Cemaatle Namaz Kılmanın Hükmü Hakkında Fasıla

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

Başka bir lafızda ise şöyle demiştir:
“şüphesiz ki Rasulullah (s

a

v

) bizlere hidayet sünnetlerini öğretmiş ve bunlardan birisinin de içinde ezan okunan bir mescitte namazın olduğunu belirtmiştir

”232
(232) Müslim: 654, Mesacid bölümünde: Cemaatle namaz kılmanın hidayetin sünnetlerinden olduğu hakknıdaki babda rivayet etmişlerdir

Delalet yönüne gelecek olursak; kendisi cemaatten geri durmayı bilinen nifakları ile münafıkların alametlerinden olduğuna belirtmiştir

Münafıkların alemetleri de müstehap olan bir şeyi terketme sonucu ya kerih görülen (mekruh) bir işi işlemekten dolayı olmamaktadır

Her kim sünette ifak alametlerini okuyacak olursa bunu farzları terkeden ya da haram olan şeyleri işleyen kimselerde bulur

şüphesiz bunu (ibni Mesud) şu kavlindeki:
“Küslüman olarak Allah (c

c

) ile yarın karşılaşmayı isterse işte münadi çağırdığı vakit, namazlarını muhafaza etsin

”
ibaresi ile bu manayla desteklemiştir

aynı zamanda terkedeni; evinde namaz kılan ve cematten geri duran Rasulullah4ın (s

a

v

) yolu olan ve ümmetine şeriat kıldığı (metod) olan sünneti de terkeden olarak isimlendirmiştir

Buradaki sünnetten maksat dilerse yapar dilerse terkeder, terkettiği vakit sapık olmaz manasındaki sünnet değildir ve kuşluk namazını, gece namazını, Pazartesi ve Perşembe oruçlarını terketme gibi nifak alametlerinden de değildir

Sekiinci Delil: “Sahih”inde Müslim’in Ebu Said El-Hudri’den rivayet ettiği hadiste Rasulullah (s

a

v

) şöyle buyurmuştur:
“(Namaz kılmak için) üç kişi oldukları zaman onlardan birisun ve imamete en layık olan da kıraati olandır

”223
(233) Müslim: 672, Mesacid: imamete kim en hak sahibi babında; Nesai: 2/77, imamette: Bu kavim toplansa bunlardan hepside (imamlık) konusunda eşit olurlarsa babında rivayet etmişlerdir

İşte bununla deil getirme yönü şudur: Rasulullah (s

a

v

) cemaatle namaz kılmayı emretmekte ve şüphesiz Rasulullah’ın (s

a

v

) emri vaciptir

Dokuzuncu Delil: Rasulullah (s

a

v

) safın arkasında tek başına kılan kimsenin namazını iade etmesini emretmiştir

Vabısa b

Ma’bed’in rivayetine göre; Rasulullah (s

a

v

) tek başına safın arkasında namaz kılan bir adamı gördü

Ona namazını baştan kılmasını emretti

234
(234) ahmed: 4/228; ebu Davud: 682, Namaz’da: kişi safın arkasında tek başına kılarsa babında; tirmizi: 231, Namaz’da: Namazı safın arkasında tek olarak kılmak hakkındaki babda; ibni Hibban: 403’de rivayet etmişlerdir

Bu sahih bir hadistir

Ahmed, ehli Sünen, ebu Hatim rivayet etmiş, ibni Hibban “Sahih”inde zikretmiş, Tirmizi de hadisi hasenlemiştir

ali b

şeyban’dan şöyle demiştir:
“Biz (evimizden yola) çıkmıştık ve Rasulullah’ın (s

a

v

) yanına geldik

Ona biat ettik ve arkasında da namaz kıldık

” Devamla şöyle dedi:
“Sonra da arkasında başka bir namaz kıldık ve namaz bitince safın arkasınnda tek başına durup (cemaate uymuş) bir kimseyi gördü

O gidene dek onu gözetledi ve:
“Namazına yönel (kıl)

şüphesiz safın arkasında (tek) duranın namazı yoktur” diye buyurdu

”235
(235) ibni Hibban, Sahihinde: 401; Ahmed: 4/23; Beyhaki: 3/105 rivayet etmişlerdir

Hadis sahihtir

İmam-ı ahmed’in rivayetine göre hadis söyledi:
3Ben Rasulullah’ın (s

a

v

) arkasında namaz kıldım

Kendileri safın arkasında tek başına duran kimseyi gördü

Bunun üzerine Allah’ın Peygamberi o adam gidene dek bekleyip durdu ve:
“Namazına yönel

