Asr-İ Saadette Kur'an Ve Sünnet 'İn Anlaşılması

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

[1] Zebîdî, Zeynu'd-Din Ahmed b

Ahmed b

Abdi'l-Latîf; Sahîh-i Buhârl Muhtasarı Tecrîdri Sarîh Terce^

esi, -Çeviren ve şerheden, Kâmil Miras-, Ankara-1971, IX

76

[2] Kur'an-ı Kerim'de, Hz

Nuh'un savmi arasında 950 yıl davetle meşgul olduğu anlatılmaktadır, (bk

Ankebut, 29/14)

[3] Hz

Yakub'a kadar bütün yiyeceklerin insanlara helal olduğu Kur'an-ı Kerim'de beyan edilmektedir, (bk, Âlu îmrân, 3/93)

[4] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/203-204

[5] De ki:Andolsun bu Kur'an'm bir benzerini ortaya koymak üzere insanlarla cinler bir araya gelseler, birbirlerine destek de olsalar, onun benzerini ortaya getiremezler

" (17/lsrâ, 88)

[6] Yoksa onu (Kur'an'ı) kendisi uydurdu mu diyorlar? De ki: "Eğer doğru (söylüyor) iseniz, Allah'tan başka çağırabildiklerinizi (yardıma) çağırın da siz de onun gibi uydurulmuş on sûre getirin

" (11/Hûd, 13)

[7] Yoksa, onu uydurdu mu diyorlar? De ki: Eğer doğru (söylüyor) iseniz Allah'tan başka gücünüzün yettiklerini çağırın da (hep beraber) onun benzeri bir sûre getirin

" (10/Yunus, 38)

[8] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/204-205

[9] Furkan, 25/32

[10] Bk

A'raf, 7/144,145,154,171

[11] Bağavî, Maâlimu't-Tenzîl, Beynıt-1987, I

357; îbnu Kesîr, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, Kitabu'ş-Şa'b, (Baskı yeri ve tarihi yok)

[12] Âl-i îmrân, 3/144

[13] Taberî, Camiu'l-Beyan an-Te'vUi Âyi'l-Kur'an, Beyrut-1988, XXVIII

2-4; Bağavî, Maâlimu't-Tenzîl, IV

303-304

[14] Mücadele, 58/1-4

[15] Taberî, a

g

e

, X

99-100

[16] Tevbe, 9/25-27
[17]Onların kendilerinden sonraki nesillere model oluşları, nassların bulunduğu konularda ve nassların anlattığı espiriyle ilgilidir

Ancak bu gibi hususlarda modeldirler

Mesela kimi çevreler, giyim-kuşamları ve ekonomik imkânlarını ilgilendiren hususlarda onları örnek almaya çalışırlar

Halbuki giyimle ilgili nasslar incelendiğinde bu nasslardabir giyim tarzının önerilmediği görülür

Nass-larda, insan bedeninden nerelerin örtüleceği ve nerelerin açıkta kalmasının caiz olduğu anlatılmaktadır

Nasıl ör

tüleceği, nasıl bir elbise kullanılacağı anlatılmamaktadır

Zaten evrensel bir dinin belli bir giyim şeklini önermesi düşünülemez

[18] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/205-209

[19] Maide, 5/44

[20] Hicr, 15/9

[21] Âcurrî, Ebu Bekr Muhammed b

Huseyn; Ahlâku Hameleti'l-Kur'an, Bey-rut-1987, s

59

[22] Buhârî, Fazâilu'l-Kur'an 21; Ebû Davud, Kitabu's-Salat, 14; Tirmizî, Fazâilu'l-Kur'an, 15; Ahmed b

Hanbel, Müsned, I

57, 258, 261; İbnu Ma-ce, Mukaddime, 16; Darimî, Sünen, Daru Îhyai's-Sunneti'n-Nebeviyye, Beyrut-tarihsiz, II

437

[23] Abdu'1-Hayy el-Kettânî, et-Teratîbu'l-îdariyye, Daru Îhyai't-Turâsi'l-Arabi, Beyrut-tarihsiz,! I, 42

[24] Muhammed Muhammed Ebu Şuhbe, el-Madhal li Diraseti'l-Kur'ani'l-Kerîm, Kahire-1972, s

400

[25] Müslim, Kitabu'z-Zikr ve'd-Dua

[26] Ebu Şuhbe, a

g

e

, s

430

[27] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/209-211

[28] Muhammed, 47/24

[29] Sâd, 38/29

[30] Bk

Müslim, Salatu'l-Musafirîn 38; Nesâî, Kıyamu'l-Leyl, 25; îbnu Mâce, İkametu's-Salat, 179

[31] Suyûtî, Âdâbu Tilaveti'l-Kur'an ve Te'lifihi, Beyrut-1987, s

104

[32] Vehbeez-Zuhaylî, Usûlu'l-Fıkhı'l-îslâmî, Dmaşk-1986,1

421

[33] Taberî, Camiu'l-Beyan, I

35-36; İbnu Teymiyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, -ikinci baskı-, 1399 h

