|
Prof. Dr. Sinsi
|
Zekeriya Kelimesindeki Hikmet-İ Malikiyye
ZEKERİYA KELİMESİNDEKİ HİKMET-İ MALİKİYYE
Bil ki, hiç kuşkusuz Allah’ın rahmeti, varlıkta ve hükümde her şeyi içine aldı Ve hiç kuşkusuz gazabın varlığı da, Allah’ın gazaba olan rahmetindendir Ve gerçekte, O’nun rahmeti gazabını geçmiştir; yani, rahmetin O’na nisbeti, gazabın O’na nisbetinden önde gelir Her ayn’ın Allah’tan talep ettiği bir varlığı olduğundandır ki, Allah’ın rahmeti her şeyi kuşattı Çünkü O’nu Rahman kılan rahmet, ayn’ın varlık talebini kabul eder ve böylece onu vareder İşte, bundan dolayıdır ki, O’nun rahmetinin varlıkta ve hükümde her şeyi içine aldığını söylüyoruz Ve İlahi İsimler de (ilahi rahmetin içine aldığı)(Rahman isminin hakikatı olan)
İmdi, Allah’ın rahmetinin içine aldığı ilk şey, rahmet yoluyla rahmeti vareden ayn’ın (yani, bir-olan-ayn’ın) şey-olmaklığıdır [şey’iyyet] Dolayısıyla, rahmetin içine aldığı ilk şey, öncelikle rahmetin kendisi ve sonra, yukarıda işaret edilen şey-olmaklıktır (yani, bir-olan-ayn’ın şey-olmaklığıdır) Ve rahmet daha sonra, gerek dünyada ve gerekse ahirette sonsuza dek varlık bulan –ister araz, isterse yalın veya bileşik cevher olsun– her var-olanın şey-olmaklığını içine alır Ve bu, (yani, rahmetin içine almaklığı, şeyler bakımından) herhangi bir garaz ve hoşa gidicilik gözönüne alınmaksızın olur — ilahi rahmet, varlıkta, hoşa gidici olsun veya olmasın her şeyi içine alıcıdır
Fütühat-ı Mekkiye’de belirttiğimiz gibi, var-olan değil, ancak var-olmayan [ma’dum] etkilenime uğrar Var-olan, etkilenime uğruyor gibi gözükse de bu ancak var-olmayan’ın (kendisine varlık verilmesi yönündeki) hükmü yoluyladır Bu garip bir ilimdir ve bu mesele üzerinde pek az durulmuştur Ve sadece vehim sahibi olanlar, deneyimleme [zevk] yoluyla bunu bilirler; ama vehmin kendilerine etkide bulunmadığı kimseler bu (var-olmayan’ın var-olan üzerinde nasıl etkide bulunduğuna ilişkin) meseleyi (hakikaten ve zevkan)
Allah’ın rahmeti oluşlara yayılmıştır
Zatlarda ve aynlarda akışını sürdürür
Ve bu taşaduran rahmetin mertebesini müşahede etmek,
Bu rahmetin mertebesini düşünce yoluyla bilmekten yücedir
İmdi, rahmetin andığı [zikr] herbir şey hiç kuşkusuz said’dir — ve varlıkta rahmetin anmadığı hiç kimse yoktur Ve rahmetin şeyleri anması, onları varetmesinin ta kendisidir Ey dostum, belaya uğrayanlarda gözlemlediğin şey veya şakilerden eksik olmayacak ahiret elemlerine ilişkin inancın, burada söylüyor olduğumuz şeyi anlamaktan seni alıkoymasın Bil ki, rahmet her şey için, ancak varetme yönünden geneldir — böylelikle, elemlere yönelik rahmetle, elemleri varetti
Sonra, bil ki, rahmet iki yönden etkide bulunur İlki, bizzat etkide bulunmasıdır — ki bu, rahmetin, özel bir garazın varlığına veya yokluğuna veya hoşa gidici olmamasına bakmaksızın, varlığı kabul eden her var-olanın ayn’ına, ayn’ının değişmezliğinde bakarak varetmesidir Bundandır ki, “itikatlarda (farklı suretlerde) yaratılan Hakk”ı değişmez aynlardan bir değişmez ayn olarak görür İmdi, rahmetin kendine rahmet etmesi, (değişmez aynları) var etmekliğiyledir Ve bundan dolayıdır ki, rahmetin kendine rahmetinden sonra, “itikatlarda yaratılan Hakk”ın rahmet olunan ilk şey olduğunu söylüyoruz
Rahmetin diğer etkisi ise, dileyişte bulunma yönündendir İmdi, örtülü olanlar, itikatlarında olan Hak’tan, kendilerine rahmet etmesini isterler Keşf ehli olanlar ise (mutlak ilah olan) Allah’ın rahmetinin kendileriyle kaim olmasını isterler Ve “Allah” ismiyle dileyişte bulunarak, “Ey Allah, bize rahmet et!” derler Ve (Allah da) ancak, rahmetin onlarla kaim olmaklığıyla onlara rahmet eder Şu halde, (herhangi bir sıfat ile kaim olan bir mahal o sıfatın hükmünde olduğundan) onlar için hüküm (yani, rahmet hükmü) vardır Çünkü hüküm, hakikatte ancak, bir mahalde kaim olan mana için sözkonusudur İmdi mana, hakikatte rahmet edicidir [râhim] Böyle olunca, Allahu Teala inayet olunmuş kullarına (rahmetin onlar ile kıyamı suretiyle)(kendisine mahal edinmekle) andığı kimse hiç kuşkusuz rahmet olunmuştur
|