Asr-İ Saadette Kur'an Ve Sünnet 'İn Anlaşılması

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

B) Peygamber (S

A

V

)

Asr-ı Saadette Kur'an'ı anlama konusunda müslümanlarm başvurdukları ikinci kaynak, Peygamber (s

a

v

)'dir

Peygamber (s

a

v

) hayatta iken başvuru, bizzat Peygamber'in kendisine yapılıyordu

Vefatından sonra ise, onun sünnetine yani onun sözlerine, fiil ve takrirlerine başvuruyorlardı

Hadis kitapları incelendiğinde 'Tefsir Babı" diye bir başlık açtıkları görülecektir

Buradaki rivayetlerin çoğu, Peygamber (s

a

v

)'in âyet açıklamalarıyla ilgilidir

Hatta hadis kitaplarının diğer babları da Kur'an'm açıklamaları mahiyetindedir, imam Şafiî (öl

204/819) bu konuda şöyle demektedir: "Peygamber (s

a

v

)'in verdiği her hüküm, onun Kur'an'dan anladığıdır

"[63]
Kur'an-ı Kerimi açıklamakla görevlendirilen ve Kur'an'a uyması emredilmiş olan Peygamber'in din olarak yaptıkları ve söyledikleri, Kur'an'm pratik hayata aktarılışıdır

Peygamberin ahlakı kendisine sorulduğunda: "Onun ahlâkı Kur'an idi

"[64] diyen Hz

Aişe, bu sözüyle bunu anlatmaktadır

Peygamber (s

a

v

) Kur'an âyetlerine dair açıklamalarını bazen sorulan bir soru üzerine, bazen de kendisi ihtiyaç duyarak yapardı

Özellikle ibadetle ilgili amelî hususlarda Peygamber (s

a

v

)'in açıklamalarına ihtiyaç vardır

Mesela Kur'an-ı Kerim'de namaz kılınması emredilmekte, rükû ve sucûddan bahsedilmektedir ama namazın nasıl kılınacağı, namazın neresinde rükû ve sucuda gidileceği, namazların kaç rekât olacakları belirtilmemektedir

Peygamber (s

a

v

) namazın nasıl kılınacağını belirtmiş ve: «Ben nasıl namaz kılıyorsam siz de öylece kılın»[65] buyurmuştur

Yine Kur'anMa zekât verilmesi emredilmektedir ama hangi mallardan ve ne miktarda verileceği belirtilmemektedir

Peygamber (s

a

v

) bu gibi hususları ashaba anlatmış ve fiil olarak gösterilmesi gerekenleri de bizzat kendisi yaparak onlara göstermiştir

Peygamber (s

a

v

)'in örnek alınması[66] ona tabi olunması[67] ve emirlerine itaat edilmesi[68] yüce Allah tarafindan bize yöneltilen birer emirdir

Kur'an-ı Kerim'i en iyi anlayanın, onu tebliğ etmekle görevli olan'Peygamber olması çok tabiîdir ve aksi düşünülemez

Peygamber (s

a

v

)'in, Kur'an'm tamamını ashabına tefsir edip etmediği tartışma konusu olmuş; tamamını açıkladığını söyleyenler kendilerine göre birtakım deliller, açıklamadığım söyleyenler de kendilerine göre birtakım deliller zikretmişlerdir

[69] Kuşkusuz açıklama ihtiyaç duyulduğunda yapılır

Kur'an'm tamamım açıklamasına da ihtiyaç yoktur

Kur'an-ı Kerim, ashabın konuştuğu dil ile inmiştir ve anlaşılması da kolay bir kitaptır

Âyet âyet her cümlesinin Peygamber tarafından açıklanmasına ihtiyaç yoktur

Yukarıda sözkonusu ettiğimiz nedenlerle bir kısım âyetlerinin açıklanması gerekiyordu ve Peygamber (s

a

v

) bu âyetleri açıklamıştır

Şayet Kur'an'm açıklanmasına dair söylenebileceklerin tamamını Peygamber (s

a

v

) açıklamış olsaydı, Kur'an in kendi âyetleri üzerinde düşünülmesini istemesinin bir anlamı kalmazdı

