devam eden kötülüğü tamamlamaktan men edilir

Yoksa yapıp ettiği kısımla ilgili menetme söz konusu değildir

Geçmişte yapılmış kötülüğü menetme söz konusu olmamakla beraber, bu kötülüğün haram olduğunun cahil kimselere öğretilmesi ve akıllı kimselerin böyle bir şey yapmalarının ayıplanması mümkündür

Allah (cc) şöyle buyurmuştur: "Onlar, işledikleri kötülükten, birbirini vazgeçirmeye çalışmazlardı

'' Yani hem daha önce yaptıkları kötülüklerin devam etmesi hem de yapmakta oldukları kötülüklerin tamamlanması hususunda birbirini vazgeçirmeye çalışmazlardı

Bir diğer ayette "namaza kalkma" iradesiyle namaz kılma ifadesi kastedildiği gibi bu ayette de "fiil" kelimesiyle irade kastedilmiştir

Ayetin manası şöyle de düşünülebilir: onlar yapmaya başladıkları veya yapmaya yeltendikleri kötülüklerden birbirini vazgeçirmeye çalışmazlar

Hz

Peygamberin şu sözü de böyledir; "Güneş batıya doğru yöneldiğinde Cebrail bana öğle namazını kıldırdı

"

İzzeddin İbn Abdüsselam
Çeviren: Süleyman Kaya/ Soner Duman

08-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İyilikleri Emredip Kötülükleri Menetme İyilikleri Emredip Kötülükleri Menetme iyilikleri emretmek, bu iyiliklerin maslahatlarının elde edilmesine vesiledir İyiliği emretmenin üstünlüğü emredilen iyiliğin maslahatının üstünlük derecesine göre farklılık arzeder Herhangi bir iyiliğin yapılması için geniş zaman varsa o iyiliğin emredilmesi de geniş zamanda olabilir Ancak iyiliğin dar bir vakitte yapılması gerekiyorsa hemen emredilmesi gerekir ki o iyiliğin maslahatı kaçırılmasın Bir kötülükten menetmek de bu kötülüğün mefsedetinin izale edilmesine vesiledir Kötülükten menetrnenin derecesi, men edilen kötülüğün mefsedetinin derecesine göre farklılık arzeder Kötülüğün mefsedetini izale edebilmek için onu men etmek hemen vacip olur Çünkü menetme ertelenirse, mefsedet gerçekleşebilir Bu durumda da dinin maksadı gerçekleşmiş olmaz İyiliği emredip kötülükten menetme gelecekte meydana gelebilecek bir fiille ilgili olur Geçmişte olan bir şeyi emretme, güç yetirilemeyecek bir şeyle yükümlü tutmak anlamına gelir Geçmişte olmuş bitmiş bir şeyle ilgili talepte bulunmanın bir anlamı yoktur Bir kötülüğü yapmakta olan kimse devam eden kötülüğü tamamlamaktan men edilir Yoksa yapıp ettiği kısımla ilgili menetme söz konusu değildir Geçmişte yapılmış kötülüğü menetme söz konusu olmamakla beraber, bu kötülüğün haram olduğunun cahil kimselere öğretilmesi ve akıllı kimselerin böyle bir şey yapmalarının ayıplanması mümkündür Allah (cc) şöyle buyurmuştur: "Onlar, işledikleri kötülükten, birbirini vazgeçirmeye çalışmazlardı'' Yani hem daha önce yaptıkları kötülüklerin devam etmesi hem de yapmakta oldukları kötülüklerin tamamlanması hususunda birbirini vazgeçirmeye çalışmazlardı Bir diğer ayette "namaza kalkma" iradesiyle namaz kılma ifadesi kastedildiği gibi bu ayette de "fiil" kelimesiyle irade kastedilmiştir Ayetin manası şöyle de düşünülebilir: onlar yapmaya başladıkları veya yapmaya yeltendikleri kötülüklerden birbirini vazgeçirmeye çalışmazlar Hz Peygamberin şu sözü de böyledir; "Güneş batıya doğru yöneldiğinde Cebrail bana öğle namazını kıldırdı" İzzeddin İbn Abdüsselam Çeviren: Süleyman Kaya/ Soner Duman