şüphesiz ki safın arkasınnda tek başına kılanın namazı yoktur

”236
(236) ahmed: 4/23

Hadis sahihtir

İbni Münzir: “Bu hadis ahmed ve İshak’ta sabittir” demiştir

Bunun delalet yönü şudur:
“Rasulullah (s

a

v

) tek başına saffın arkasınnda namaz kılan kimsenin namazını iptal saymıştır

Kendisi de cemaatle bulunduğu halde, Ona namazını -özel bir mekanda tek olması hariç- iade etmesini de emretmiştir

Cemaatten ve mekandan münferit olanın namazı batıl olmaya en evveliyatlı olmaktadır

Konu şöylece açıklanabilir:
“Bu tekliğin bulunmasının gayesi münferid olduu içindir

şayet münferid olanın namazı sahih de olsa Rasulullah (s

a

v

) nefyine hükmetmezdi

aynı zamanda bunu yapanın namazını da iade etmesini emretmiştir

”
(Cemaatle namaz kılmak) vacip değildir diyenler şöyle demişlerdir:
“Bu hadis ile delil getirmeniz ancak safın arkasındna tek bir kişinin namazının batıl olduğunu ispat ettikten sonra mümkün olur

Bu şaz bir görüş olup ilim ehlinin cumhuruna göre muhaliftir

Nitekim bunun sıhhatine, safın arkasında tek başına kadının namazının sahihliği hususunda insanların (bu konudaki) icmaları delalet etmektedir

aynı zamanda Rasulullah (s

a

v

) Cibril’in (a

s

) arkasında namaz kılmşıtır

Cabir b

abdillah’tan rivayete göre şöyle demiştir:
“Rasulullah’ın (s

a

v

) yanına Cibril, namazın vakitlerini öğretmek için geldi

Cibril sonra öne geçti

Rasulullah (s

a

v

sına durdu

İnsanlarda Rasulullah’ın (s

a

v

) arkasına durdular

Güneş zail oluncaya dek öğle namazınıkıldı

Gölge (uzunluğu) şahsının misli gibi oluncaya dek (Cibril) geldi ve yaptığı şeyin aynısını yaptı

Cibril yine öne geçti

Rasulullah (s

a

v

) arkasına durdu

İnsanlarda Rasulullah’ın (s

a

v

) arkasına durdular

”237
(237) Nesai: 1/251, 252, Mevakit: ikindinin ilk vakti babında ve ikindinin sonunun vakti babında, akşamın son vakti babında ve yatsının ilk vakti babında rivayet etmişlerdir