, XIII

365; Suyûtî, el-îtkan fi Ulûmil-Kur'an, Mısir-1978, İt 226

[34] Suyûtî, a

g

e

, II

, 226

[35] Kettânî, a

g

e

, II

, 296

[36] Zerkeşî, Bedruddin; el-Burhan ft Ulûmi'l-Kur'an, Beyrut-tarih siz, I

455

[37] Acurrî, a

g

e

, s

50

[38] Sâd, 38/29

[39] Taberî, Câmiu'1-Beyân, I

36

[40] Kettânî, a

g

e

, II

279

[41] Buharı, Savm, 54, 55, 56, 57; Fazâilu'l-Kur'an, 34; Müslim, Savm, 35; Ebu Davud, Salât, 8; Tirmizî, Kıraat, 13; Nesâî, Sıyâm, 76; îbnu Mace, tkameiu's-Salât, 187; Ahmed b

Hanbel,

Müsned, II

, 162

[42] Âcurrî, a

g

e

, s

82

[43] Suyûtî,Âdâbu Tilaveti'l-Kur'an, s

93

[44] Suyûtî,

Âdâbu Tilaveti'l-Kur'an, s

94

[45] Bakara, 2/144

[46] Müslim, Mesacid, 15

[47] Abese, 80/31

[48] Ibnu Teymiyye, MecmûuVFetâvâ, XIII

372; Suyûtî, el-îtkan, II

113

[49] Suyûtî, a

g

e

, II

113

[50] Bakara, 2/187

Âyetin meali şöyledir: "Şafağın beyaz ipliği (aydınlığı) siyah ipliğinden ayırt edilinceye kadaryeyin, için

"

[51] Buharı, Tefsir, 2/28

[52] Maide, 5/93

[53] Maide, 5/90

[54] Şatibî, el-Muvafakat fi Usûli'ş-Şeria, el-Mektebetu'r-Rahmaniyye Mısır-tarihsiz, III

349

[55] Cassas, Ahkâmü'l-Kur'an, Daru'l-Kitabi'l-Arabî, Beyrut-tarihsiz, II

466; Şatibî, a

g

e

, III

349

[56] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/211-216

[57] Bk

Zehebî, Muhammed Huseyn; et-Tefsîr ve'l-Müfessirûn, Mısır-1976,1

37; Menna' el-kattan, Mebâhis fî Ulûmi'l-Kur'an, Rİyad-1981, s

335-336

[58] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/217

[59] En'am, 6/82

[60] Lokman, 31/13

[61] Buhârî, Tefsir, 6/2

[62] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/218-219

[63] Bk

îbmı Teytmyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, XIII

363

[64] Müslim, Musâfirûn, 149

[65] Buharı, Ezan, 18, 60; Darimî, galat, 42; Ahmed b

Hanbel, Müsned, V

56

[66] Ahzab, 33/21

[67] Âluîmrân, 3/31

[68] Âl-i İmrân, 3/33; Nisa, 4/59; Maide, 5/92; Enfal, 8/1, 20, 46; Nur, 24/54

[69] îleri sürülen deliller için bk

Zehebî, et-Tefnr ve'l-Milfessirûn, I

48-55; Suat Yıldırım, Peygamberimizin Kur'an Tefsiri, îstanbul-1983, s

45-69

[70] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/219-220

[71] Ebu Davud-,ilim, 5

[72] Tirmızî, Tefsir 1; Ebu Davud, İlim, 5

[73] Tâberî, Gâmiu'l-Beyân, I

35; İbnu Teymiyye, a

g

e

,XIII

371

[74] İsça, 17/3Ş

[75] Nahl, 16/44

[76] Zerkeşî, el-Burhan, II

162; Suyûtî, el-îtkan, II

229

(69) Zerkeşî, a

g

e

, İT

162; îbnu Teymiye, a

g

e

, XIII

370-371; Suyûtî, el-îtkan, II

229

[77] Aynı kaynaklar ve aynı sayfalar

[78] Zerkeşî, a

g

e

, II

162; Halid Abdurrahman el-Akk, Usûlu't-Tefsir ve Kava-iduh Dmaşk-1986, s

168

[79] Muhammed, 47/24

[80] Sad, 38/29

[81] Nisa, 4/83

[82] Suyûtî, ü-îtkan, II

230

[83] Ibnu Teymiyye, a

g

e

, XIII

369

[84] Zehebî, et-Tefsir ve'l-Mufessirûn, I

58

[85] Şatibî, el-Muvafakat, Mısır-1975, III

389; İbnu Teymiyye, Risaletun fi İl-mi'l'Batın ve'z-Zahir, -Mecmûatu'r-Resâili'l-Munriyye- Beyrut-1970, I-230

