Yunus Emre Konuşuyor-Serisi

Bilenlere sormak gerek bu tendeki can neyimiş
Can hod hakkın kudretidür tamardagı kan neyimiş
Fikir yomış oglanıdur endişe kaygu kânıdur
Bu âh u vah ışk tonudur taht’oturan han neyimiş

Şükür anın birliğine yogıken uş var eyledi
Çünki asıldan biz yoguz mülk ü hânuman neyimiş
Çalab viribidi bizi var dünyeyi görün diyü
Bu dünya hod bâki degül mülke Süleyman neyimiş
Sorun Tapduklu Yunus’a bu dünyeden ne anladı
Bu dünyenin kararı yok sen neyimiş ben neyimiş
Günümüz Türkçesiyle
Bu tendeki canın ne olduğunu bilenlere sormak lazım
Can esasında Allah’ın kudretidir, damardaki kan da ne ki?
Düşünce hizmetçi çocuk, endişe kaygı madenidir
Bu ah vahlar aşk elbisesine, bedene aittir, tahtta oturan han ne ki?
Onun birliğine şükürler olsun,yok iken işte var kıldı
Çünkü hakikatte biz yokuz, mal mülk ev bark da ne ki?
Allah, varın görün bakalım diye bizi dünyaya yolladı
Bu dünya zaten baki değil, mülke Süleyman olsan ne yazar ki?
Taptuk Emre’ye bağlı Yunus’a bu dünyadan ne anladığını sorun
Bu dünyanın istikrarı yok ki, sen-ben davası da ne imiş?
Tahlil: Tıp bilginleri ve materyalist açıdan bakan araştırmacılar insana canlılık veren ana unsurun kan olduğunu zannettiler Zaman içinde gelişmeler, ruhu savunanları haklı çıkardığı gibi, tabiatçı görüş sahiplerini de gerçeğe boyun eğmek zorunda bıraktıİnsana esas canlılık, dirilik veren ruhtu ve onun özü de Hak’tandıYunus’un fark ettiği gibi ayetler de bizi aynı gerçeğe götürüyor:
“O (Allah) ki, yarattığı her şeyi güzel yapmış ve ilk başta insanı çamurdan yaratmıştır Sonra onun zürriyetini, dayanıksız bir suyun özünden üretmiştir Sonra onu tamamlayıp şekillendirmiş, ona kendi ruhundan üflemiştir Ve sizin için kulaklar, gözler, kalpler yaratmıştır Ne kadar az şükrediyorsunuz!” (Secde-6-7-8)
Hatırla o zamanı ki Rabbin meleklere, "Ben, kupkuru bir çamurdan, değişken, cıvık balçıktan bir insan yaratacağım" demişti "Onu, amaçlanan düzgünlüğe ulaştırıp öz ruhumdan içine üflediğim zaman, önünde hemen secdeye kapanın" Meleklerin tümü, toplu halde secde ettiler (Hicr/28-29-30)
İnsanın fikir ve kaygıları aslında bedene aittir Beden, yaşamını sürdürmek için yemek, kazanmak, elde etmek, mücadele vermek ister Bu esnada insan düşüncesi çeşitli çalkalanışlar yaşarken;diğer taraftan kaygılar ve endişeler kişiyi üzüntü ve korku çukuruna sürüklerler İşte bu açıdan bunların dünyalık beden elbisesine ait olduğu bilinmeli, asıl tahtta oturacak olanın,asıl ebedi yaşamı tadacak olanın ruh olduğu hatırdan çıkarılmamalıdır Hakikaten bireyi dünyada hastalıklara, dertlere sürükleyen endişe ve kendi ümitsiz düşünceleridir Tasavvuf erbabı ve bugünkü modern psikiyatrlar olumlu bakmayı, yarını düşünmemeyi, geçmişe üzülmemeyi, arına tedirgin olmamayı,anı yaşamayı tavsiye etmekteler Bunun için gerekli olan ise;akıl ve mantıktan çok kainatın işleyişini gözleyip hayran olabilmeyi başarmaktır