08-02-2012	#8
Prof. Dr. Sinsi	Cemaatle Namaz Kılmanın Hükmü Hakkında Fasıla Başka bir lafızda ise şöyle demiştir: “şüphesiz ki Rasulullah (sav) bizlere hidayet sünnetlerini öğretmiş ve bunlardan birisinin de içinde ezan okunan bir mescitte namazın olduğunu belirtmiştir”232 (232) Müslim: 654, Mesacid bölümünde: Cemaatle namaz kılmanın hidayetin sünnetlerinden olduğu hakknıdaki babda rivayet etmişlerdir Delalet yönüne gelecek olursak; kendisi cemaatten geri durmayı bilinen nifakları ile münafıkların alametlerinden olduğuna belirtmiştir Münafıkların alemetleri de müstehap olan bir şeyi terketme sonucu ya kerih görülen (mekruh) bir işi işlemekten dolayı olmamaktadır Her kim sünette ifak alametlerini okuyacak olursa bunu farzları terkeden ya da haram olan şeyleri işleyen kimselerde bulur şüphesiz bunu (ibni Mesud) şu kavlindeki: “Küslüman olarak Allah (cc) ile yarın karşılaşmayı isterse işte münadi çağırdığı vakit, namazlarını muhafaza etsin” ibaresi ile bu manayla desteklemiştir aynı zamanda terkedeni; evinde namaz kılan ve cematten geri duran Rasulullah4ın (sav) yolu olan ve ümmetine şeriat kıldığı (metod) olan sünneti de terkeden olarak isimlendirmiştir Buradaki sünnetten maksat dilerse yapar dilerse terkeder, terkettiği vakit sapık olmaz manasındaki sünnet değildir ve kuşluk namazını, gece namazını, Pazartesi ve Perşembe oruçlarını terketme gibi nifak alametlerinden de değildir Sekiinci Delil: “Sahih”inde Müslim’in Ebu Said El-Hudri’den rivayet ettiği hadiste Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “(Namaz kılmak için) üç kişi oldukları zaman onlardan birisun ve imamete en layık olan da kıraati olandır”223 (233) Müslim: 672, Mesacid: imamete kim en hak sahibi babında; Nesai: 2/77, imamette: Bu kavim toplansa bunlardan hepside (imamlık) konusunda eşit olurlarsa babında rivayet etmişlerdir İşte bununla deil getirme yönü şudur: Rasulullah (sav) cemaatle namaz kılmayı emretmekte ve şüphesiz Rasulullah’ın (sav) emri vaciptir Dokuzuncu Delil: Rasulullah (sav) safın arkasında tek başına kılan kimsenin namazını iade etmesini emretmiştir Vabısa b Ma’bed’in rivayetine göre; Rasulullah (sav) tek başına safın arkasında namaz kılan bir adamı gördü Ona namazını baştan kılmasını emretti234 (234) ahmed: 4/228; ebu Davud: 682, Namaz’da: kişi safın arkasında tek başına kılarsa babında; tirmizi: 231, Namaz’da: Namazı safın arkasında tek olarak kılmak hakkındaki babda; ibni Hibban: 403’de rivayet etmişlerdir Bu sahih bir hadistir Ahmed, ehli Sünen, ebu Hatim rivayet etmiş, ibni Hibban “Sahih”inde zikretmiş, Tirmizi de hadisi hasenlemiştir ali b şeyban’dan şöyle demiştir: “Biz (evimizden yola) çıkmıştık ve Rasulullah’ın (sav) yanına geldik Ona biat ettik ve arkasında da namaz kıldık” Devamla şöyle dedi: “Sonra da arkasında başka bir namaz kıldık ve namaz bitince safın arkasınnda tek başına durup (cemaate uymuş) bir kimseyi gördü O gidene dek onu gözetledi ve: “Namazına yönel (kıl) şüphesiz safın arkasında (tek) duranın namazı yoktur” diye buyurdu”235 (235) ibni Hibban, Sahihinde: 401; Ahmed: 4/23; Beyhaki: 3/105 rivayet etmişlerdir Hadis sahihtir İmam-ı ahmed’in rivayetine göre hadis söyledi: 3Ben Rasulullah’ın (sav) arkasında namaz kıldım Kendileri safın arkasında tek başına duran kimseyi gördü Bunun üzerine Allah’ın Peygamberi o adam gidene dek bekleyip durdu ve: “Namazına yönel şüphesiz ki safın arkasınnda tek başına kılanın namazı yoktur”236 (236) ahmed: 4/23 Hadis sahihtir İbni Münzir: “Bu hadis ahmed ve İshak’ta sabittir” demiştir Bunun delalet yönü şudur: “Rasulullah (sav) tek başına saffın arkasınnda namaz kılan kimsenin namazını iptal saymıştır Kendisi de cemaatle bulunduğu halde, Ona namazını -özel bir mekanda tek olması hariç- iade etmesini de emretmiştir Cemaatten ve mekandan münferit olanın namazı batıl olmaya en evveliyatlı olmaktadır Konu şöylece açıklanabilir: “Bu tekliğin bulunmasının gayesi münferid olduu içindir şayet münferid olanın namazı sahih de olsa Rasulullah (sav) nefyine hükmetmezdi aynı zamanda bunu yapanın namazını da iade etmesini emretmiştir” (Cemaatle namaz kılmak) vacip değildir diyenler şöyle demişlerdir: “Bu hadis ile delil getirmeniz ancak safın arkasındna tek bir kişinin namazının batıl olduğunu ispat ettikten sonra mümkün olur Bu şaz bir görüş olup ilim ehlinin cumhuruna göre muhaliftir Nitekim bunun sıhhatine, safın arkasında tek başına kadının namazının sahihliği hususunda insanların (bu konudaki) icmaları delalet etmektedir aynı zamanda Rasulullah (sav) Cibril’in (as) arkasında namaz kılmşıtır Cabir b abdillah’tan rivayete göre şöyle demiştir: “Rasulullah’ın (sav) yanına Cibril, namazın vakitlerini öğretmek için geldi Cibril sonra öne geçti Rasulullah (savsına durdu İnsanlarda Rasulullah’ın (sav) arkasına durdular Güneş zail oluncaya dek öğle namazınıkıldı Gölge (uzunluğu) şahsının misli gibi oluncaya dek (Cibril) geldi ve yaptığı şeyin aynısını yaptı Cibril yine öne geçti Rasulullah (sav) arkasına durdu İnsanlarda Rasulullah’ın (sav) arkasına durdular”237 (237) Nesai: 1/251, 252, Mevakit: ikindinin ilk vakti babında ve ikindinin sonunun vakti babında, akşamın son vakti babında ve yatsının ilk vakti babında rivayet etmişlerdir