[86] Gazalı İhyau Ulâmi'd-Din, Kahire-1967,1

377

[87] Nahi, 15/94

[88] Buhârî, Cihad, IV

69

[89] bk

Zerkeşî, el-Burhan, II

169
[90] îbnu Teymiyye, Risaletun fi İlmi'z-Zahir ve'l-Bâtın, -Mecmûatu'r-Resâili'î-Munîriyye isimli derleme kitap Beyrut-1970,1

230

[91] Bu sözcük ile Allah katından verilmiş ilim kastedilmektedir

[92]Peygamberliğine dair delilleri şöylece özetlemek mümkündür

a- «Orada kullarımızdan bir kul buldular ki biz ona katlınızdan bir rahmet vermiştik ve katımızdan bir ilim öğretmiştik» (Kehf, 18/65) âyetinde geçen "rahmet" peygamberlik "ilim" de vahiy karşılığında kullanılmış olmalıdır

Çünkü Hz

Hıdır, kıssada geçen olayları yorumlarken: «Ben bunları kendiliğimden yapmadım» (Kehf, 18/83) diyor

İşlerin içyüzünü ona haber veren yüce Allah'tır ve bu bilgilerin Allah tarafından geldiği konusunda Hıdır kesin bir bilgiye sahiptir

Hz

Hıdır'a gelen bilgi ilham kanalıyla gelmiş olsaydı, kesin bir bilgi olmazdı

Vahiy ile ilham arasındaki farklardan biri, vahyin kesin bir bilgi, ilhamın ise kesin bilgi ifade etmemesidir

Kur'an-ı Kerim'de tekil kişi için "rahmet" sözcüğü kullanıldığında umumiyetle peygamberlik karşılığında kullanılmaktadır

(Misal olarak bk

Hûd, 11/28, 63; Meryem, 19/2, 21)

b- Kıssada Hz

Musa'nın Hz

Hıdır'a karşı kullandığ üslûp ve kıssa boyunca Hz

Hıdır'm öğretici, Hz

Musa'nın ise öğrenici konumunda olması, Hz

Hı-dır'm da bir peygamber olduğunu göstermektedir

Eğer bir peygamber değilse nasıl olur da ismet sıfatına sahip Hz

Musa, o derece esrarengiz ve görünüşü haksızlık ve zulüm olan davranışlarına rağmen ona tabi olmaya devam eder

c- Kıssada Hz

Hıdır, Hz

Musa'dan daha bilgindir

Bir velinin bir peygamberden daha fazla bilgiye sahip olması düşünülemez

(Daha geniş bilgi için bk; îbnu Kesîr, el-Bidaye ve'n-nihaye, Beyrut-1966,1

328)

[93] Kurtubî, el-Câmi'li Ahkâmi'l-Kur'an, Beyrut-1965-1966, XI

40-41

[94] Âlûsî, Rûhu'l-Maânî, Beyrut-tarihsiz, XVI

19

[95] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/220-226

[96] Maide, 5/13

[97] Maide,5/14

[98] Buhârî, Enbiyâ, 50; Müslim, Zühd, 72; Tirmizî, İlim, 13; Ahmed b

Han-bel, Müsned, III

39

[99] Muhammed Huseyn ez-Zehebî, el-îsrailiyat fi't-tefsir ve'l-Hadis, Mısır-1986, s

46

[100] îbnu Teymiyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, XIII

366

[101] Ahmed b

Hanbel, Müsned, VIII

120
[102] Bakara, 2/136

[103] Buharî, Tefsir, 2/136

[104] Buharı, Şehadât

[105] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/227-229

[106] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/229-231

[107] Buhârî, Ezan 18-60; Darimî, Salât 42; Ahmed b

Hanbel, Müsned, V

56

[108] Bk

Maide, 5/68

[109] Nahl, 16/44

[110] İbnu Kayyim el-Cevziyye, Î'lâmu'l-Muvakkiîn, Matbaatu's-Saade-1955, I

202

[111] Ahzâb, 33/21

[112] Nisa, 4/80

[113] Nisa, 4/59

[114] Zamehşeri, el-Keşşaf, İran-tarih s iz, I

524; ibnu Kesîr, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, Kahire-tarihsiz, II

