Yunus Emre Konuşuyor-Serisi

Seni Hak’dan yıganı her neyise vir gider
Ne beslersin bu teni sinde kurd kuş yir gider

Ölene bak gözün aç dükülür sakal u saç
Ilan çıyan gelür aç yiyüp içüp sîr gider

Bize bizden ulular egen eyü hulular
Şol eyü amellüler haber şöyle dir gider
Kesgil haramdan elün çekgil gaybetden dilün
Azrail el’irmeden bu dükkanı dir gider
Ecel irer kurur baş tiz dükenür uzun yaş
Düpdüz olur tag u taş gök dürilür yir gider
Çün can ağdı hazrete yarag it ahirete
Tanla turan tâate Tangr’evine ir gider
Miskin Yunus ölicek sini nurla dolıcak
İman yoldaş olıcak ahirete şîr gider
Günümüz Türkçe’siyle

Seni Allah’tan alıkoyan her ne ise kendinden gider
Bu bedeni neden beslersin ki, kabirde kurt kuş yer, gider
Ölene bak da gözünü aç, saç-sakal dökülmekte
Yılan çıyan aç gelir de, yiyip içip tok gider
Bize, bizden daha yüce makamda olan iyi huylu kişiler
Şu iyi amelliler şöyle haber verip giderler:
Haramdan elini kes ve gıybetten dilini çek,
Azrail kapı çalmadan önce bu dükkânı (kendini) derle, (günahı) gider
Ecel gelince baş kurur, uzun göz yaşları çabuk tükenir
Dağ ve taş dümdüz olur, gök dürülür, yer gider
Ruh Hazret’e (Allah’a) yaklaşmakta, ahiret için yararlı iş yap
Tanla birlikte ibadete koyulan Allah Evine erken gider
Miskin Yunus ölünce kabri nurla dolacak
İman yoldaş olunca ahirete cesur gider
Tahlil: Mevlana Aşkın Sultanı ise Yunus Prensidir “Gider” nakaratlı bu şiirde Ölüm ve Ahirete dair ince nükteler yüklü Bugüne kadar birlikte incelediğimiz şiirlerde Yunus’umuzun mesajını Anadolu halkının sade dili ve basit misallerle vermekte olduğunu izliyoruz Yalnız Onu sıradan bir ozan olarak düşünmek haksızlık olur Basit ve sade dediğimiz anlatımın ardında İslami-ilmî nice mesajlar ve akla hayret verici nice tespitler yatmakta Sözü çok uzatmadan mısra şiiri anlamaya çalışalım:
Allah Bes,Bâkî Heves: “Allah yeter,kalanı boştur” demiş erenler“Seni Allah’tan alıkoyan her ne ise onları at” diye söze giren Yunus, bedene dönük yaşam sürenlere ölüm anında ve kabirde yaşananları soğuk, çıplak gerçekliği ile göstererek uyarıyor: ”Beslediğin bedeni bir gün kurt kuş yiyecek!” İnsan için bundan daha soğuk, daha açık bir uyarı olmasa gerek Geçmişte nice krallar, mal-mülk ve şöhret sahipleri yaşamış, hatta insanlığa hakimiyet kurmuşlarsa da hepsinin bedenleri çürümeye mahkum olmuştur Cesedi, kurt, yılan ve daha nice vahşi mahluklarla karşılaşmayacak hiçbir günahkar yoktur
En Büyük Vaiz: Allah Resulü (sav): “Ölüm en büyük vaizdir” buyurarak ölüm üzerine tefekkür etmemizi tavsiye etmiştir Hakk’a erme çabasında olanların nefsî arınma çabalarında zikir meclislerinin ilk konusu TEFEKKÜR-Ü MEVT yani ölümü düşünmektir Kendini beden zannedenler için ölüm korkunç bir son, ruhu fark edebilenler içinse asıl vatana köprüdür
Yunus, ilk dizelerde,bedene-dünyaya dönük yaşam yanlışından kurtulamayanlara tazyikli uyarılarda bulunmak için endişe verici sahneler tasvir ediyor Ölüm gerçeğini sürekli hatırda tutmayı ilke edinenlerin örnekleri ile doludur İslam Tarihi
