Kalbimizi Sağlam Tutalım!..

Kalbimizi sağlam tutalım!


Üstad Nailî (ö 1666) Sebk-i Hindî neşvesiyle yazdığı nefis gazellerinden birinde şöyle diyor:


Ol Kâbe-revânız ki harîm-i harem-i aşk


Pürşûr-ı figân-ı ceres-i mahmilimizdir


Sureta şöyle demek olur: "Biz Kâbe yolcusu o âşıklarız ki aşk hareminin harîmi bizim kervanımızın çanının sesinden dolayı mustarip ve perişandır"


Hac yolculuklarının aylarca sürdüğü ve Harem'e kervanlarla gidilip gelindiği dönemlerde Kâbe'ye varabilmek herhalde müthiş bir özlemin vuslatı idi


Mevsimine göre gündüz veya gece boyunca yol alıp yolculuk meşakkatlerini yaşamak, Kâbe'ye yönelen gönülleri bir kat daha heyecana getirip insan nefsinin haccı idrak derecesini artırmış olsa gerektir


O kadar ki kervanların yolunu bekleyen eşkıya bile Kâbe yolcularına ilişmez, bilakis kervanın geçtiği yollarda herkes Harem âşıklarına yardım için yarışırlar imiş


Yukarıdaki beytin derin anlamını kavrayabilmek için birkaç açıklama yapmak gerekiyor Şöyle ki, bir kervanda sıklıkla duyulan iki ses vardır: Kös (davul) ve çan sesi


Kervan, bir kös sesi ile yürümeye başlar, yine bir kös sesi ile konaklardı Mîr-i haccın talimatıyla bir görevli köse vurur ve kervandaki herkes derhal konaklayıp dinlenme vaziyetine geçer, yine aynı şekilde toparlanıp yürürdü Kervandaki herkes bu sese itaat etmek zorunda idi


Aksi takdirde "Göçtü kervan kaldık dağlar başında" demek fayda vermeyecektir Bir kervanın hiç dinmeyen vazgeçilmez sesi ise çan veya çıngırak sesidir


Kervancılar develeri dağılmasın, geçtikleri yerlerde birbirlerini takip etsinler diye öndeki devenin kuyruğundan veya mahmilden (iki kişinin oturmasına müsait deve hamudu) ince bir sicim sarkıtıp arkadaki devenin burun deliğindeki halkaya geçirirler, kervanın en sonuna da deve malaklarını sırayla bağlayıp kuyruklarına birer çan veya çıngırak asarlarmış


Böylece en öndeki merkebin sırtında kervanı çeken deveci arkadan gelen çan sesine bakarak her şeyin yolunca olduğunu, asayişin berkemal bulunduğunu anlar ve yola devam edermiş


Develeri birbirine bağlayan bu sicimler şimdiki araçların emniyet kemerleri gibi darbeye maruz kalınca açılacak şekilde düğümlenir, söz gelimi dar dağ yollarından geçerken ayağı kayıp uçuruma düşen bir deve olursa arkasındakileri de sürüklemesi böylece önlenirmiş


Beyti anlayabilmek için biraz daha bilgiye ihtiyaç var sanırız Bilindiği gibi Harem, ihrama girilen sınırlardan itibaren Kâbe'ye doğru olan yerlerin adıdır


Burada insanların canları ve malları emniyette olup canlı öldürülmez, günah işlenmez Harem içinde Kâbe vardır Kâbe Allah'ın evi sayılır Allah'ın evini ziyarete gelen herkesle birlikte harem bölgesinde yer alan her şeyin adına harîm (civar, Harem'de kutsal olan her şey) denilmiştir