304; Ebu's-Suûd, Îrşadu'l-Akli's-Selîm, Kahire-tarihsiz, II

193

[115] Enfal, 8/20

[116] Nisa, 4/65

[117] Âluîmrân, 2/31-32

[118] Zebîdî, Tecrid-i Sarih Tercemesi, Ankara-1972, II

592-593
[119] Bk

İbnu Hacer el-Askalanî, Fethu'1-Bârî, Kahire-1959,1

195; Muhammed Accâc el-Hatîb, es-Sunnetu Kable't-Tedvîn, Kahire, 1988, s, 58-60

[120] Ibnu Kesîr, es-Siretu'n-Nebeviyye, Kahire-1964, II

402-403

[121] Müslim

[122] Şarhu'ş-Şifâ, Daru'l-Kiitübi'l-îlmiyye, Beyrut-tarihsiz, II

244

[123] Sahabeden bazılarının takındıkları bu tür tavırlar konusunda bk

Muhpmmed Accâc el-Hatîb, a

g

e

, s

85-88

Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/233-237

[124] Müslim, Zühd 16; Ahmed b

Hanbel, Müsned, III

12, 21

[125] Ebû Davudim; Ahmed b

Hanbel, Müsned, X

21-22

[126] İbnu İshak'ın Siyer'ine yazdığı mukaddime, Konya-1981, s

y

[127] Ahmed Emin, Fecru'l-îslâm, Beyrut-1969, s

209; Musa İbrahim el-îbrahim, Teemmulât Kur'aniyye, Amman-1979, s

9

[128] Subhi es-Salih, Hadis ilimleri ve Hadis İstilahlan, -çev

M

Yaşar Kan demir , Ankara-1973, s

15

[129] Bk

Nureddin el-Itr, Menhecd'n-Nakd fi Ulûmi'l-Hadis, Dmaşk-1981, s

43-45

[130] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/237-239

[131] Daha geniş bilgi için bk

Muhammed Accac el-Hatîb, es-Sünnetu Kable't-Tedvin, Kahire-1988, s

126 ve devamı; Nevzat Aşık, a

g

e

, s

180 ve devamı

Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/239

[132] Müslim, Musâfirûn, 120

[133] Buhârî, Mezâlim, 25

[134] Nesâî, Menasik 46

[135] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/239-241

[136] Zehebî, Şemsu'd-Din Ebû Abdillah; Tezkiretu'l-Huffâz, Hindistan-1333 h:, 1

4

[137] Zehebî,a

g

e

,I

3-4

[138] İbnu Kayyim el-Cevziyye, Î'lâmu'l-Muvakknn, Kahire-1968,1

61

[139] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/241-242

[140] Buharî

[141] Zehebî, Tezkiretu'l-Huffâz, I

8

[142] Daha geniş bilgi ve misaller için bk

Nevzat Âşık, a

g

e

, s

172-174

[143] Ahmed b

Hanbel, Müsned, 1

154,174,178; Zehebî, Tezkiretu'l-Huffar, I

10; Muhammed Accâc el-Hatîb, a

g

e

, s

116

[144] Kurtubî'nin Camin Beyani'l-îlm isimli eserinden naklen, Ahmed Emin, Fecru'l'İslâm, Beyrut-1969, s

210

[145] Muhammed Accâc el-Hatîb a

g

e

, s

155

[146] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/242-244

[147] Nevevî, Sahihu Müslhn bi Şerhi'n-Nevevi, Kahire-1349

h

I

84

[148] Nevevî, a

g

e

, I, 80

[149] Darimî, Sünen, Çam Îhyafs-Sünneti'n-Nebeviyye» -baskı yen ve tarihi yok-, 1

146

Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/244-247

[150] Talak, 65/1

[151] Buhârî, Talak, 41

[152] Muhammed Mustafa el-A'zamî, Menhecu'n-Nakd İnde'l-Muhaddisln, Suudi Arabistan-1990, s

