Elazığdaki Ovalar - Elazığın Ovaları

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-31-2012

Elazığ İlindeki ovalar genellikle depresyon alanlarına karşılık gelmektedir

Bu çöküntü alanlarının akarsuların taşıdığı maddelerle dolması sonucu oluşmuşlardır

Genellikle alüvyal topraklarla kaplı bu verimli ovaların İl tarımında önemleri büyüktür

Elazığ Ovası :
Güneybatı - kuzeydoğu yönünde uzanan küçük bir depresyondur

Denizden yükseltisi 1

000-1

050 mt

dir

36 Km2′lik alanı kaplayan ova bir çöküntü havzasının alüvyonlarla dolması sonucunda meydana gelmiştir

Ovanın kuzeyinde üzerinde tarihi Harput şehrinin yer aldığı eski bir aşının yüzeyine karşılık gelen geniş dalgalı yüksek bir düzlük bulunur

Elazığ Ovası yükselmiş yükselirken çarpılmış ve genel olarak güneye meyillenmiş bu yontukdüz (Penelen) sahasından dik yamaçlarla ayrılmıştır

Ovayla bu yontukdüz arasındaki yamaçların dik oluşu ovanın kuzeyinde çok belirgin birikinti konilerinin meydana gelmesine yol açmıştır

Etrafı dağlarla çevrili ova güneye doğru eğilimlidir

Elazığ ovasının sularını Uluovaya taşıyan Elazığ Deresi Gümüşkavak boğazından geçer

Ovayı Uluova’dan ayıran eşik güneybatıda yer alan Meryem Dağı ile birleşir

Meryem Dağı ile Elazığ ovasının batı ve kuzeybatısındaki Sarını (Cip Çayı) suyunun direne ettiği Kuzova’dan ayıran bir tepelik alan yer alır

Bugün Elazığ kentinin kurulmuş olduğu ova gerçekte geniş depresyon dizilerinden biri olan Uluovanın bir parçasıdır

Uluova :
Güneydoğu Torosların uzanış yönüne bağlı ve Hazar depresyonuna paralel olarak Güneybatı-Kuzeydoğu yönünde uzanır

Elazığ’ın en geniş ovasıdır

Kuzeyden kırık hatlar halinde uzanan yükseltisi Karakaya dağları ile çevrilidir

Güneyden Çelemlik Mastar ve Kamışlık dağları dizisi ile sınırlanmıştır

Kuzeydoğuda Keban Baraj gölüne kadar uzanır

Ovanın uzunluğu yaklaşık 56 Km

genişliği l5 Km

kadardır

Yüzölçümü 325 Km2 yi bulur

Yükseltisi azalarak Keban Baraj Gölüne kadar sokulan bu ova kalın bir alüvyal toprak tabakası ile örtülüdür

Ovanın ortasından Haringet Suyu geçer

Bu akarsu sağdan ve soldan kaynak suları ile beslenen birçok dereden oluşur

Haringet Suyu yazın sulamada yoğun olarak kullanılır

Bu nedenle genellikle yaz aylarında Keban Baraj Gölüne ulaşmadan kurur

Uluovanın uzun ekseni boyunca yerleşmiş bulunan Haringet Çayının kuzeyinde tipik bir Piyetmont kuşağı (Dağeteği ovası) uzanmaktadır

Meryem Dağı kütlesinden Uluovaya inen kolların oluşturduğu bu dağ eteği ovası kuşağı aynı zamanda yoğun tarımsal faaliyetlerin görüldüğü bir alandır

Yerleşmeler bu birikinti konileri üzerinde yer alırlar

Kuzova :
Kuzeye akarak Murat Nehri ile birleşen Cip Çayının iki yanında yer alan uzun bir ovadır

Kuzeye gidildikçe genişleyen denizden 900-1000 metre yükseklikte olan ovanın yüzölçümü yaklaşık 110 Km2 dir