Mevlana işte bu sebeple:”Aklı ve mantığı sat da hayranlığı satın almaya bak” diyecektirHzİsa(as) ise şöyle buyurur: ”Arayan;aradığını bulana kadar aramaya devam etsinBulunca hayran olacak ve her şeyde hükmünü sürecek”
Buraya kadar;asıl canlılığın ruhtan kaynaklandığını anlatan ve ruhun bedene hakim olması gerektiğini veciz biçimde vurgulayan Yunus; bundan sonraki mısrada alemleri yaratan Allah’a şükrediyor, yoktan var edildiğimize, aslında varlığımızın bir hayal olduğuna dikkat çekerek, mülk-han-saray gibi değerlerin rüya içinde geçici sahneler olduğunu dile getiriyor Kur’an ve Hadislerden de aynı gerçeğe kısaca göz atalım:
Deki:"Allah mahlukatı yoktan yaratır, (öldükten) sonra çevirip yine yaratırArtık nasıl saptırılıyorsunuz?”(Yunus-34)
Çünkü yoktan var eden de, tekrar dirilten de odur(Büruc-13)
İnsanlar uykudadır,ölünce uyanırlar” HzMuhammed(sav)
Dünya hayatınız; yolcunun bir ağaçaltında azıcık uyuya kalması kadardır” HzMuhammed (sav)
Allah, bizi dünyayı görün diye yolladı derken; dünyayı görmek sadece yaşamak anlamında değil, ahrete hazırlık sürecini değerlendirmek ve imtihan sırrını kavramak olarak vurgulanmıştır Dünya anlık bir görüntüden ibaret ise, mal-mülk konusunda gelmiş geçmiş en zengin insan HzSüleyman(as)gibi de olsanız ne önemi var ki?İşte buna dair ayetler:
Mal ve oğullar dünya hayatının süsüdür; ebedi kalacak iyi işler ise, Rabbinin katında sevapça da hayırlıdır, ümitçe de hayırlıdır(Kehf-46)
Herkes ölümü tadacaktır Mükâfatlarınız, ancak kıyamet günü tamamlanacaktır Her kim o vakit ateşten uzaklaştırılır da cennete konulursa, işte o, murada erdi Yoksa, dünya hayatı, aldatıcı bir eşyadan başka bir şey değildir(Aİmran-185)
Bu dünya hayatı, bir eğlence ve oyundan ibarettir Gerçekten son yurt, işte öz hayat odur Keşke bilselerdi(Ankebut-64)
Dünya hayatı bir oyundan, bir oyalanmadan başka bir şey değildir Ahiret yurdu ise muhakkak Allah'tan korkanlar için daha hayırlıdır Hâlâ akıllanmayacak mısınız?(En’am-32)
Yoksa ahiretten geçip dünya hayatına mı razı oldunuz? Ama dünya hayatının zevki ahiretin yanında pek az bir şeydir(Tevbe-38)
Hanginizin daha güzel iş yapacağını belirlemek için sizi imtihana çekmek üzere ölümü ve hayatı yaratan O'dur Azîz'dir O, Gafûr'dur(Mülk-2)
Taptuk Emre’ye bağlı olan Yunus’a bu dünyadan ne anladığını sorun, bu dünyadan ne anladı? Bu dünyanın istikrarı yok ki senlik benlik iddiasının bir önemi olsun! Aslında bu soruyu sadece Yunus değil, hepimiz kendi özümüze sormalıyızBiri kahvehanede, diğeri de bir mescidin duvarında asılı iki levhada okuduklarımla son vereyim:
“Ey Dosta düşmana karşı böbürlenen mağrur! O kadar acele etme! Önce bir düşün;sen nesin? Sen topraksın Senin yediğin de topraktır Seni yiyecek olan şey de topraktır O halde bu gurur ve kibir niçindir?!”
“Kimler geldi geçti dünyadan,neler neler istediler
Sonunda hepsi de ölüp gittiler
Sen şimdi hiç ölmeyecek gibisin değil mi?
İşte o gidenler de öyleydiler”
Mehmet DOĞRAMACI