77

[153] En'am 6/164; îsrâ 17/15; Fatır 37/18; Necm, 53/38; Zümer, 39/7

Rivayet için bk

Zerkeşî, el-îcâbe, Beyrut-1970, s

76

[154] Ahmed b

Hanbel, Müsned, VIII

88-89; Zerkeşî, el-îcâbe, s

102

[155] Zerkeşî, el-îcabe, s

114

[156] Hadid, 57/22

[157] En'am, 6/103

[158] Zerkeşî, îcâbe, s

96

[159] Tekbîr, 81/23

[160] Necm, 53/13

[161] Zerkeşî, îcabe, s! 96-97

[162] Zerkeşî, a

g

e

, s

119

[163] En'am, 6/164; Isrâ, 17/15; 37/Fatır 18; Necm, 53/38; Zümer, 39/7

[164] Şatibî, el-Muvafakat, ÎU

20

[165] Nesâî, Taharet, 121

[166] Müslim, Hayz, 90

[167] Beyhakî, es-Sünenu'l-Kübrâ, Haydarâbâd-1344h

I

55

[168] Nevzat Aşık, Sahabe ve Hadis Rivayeti, s

250-251

Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/247-251

[169] Hadisin kaynaklan ve bu konudaki diğer hadisler için bk

M

Yaşar Kandemir, Mevzu Hadisler, Ankara,1975, s

17-19

[170] M

Yaşar Kandemir, a

g

e

, s

24

[171] İsmail Hakkı, Rûhu'l-Beyan, el-Matbaatu'l-Usmaniyye-1306,1

977-978

[172] Aynı kaynak, I

978

[173] Yusuf el-Kardavî, Keyfe Neteâmelu maa's-Sünneti'n-Nebeviyye, Mısır-1992, s

36

[174] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/251-255

[175] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/255-256

[176] Doç

Dr

M

Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/257-258

08-02-2012	#18
Prof. Dr. Sinsi	Asr-İ Saadette Kur'an Ve Sünnet 'İn Anlaşılması [1] Zebîdî, Zeynu'd-Din Ahmed b Ahmed b Abdi'l-Latîf; Sahîh-i Buhârl Muhtasarı Tecrîdri Sarîh Terce^esi, -Çeviren ve şerheden, Kâmil Miras-, Ankara-1971, IX 76 [2] Kur'an-ı Kerim'de, Hz Nuh'un savmi arasında 950 yıl davetle meşgul olduğu anlatılmaktadır, (bk Ankebut, 29/14) [3] Hz Yakub'a kadar bütün yiyeceklerin insanlara helal olduğu Kur'an-ı Kerim'de beyan edilmektedir, (bk, Âlu îmrân, 3/93) [4] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/203-204 [5] De ki:Andolsun bu Kur'an'm bir benzerini ortaya koymak üzere insanlarla cinler bir araya gelseler, birbirlerine destek de olsalar, onun benzerini ortaya getiremezler" (17/lsrâ, 88) [6] Yoksa onu (Kur'an'ı) kendisi uydurdu mu diyorlar? De ki: "Eğer doğru (söylüyor) iseniz, Allah'tan başka çağırabildiklerinizi (yardıma) çağırın da siz de onun gibi uydurulmuş on sûre getirin" (11/Hûd, 13) [7] Yoksa, onu uydurdu mu diyorlar? De ki: Eğer doğru (söylüyor) iseniz Allah'tan başka gücünüzün yettiklerini çağırın da (hep beraber) onun benzeri bir sûre getirin" (10/Yunus, 38) [8] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/204-205 [9] Furkan, 25/32 [10] Bk A'raf, 7/144,145,154,171 [11] Bağavî, Maâlimu't-Tenzîl, Beynıt-1987, I 357; îbnu Kesîr, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, Kitabu'ş-Şa'b, (Baskı yeri ve tarihi yok) [12] Âl-i îmrân, 3/144 [13] Taberî, Camiu'l-Beyan an-Te'vUi Âyi'l-Kur'an, Beyrut-1988, XXVIII 2-4; Bağavî, Maâlimu't-Tenzîl, IV 303-304 [14] Mücadele, 58/1-4 [15] Taberî, age, X 99-100 [16] Tevbe, 9/25-27 [17]Onların kendilerinden sonraki nesillere model oluşları, nassların bulunduğu konularda ve nassların anlattığı espiriyle ilgilidir Ancak bu gibi hususlarda modeldirler Mesela kimi çevreler, giyim-kuşamları ve ekonomik imkânlarını ilgilendiren hususlarda onları örnek almaya çalışırlar Halbuki giyimle ilgili nasslar incelendiğinde bu nasslardabir giyim tarzının önerilmediği görülür Nass-larda, insan bedeninden nerelerin örtüleceği ve nerelerin açıkta kalmasının caiz olduğu anlatılmaktadır Nasıl örtüleceği, nasıl bir elbise kullanılacağı anlatılmamaktadır Zaten evrensel bir dinin belli bir giyim şeklini önermesi düşünülemez [18] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/205-209 [19] Maide, 5/44 [20] Hicr, 15/9 [21] Âcurrî, Ebu Bekr Muhammed b Huseyn; Ahlâku Hameleti'l-Kur'an, Bey-rut-1987, s 59 [22] Buhârî, Fazâilu'l-Kur'an 21; Ebû Davud, Kitabu's-Salat, 14; Tirmizî, Fazâilu'l-Kur'an, 15; Ahmed b Hanbel, Müsned, I 57, 258, 261; İbnu Ma-ce, Mukaddime, 16; Darimî, Sünen, Daru Îhyai's-Sunneti'n-Nebeviyye, Beyrut-tarihsiz, II 437 [23] Abdu'1-Hayy el-Kettânî, et-Teratîbu'l-îdariyye, Daru Îhyai't-Turâsi'l-Arabi, Beyrut-tarihsiz,! I, 42 [24] Muhammed Muhammed Ebu Şuhbe, el-Madhal li Diraseti'l-Kur'ani'l-Kerîm, Kahire-1972, s 400 [25] Müslim, Kitabu'z-Zikr ve'd-Dua [26] Ebu Şuhbe, age, s 430 [27] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/209-211 [28] Muhammed, 47/24 [29] Sâd, 38/29 [30] Bk Müslim, Salatu'l-Musafirîn 38; Nesâî, Kıyamu'l-Leyl, 25; îbnu Mâce, İkametu's-Salat, 179 [31] Suyûtî, Âdâbu Tilaveti'l-Kur'an ve Te'lifihi, Beyrut-1987, s 104 [32] Vehbeez-Zuhaylî, Usûlu'l-Fıkhı'l-îslâmî, Dmaşk-1986,1 421 [33] Taberî, Camiu'l-Beyan, I 35-36; İbnu Teymiyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, -ikinci baskı-, 1399 h, XIII 365; Suyûtî, el-îtkan fi Ulûmil-Kur'an, Mısir-1978, İt 226 [34] Suyûtî, age, II, 226 [35] Kettânî, age, II, 296 [36] Zerkeşî, Bedruddin; el-Burhan ft Ulûmi'l-Kur'an, Beyrut-tarih siz, I 455 [37] Acurrî, age, s 50 [38] Sâd, 38/29 [39] Taberî, Câmiu'1-Beyân, I 36 [40] Kettânî, age, II 279 [41] Buharı, Savm, 54, 55, 56, 57; Fazâilu'l-Kur'an, 34; Müslim, Savm, 35; Ebu Davud, Salât, 8; Tirmizî, Kıraat, 13; Nesâî, Sıyâm, 76; îbnu Mace, tkameiu's-Salât, 187; Ahmed b Hanbel,Müsned, II, 162 [42] Âcurrî, age, s 82 [43] Suyûtî,Âdâbu Tilaveti'l-Kur'an, s 93 [44] Suyûtî, Âdâbu Tilaveti'l-Kur'an, s 94 [45] Bakara, 2/144 [46] Müslim, Mesacid, 15 [47] Abese, 80/31 [48] Ibnu Teymiyye, MecmûuVFetâvâ, XIII 372; Suyûtî, el-îtkan, II 113 [49] Suyûtî, age, II 113 [50] Bakara, 2/187 Âyetin meali şöyledir: "Şafağın beyaz ipliği (aydınlığı) siyah ipliğinden ayırt edilinceye kadaryeyin, için" [51] Buharı, Tefsir, 2/28 [52] Maide, 5/93 [53] Maide, 5/90 [54] Şatibî, el-Muvafakat fi Usûli'ş-Şeria, el-Mektebetu'r-Rahmaniyye Mısır-tarihsiz, III 349 [55] Cassas, Ahkâmü'l-Kur'an, Daru'l-Kitabi'l-Arabî, Beyrut-tarihsiz, II 466; Şatibî, age, III 349 [56] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/211-216 [57] Bk Zehebî, Muhammed Huseyn; et-Tefsîr ve'l-Müfessirûn, Mısır-1976,1 37; Menna' el-kattan, Mebâhis fî Ulûmi'l-Kur'an, Rİyad-1981, s 335-336 [58] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/217 [59] En'am, 6/82 [60] Lokman, 31/13 [61] Buhârî, Tefsir, 6/2 [62] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/218-219 [63] Bk îbmı Teytmyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, XIII 363 [64] Müslim, Musâfirûn, 149 [65] Buharı, Ezan, 18, 60; Darimî, galat, 42; Ahmed b Hanbel, Müsned, V 56 [66] Ahzab, 33/21 [67] Âluîmrân, 3/31 [68] Âl-i İmrân, 3/33; Nisa, 4/59; Maide, 5/92; Enfal, 8/1, 20, 46; Nur, 24/54 [69] îleri sürülen deliller için bk Zehebî, et-Tefnr ve'l-Milfessirûn, I 48-55; Suat Yıldırım, Peygamberimizin Kur'an Tefsiri, îstanbul-1983, s 45-69 [70] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/219-220 [71] Ebu Davud-,ilim, 5 [72] Tirmızî, Tefsir 1; Ebu Davud, İlim, 5 [73] Tâberî, Gâmiu'l-Beyân, I 35; İbnu Teymiyye, age,XIII 371 [74] İsça, 17/3Ş [75] Nahl, 16/44 [76] Zerkeşî, el-Burhan, II 162; Suyûtî, el-îtkan, II 229 (69) Zerkeşî, age, İT 162; îbnu Teymiye, age, XIII 370-371; Suyûtî, el-îtkan, II 229 [77] Aynı kaynaklar ve aynı sayfalar [78] Zerkeşî, age, II 