[70]

08-02-2012	#6
Prof. Dr. Sinsi	Asr-İ Saadette Kur'an Ve Sünnet 'İn Anlaşılması B) Peygamber (SAV) Asr-ı Saadette Kur'an'ı anlama konusunda müslümanlarm başvurdukları ikinci kaynak, Peygamber (sav)'dir Peygamber (sav) hayatta iken başvuru, bizzat Peygamber'in kendisine yapılıyordu Vefatından sonra ise, onun sünnetine yani onun sözlerine, fiil ve takrirlerine başvuruyorlardı Hadis kitapları incelendiğinde 'Tefsir Babı" diye bir başlık açtıkları görülecektir Buradaki rivayetlerin çoğu, Peygamber (sav)'in âyet açıklamalarıyla ilgilidir Hatta hadis kitaplarının diğer babları da Kur'an'm açıklamaları mahiyetindedir, imam Şafiî (öl 204/819) bu konuda şöyle demektedir: "Peygamber (sav)'in verdiği her hüküm, onun Kur'an'dan anladığıdır"[63] Kur'an-ı Kerimi açıklamakla görevlendirilen ve Kur'an'a uyması emredilmiş olan Peygamber'in din olarak yaptıkları ve söyledikleri, Kur'an'm pratik hayata aktarılışıdır Peygamberin ahlakı kendisine sorulduğunda: "Onun ahlâkı Kur'an idi"[64] diyen Hz Aişe, bu sözüyle bunu anlatmaktadır Peygamber (sav) Kur'an âyetlerine dair açıklamalarını bazen sorulan bir soru üzerine, bazen de kendisi ihtiyaç duyarak yapardı Özellikle ibadetle ilgili amelî hususlarda Peygamber (sav)'in açıklamalarına ihtiyaç vardır Mesela Kur'an-ı Kerim'de namaz kılınması emredilmekte, rükû ve sucûddan bahsedilmektedir ama namazın nasıl kılınacağı, namazın neresinde rükû ve sucuda gidileceği, namazların kaç rekât olacakları belirtilmemektedir Peygamber (sav) namazın nasıl kılınacağını belirtmiş ve: «Ben nasıl namaz kılıyorsam siz de öylece kılın»[65] buyurmuştur Yine Kur'anMa zekât verilmesi emredilmektedir ama hangi mallardan ve ne miktarda verileceği belirtilmemektedir Peygamber (sav) bu gibi hususları ashaba anlatmış ve fiil olarak gösterilmesi gerekenleri de bizzat kendisi yaparak onlara göstermiştir Peygamber (sav)'in örnek alınması[66] ona tabi olunması[67] ve emirlerine itaat edilmesi[68] yüce Allah tarafindan bize yöneltilen birer emirdir Kur'an-ı Kerim'i en iyi anlayanın, onu tebliğ etmekle görevli olan'Peygamber olması çok tabiîdir ve aksi düşünülemez Peygamber (sav)'in, Kur'an'm tamamını ashabına tefsir edip etmediği tartışma konusu olmuş; tamamını açıkladığını söyleyenler kendilerine göre birtakım deliller, açıklamadığım söyleyenler de kendilerine göre birtakım deliller zikretmişlerdir[69] Kuşkusuz açıklama ihtiyaç duyulduğunda yapılır Kur'an'm tamamım açıklamasına da ihtiyaç yoktur Kur'an-ı Kerim, ashabın konuştuğu dil ile inmiştir ve anlaşılması da kolay bir kitaptır Âyet âyet her cümlesinin Peygamber tarafından açıklanmasına ihtiyaç yoktur Yukarıda sözkonusu ettiğimiz nedenlerle bir kısım âyetlerinin açıklanması gerekiyordu ve Peygamber (sav) bu âyetleri açıklamıştır Şayet Kur'an'm açıklanmasına dair söylenebileceklerin tamamını Peygamber (sav) açıklamış olsaydı, Kur'an in kendi âyetleri üzerinde düşünülmesini istemesinin bir anlamı kalmazdı [70]