Basamaklı bir durum gösteren Kuzova verimli bir ovadır

Sadece Sarını çayı vadisinde alüvyal topraklara rastlanır

Bu ırmağın suyu az olduğundan sulamaya yetmez

Bu nedenle ovada sulama amacına yönelik Cip Barajı yapılmış birçok kuyu açılmıştır

Kuzova Güneyde Tilki Tepe Karşıdağ-Kurt tepe- Kızıldağ ve Kekliktepeden oluşan ve güneybatı ve kuzeydoğu yönünde uzanan ve bir sırtı andıran tepeler dizisi ile adeta iki bölüme ayrılmıştır

Çok daha geniş bir alanı kaplayan asıl Kuzovaya karşılık gelen ovanın kuzey bölümü bir senklinal halindedir

Kuzova havzasının doğusu volkanik bir araziden meydana gelir

Yaklaşık 48 Km2 bir alan kaplayan bu volkanik arazi Elazığın 8-10 Km

kadar kuzeybatısında yer alan kısım Karayazı adıyla anılır

Burada doğu-batı yönlü bir kırık çizgisinden çıkmış olan olivinli bazatlar kuzeye doğru ova eğimi yönünde akarak bir lave yelpazesi meydana getirmiştir

Behremaz Ovası :
Sivrice İlçesinin güneyindeki Hazarbaba Dağı ile Maden dağları arasındaki Behremaz Deresinin iki yanında yer alan bir ovadır

Kuzey-güney doğrultusunda uzanır

Hazar Gölüne yaklaştıkça genişler

Alüvyonlarla kaplı olan ovada daha çok buğday arpa mısır ve fasulye ekimi yapılır

Palu (Yarımca) Ovası :
Palu ilçesinin batısında Murat Nehrinin taşımış olduğu eski alüvyonlarla kaplıdır

Daha çok buğday şeker pancarı mısır arpa ve baklagiller ekimi yapılır

Elazığ ilinde bu ovaların dışında Harputun kuzeyinde genellikle üzüm bağlarının yaygınlık kazandığı meyve ve sebzeciliğin yapıldığı Mürüdü Ovası ile Harputun kuzeyinde yaz aylarında suyu kuruyan Çakıl Deresi çevresinde Zahini Ovası vardır