162; Halid Abdurrahman el-Akk, Usûlu't-Tefsir ve Kava-iduh Dmaşk-1986, s 168 [79] Muhammed, 47/24 [80] Sad, 38/29 [81] Nisa, 4/83 [82] Suyûtî, ü-îtkan, II 230 [83] Ibnu Teymiyye, age, XIII 369 [84] Zehebî, et-Tefsir ve'l-Mufessirûn, I 58 [85] Şatibî, el-Muvafakat, Mısır-1975, III 389; İbnu Teymiyye, Risaletun fi İl-mi'l'Batın ve'z-Zahir, -Mecmûatu'r-Resâili'l-Munriyye- Beyrut-1970, I-230 [86] Gazalı İhyau Ulâmi'd-Din, Kahire-1967,1 377 [87] Nahi, 15/94 [88] Buhârî, Cihad, IV 69 [89] bk Zerkeşî, el-Burhan, II 169 [90] îbnu Teymiyye, Risaletun fi İlmi'z-Zahir ve'l-Bâtın, -Mecmûatu'r-Resâili'î-Munîriyye isimli derleme kitap Beyrut-1970,1 230 [91] Bu sözcük ile Allah katından verilmiş ilim kastedilmektedir [92]Peygamberliğine dair delilleri şöylece özetlemek mümkündür a- «Orada kullarımızdan bir kul buldular ki biz ona katlınızdan bir rahmet vermiştik ve katımızdan bir ilim öğretmiştik» (Kehf, 18/65) âyetinde geçen "rahmet" peygamberlik "ilim" de vahiy karşılığında kullanılmış olmalıdır Çünkü Hz Hıdır, kıssada geçen olayları yorumlarken: «Ben bunları kendiliğimden yapmadım» (Kehf, 18/83) diyor İşlerin içyüzünü ona haber veren yüce Allah'tır ve bu bilgilerin Allah tarafından geldiği konusunda Hıdır kesin bir bilgiye sahiptir Hz Hıdır'a gelen bilgi ilham kanalıyla gelmiş olsaydı, kesin bir bilgi olmazdı Vahiy ile ilham arasındaki farklardan biri, vahyin kesin bir bilgi, ilhamın ise kesin bilgi ifade etmemesidir Kur'an-ı Kerim'de tekil kişi için "rahmet" sözcüğü kullanıldığında umumiyetle peygamberlik karşılığında kullanılmaktadır (Misal olarak bk Hûd, 11/28, 63; Meryem, 19/2, 21) b- Kıssada Hz Musa'nın Hz Hıdır'a karşı kullandığ üslûp ve kıssa boyunca Hz Hıdır'm öğretici, Hz Musa'nın ise öğrenici konumunda olması, Hz Hı-dır'm da bir peygamber olduğunu göstermektedir Eğer bir peygamber değilse nasıl olur da ismet sıfatına sahip Hz Musa, o derece esrarengiz ve görünüşü haksızlık ve zulüm olan davranışlarına rağmen ona tabi olmaya devam eder c- Kıssada Hz Hıdır, Hz Musa'dan daha bilgindir Bir velinin bir peygamberden daha fazla bilgiye sahip olması düşünülemez (Daha geniş bilgi için bk; îbnu Kesîr, el-Bidaye ve'n-nihaye, Beyrut-1966,1 328) [93] Kurtubî, el-Câmi'li Ahkâmi'l-Kur'an, Beyrut-1965-1966, XI 40-41 [94] Âlûsî, Rûhu'l-Maânî, Beyrut-tarihsiz, XVI 19 [95] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/220-226 [96] Maide, 5/13 [97] Maide,5/14 [98] Buhârî, Enbiyâ, 50; Müslim, Zühd, 72; Tirmizî, İlim, 13; Ahmed b Han-bel, Müsned, III 39 [99] Muhammed Huseyn ez-Zehebî, el-îsrailiyat fi't-tefsir ve'l-Hadis, Mısır-1986, s 46 [100] îbnu Teymiyye, Mecmûu'l-Fetâvâ, XIII 366 [101] Ahmed b Hanbel, Müsned, VIII 120 [102] Bakara, 2/136 [103] Buharî, Tefsir, 2/136 [104] Buharı, Şehadât [105] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/227-229 [106] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/229-231 [107] Buhârî, Ezan 18-60; Darimî, Salât 42; Ahmed b Hanbel, Müsned, V 56 [108] Bk Maide, 5/68 [109] Nahl, 16/44 [110] İbnu Kayyim el-Cevziyye, Î'lâmu'l-Muvakkiîn, Matbaatu's-Saade-1955, I 202 [111] Ahzâb, 33/21 [112] Nisa, 4/80 [113] Nisa, 4/59 [114] Zamehşeri, el-Keşşaf, İran-tarih s iz, I 524; ibnu Kesîr, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, Kahire-tarihsiz, II 304; Ebu's-Suûd, Îrşadu'l-Akli's-Selîm, Kahire-tarihsiz, II 193 [115] Enfal, 8/20 [116] Nisa, 4/65 [117] Âluîmrân, 2/31-32 [118] Zebîdî, Tecrid-i Sarih Tercemesi, Ankara-1972, II 592-593 [119] Bk İbnu Hacer el-Askalanî, Fethu'1-Bârî, Kahire-1959,1195; Muhammed Accâc el-Hatîb, es-Sunnetu Kable't-Tedvîn, Kahire, 