Rabiatül Adeviyye’nin kefenini sürekli çantasında taşıdığını biliyoruz HzÖmer’in her gün kendisine “Ölüm var ya Ömer!”diye seslenmesi için maaşlı bir adam tutması ilginç değil mi? Ömer bir gün o adama şöyle der: “Artık ölümü hatırlatmana gerek kalmadı” Adam nedenini sorunca cevabı, Yunus’un mısralarında geçen saç-sakal değişimi ile alakalıdır: “Bu sabah saçımda bir ak tespit ettim Rabbim bana ölüm haberini yolladı Sana gerek kalmadı!” Osmanlı Padişahları ne zaman ihtişamlı törenlere çıksalar yanları sıra yürüyen yeniçeri kıtası şu nakaratı tekrarlar dururmuş:”Gururlanma Padişahım, senden büyük Allah var!”
Kazancın Anahtarı: Ahirete hazırlanmaya kolay bir şifre veriyor Yunus: Eli Haramdan, Dili Gıybetten Çekmek! Kazançlarımıza çok yönlü girdiler,dilimize türlü sözler dolanırken kolay dediğimiz şifreyi ne kadar açabiliriz, kestirmekte güçlük çekiyoruz Haramla beslenen kişi ve toplumların iflah olmadıkları, başlarının türlü sıkıntılardan kurtulmadığı, gün gibi aşikâr!Bu konuda fazla örnek vermeye gerek yok Malımıza,kazancımıza istem dışı karışan haramlardan korunmakta güçlükler olsa da hiç olmazsa dili korumaya biraz gayret edebiliriz Bunun da kestirme yolu, Az Konuşmak olsa gerek Az konuşmanın ön şartı da insanlarla az görüşmekte saklı
Avukatsız Mahkeme-Bütünlemesiz Sınav: Azrail ecel davetiyesini getirmeden kişi yapabileceğinin azamisini yapmalıdır Müslümanlarda yaygın, fakat yanlış bir kanı var: Ölsek de bize şefaat edecek birileri mutlaka çıkar Ardımızdan iyilik yapanlar olur,biz de kurtuluruz!
Şefaat hassas bir konu olduğundan detaylara girmeyeceğim Ancak, şu kadarını söyleyelim ki;amel defteri için iyi şeyler hazırlamayanların öte alemde şansı yoktur!Mahkeme-i Kübrâ; avukatı olmayan, temyizi bulunmayan, itiraz ve tashihe kapalı tek mahkemedir Ona göre düşünüp hazırlanmak zorundayız Mahşer; karne dağıtımıdır Karne verildikten sonra bütünleme ya da öğretmenler kurulu olacağını zannetmiyorum Resulullah gibi Sınıf Öğretmeni, Kuran gibi Ders Kitabı,Veliler gibi kopya çekecek bilge kaynaklar varken, üstelik kopyanın her türlüsü serbest iken, cevaplara alacağımız puanlar şimdiden belli iken;bütünleme ve öğretmenler kurulu beklemek doğru olur mu?Buna rağmen sınıfta kalmak; felaketlerin en büyüğü olsa gerek!
Ölmeden Önce Ölünüz:Ölülerin ardından üzüntü ve göz yaşının sürekli olmadığı, kısa zamanda insanların gündelik yaşama döndükleri bir gerçek Kişi ecelle başlayan süreçte tamamen yalnızdır O an mal-mülk,yer-gök gözünde sıfırlanır, insan amelinin neticesini almaya başlar Hakk’a ermenin,diğer bir ifade ile Ölmeden evvel ölmek sırrını yaşamanın ilkelerinden biri; ibadet konusunda hassas olmaktır Tanyeri ağarınca ibadete başlamak, Allah’ı gündemde tutarak günü yaşamak, Allah Evine yani ebedî huzura ermenin ilk basamağıdır
Son dizede Yunus’un kendi hakkında kabrinin nurla dolacağını, ahirete güçlü gideceğini söylemesi bize garip gelmesin Mümin, korku ve ümit arasında olmalı Arifler korkuyu aşmışlar, sürekli rahmeti ümit eder hale gelmişlerdir Daha doğrusu onlar için ödül ve cezadan çok, hükmü veren önemlidir Ariflerin gayesi, Cennet ve Cehennem değil doğrudan Allah’ın kendisidir Bir başka şiirinde “Cennet cennet dedikleri birkaç bahçe birkaç huri/İsteyene ver anları bana seni gerek seni” diyen Yunus’a “Kabrim nurla dolacak” sözünü de çok görmeyelim Yoldaşı iman olan her mümin inşallah ahirete güçlü ve cesur gidecektir Ölüm ve Ahiretle ilgili tahlilimizi hoş bir dize ile bitirelim;
Ölüm güzel şey, budur perde arkasından haber
Hiç güzel olmasaydı ölür müydü Peygamber?
(NFK)