1988, s, 58-60 [120] Ibnu Kesîr, es-Siretu'n-Nebeviyye, Kahire-1964, II 402-403 [121] Müslim [122] Şarhu'ş-Şifâ, Daru'l-Kiitübi'l-îlmiyye, Beyrut-tarihsiz, II 244 [123] Sahabeden bazılarının takındıkları bu tür tavırlar konusunda bk Muhpmmed Accâc el-Hatîb, age, s 85-88 Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/233-237 [124] Müslim, Zühd 16; Ahmed b Hanbel, Müsned, III 12, 21 [125] Ebû Davudim; Ahmed b Hanbel, Müsned, X 21-22 [126] İbnu İshak'ın Siyer'ine yazdığı mukaddime, Konya-1981, sy [127] Ahmed Emin, Fecru'l-îslâm, Beyrut-1969, s 209; Musa İbrahim el-îbrahim, Teemmulât Kur'aniyye, Amman-1979, s 9 [128] Subhi es-Salih, Hadis ilimleri ve Hadis İstilahlan, -çev M Yaşar Kan demir , Ankara-1973, s 15 [129] Bk Nureddin el-Itr, Menhecd'n-Nakd fi Ulûmi'l-Hadis, Dmaşk-1981, s 43-45 [130] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/237-239 [131] Daha geniş bilgi için bk Muhammed Accac el-Hatîb, es-Sünnetu Kable't-Tedvin, Kahire-1988, s 126 ve devamı; Nevzat Aşık, age, s 180 ve devamı Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/239 [132] Müslim, Musâfirûn, 120 [133] Buhârî, Mezâlim, 25 [134] Nesâî, Menasik 46 [135] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/239-241 [136] Zehebî, Şemsu'd-Din Ebû Abdillah; Tezkiretu'l-Huffâz, Hindistan-1333 h:, 14 [137] Zehebî,age,I 3-4 [138] İbnu Kayyim el-Cevziyye, Î'lâmu'l-Muvakknn, Kahire-1968,1 61 [139] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/241-242 [140] Buharî [141] Zehebî, Tezkiretu'l-Huffâz, I 8 [142] Daha geniş bilgi ve misaller için bk Nevzat Âşık, age, s 172-174 [143] Ahmed b Hanbel, Müsned, 1154,174,178; Zehebî, Tezkiretu'l-Huffar, I 10; Muhammed Accâc el-Hatîb, age, s 116 [144] Kurtubî'nin Camin Beyani'l-îlm isimli eserinden naklen, Ahmed Emin, Fecru'l'İslâm, Beyrut-1969, s 210 [145] Muhammed Accâc el-Hatîb age, s 155 [146] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/242-244 [147] Nevevî, Sahihu Müslhn bi Şerhi'n-Nevevi, Kahire-1349 h I 84 [148] Nevevî, age , I, 80 [149] Darimî, Sünen, Çam Îhyafs-Sünneti'n-Nebeviyye» -baskı yen ve tarihi yok-, 1146 Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/244-247 [150] Talak, 65/1 [151] Buhârî, Talak, 41 [152] Muhammed Mustafa el-A'zamî, Menhecu'n-Nakd İnde'l-Muhaddisln, Suudi Arabistan-1990, s 77 [153] En'am 6/164; îsrâ 17/15; Fatır 37/18; Necm, 53/38; Zümer, 39/7 Rivayet için bk Zerkeşî, el-îcâbe, Beyrut-1970, s 76 [154] Ahmed b Hanbel, Müsned, VIII 88-89; Zerkeşî, el-îcâbe, s 102 [155] Zerkeşî, el-îcabe, s 114 [156] Hadid, 57/22 [157] En'am, 6/103 [158] Zerkeşî, îcâbe, s 96 [159] Tekbîr, 81/23 [160] Necm, 53/13 [161] Zerkeşî, îcabe, s! 96-97 [162] Zerkeşî, age, s 119 [163] En'am, 6/164; Isrâ, 17/15; 37/Fatır 18; Necm, 53/38; Zümer, 39/7 [164] Şatibî, el-Muvafakat, ÎU 20 [165] Nesâî, Taharet, 121 [166] Müslim, Hayz, 90 [167] Beyhakî, es-Sünenu'l-Kübrâ, Haydarâbâd-1344h I 55 [168] Nevzat Aşık, Sahabe ve Hadis Rivayeti, s 250-251 Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/247-251 [169] Hadisin kaynaklan ve bu konudaki diğer hadisler için bk M Yaşar Kandemir, Mevzu Hadisler, Ankara,1975, s 17-19 [170] M Yaşar Kandemir, age, s 24 [171] İsmail Hakkı, Rûhu'l-Beyan, el-Matbaatu'l-Usmaniyye-1306,1 977-978 [172] Aynı kaynak, I 978 [173] Yusuf el-Kardavî, Keyfe Neteâmelu maa's-Sünneti'n-Nebeviyye, Mısır-1992, s 36 [174] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/251-255 [175] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/255-256 [176] Doç Dr M Sait Şimşek, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/257-258