Bu ovalarda nohut arpa buğday ve burçak ekimi yapılmaktadır

07-31-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Elazığdaki Ovalar - Elazığın Ovaları Elazığ İlindeki ovalar genellikle depresyon alanlarına karşılık gelmektedir Bu çöküntü alanlarının akarsuların taşıdığı maddelerle dolması sonucu oluşmuşlardır Genellikle alüvyal topraklarla kaplı bu verimli ovaların İl tarımında önemleri büyüktür Elazığ Ovası : Güneybatı - kuzeydoğu yönünde uzanan küçük bir depresyondur Denizden yükseltisi 1000-1050 mtdir 36 Km2′lik alanı kaplayan ova bir çöküntü havzasının alüvyonlarla dolması sonucunda meydana gelmiştir Ovanın kuzeyinde üzerinde tarihi Harput şehrinin yer aldığı eski bir aşının yüzeyine karşılık gelen geniş dalgalı yüksek bir düzlük bulunur Elazığ Ovası yükselmiş yükselirken çarpılmış ve genel olarak güneye meyillenmiş bu yontukdüz (Penelen) sahasından dik yamaçlarla ayrılmıştır Ovayla bu yontukdüz arasındaki yamaçların dik oluşu ovanın kuzeyinde çok belirgin birikinti konilerinin meydana gelmesine yol açmıştır Etrafı dağlarla çevrili ova güneye doğru eğilimlidir Elazığ ovasının sularını Uluovaya taşıyan Elazığ Deresi Gümüşkavak boğazından geçer Ovayı Uluova’dan ayıran eşik güneybatıda yer alan Meryem Dağı ile birleşir Meryem Dağı ile Elazığ ovasının batı ve kuzeybatısındaki Sarını (Cip Çayı) suyunun direne ettiği Kuzova’dan ayıran bir tepelik alan yer alır Bugün Elazığ kentinin kurulmuş olduğu ova gerçekte geniş depresyon dizilerinden biri olan Uluovanın bir parçasıdır Uluova : Güneydoğu Torosların uzanış yönüne bağlı ve Hazar depresyonuna paralel olarak Güneybatı-Kuzeydoğu yönünde uzanır Elazığ’ın en geniş ovasıdır Kuzeyden kırık hatlar halinde uzanan yükseltisi Karakaya dağları ile çevrilidir Güneyden Çelemlik Mastar ve Kamışlık dağları dizisi ile sınırlanmıştır Kuzeydoğuda Keban Baraj gölüne kadar uzanır Ovanın uzunluğu yaklaşık 56 Km genişliği l5 Km kadardır Yüzölçümü 325 Km2 yi bulur Yükseltisi azalarak Keban Baraj Gölüne kadar sokulan bu ova kalın bir alüvyal toprak tabakası ile örtülüdür Ovanın ortasından Haringet Suyu geçer Bu akarsu sağdan ve soldan kaynak suları ile beslenen birçok dereden oluşur Haringet Suyu yazın sulamada yoğun olarak kullanılır Bu nedenle genellikle yaz aylarında Keban Baraj Gölüne ulaşmadan kurur Uluovanın uzun ekseni boyunca yerleşmiş bulunan Haringet Çayının kuzeyinde tipik bir Piyetmont kuşağı (Dağeteği ovası) uzanmaktadır Meryem Dağı kütlesinden Uluovaya inen kolların oluşturduğu bu dağ eteği ovası kuşağı aynı zamanda yoğun tarımsal faaliyetlerin görüldüğü bir alandır Yerleşmeler bu birikinti konileri üzerinde yer alırlar Kuzova : Kuzeye akarak Murat Nehri ile birleşen Cip Çayının iki yanında yer alan uzun bir ovadır Kuzeye gidildikçe genişleyen denizden 900-1000 metre yükseklikte olan ovanın yüzölçümü yaklaşık 110 Km2 dir Basamaklı bir durum gösteren Kuzova verimli bir ovadır Sadece Sarını çayı vadisinde alüvyal topraklara rastlanır Bu ırmağın suyu az olduğundan sulamaya yetmez Bu nedenle ovada sulama amacına yönelik Cip Barajı yapılmış birçok kuyu açılmıştır Kuzova Güneyde Tilki Tepe Karşıdağ-Kurt tepe- Kızıldağ ve Kekliktepeden oluşan ve güneybatı ve kuzeydoğu yönünde uzanan ve bir sırtı andıran tepeler dizisi ile adeta iki bölüme ayrılmıştır Çok daha geniş bir alanı kaplayan asıl Kuzovaya karşılık gelen ovanın kuzey bölümü bir senklinal halindedir Kuzova havzasının doğusu volkanik bir araziden meydana gelir Yaklaşık 48 Km2 bir alan kaplayan bu volkanik arazi Elazığın 8-10 Km kadar kuzeybatısında yer alan kısım Karayazı adıyla anılır Burada doğu-batı yönlü bir kırık çizgisinden çıkmış olan olivinli bazatlar kuzeye doğru ova eğimi yönünde akarak bir lave yelpazesi meydana getirmiştir Behremaz Ovası : Sivrice İlçesinin güneyindeki Hazarbaba Dağı ile Maden dağları arasındaki Behremaz Deresinin iki yanında yer alan bir ovadır Kuzey-güney doğrultusunda uzanır Hazar Gölüne yaklaştıkça genişler Alüvyonlarla kaplı olan ovada daha çok buğday arpa mısır ve fasulye ekimi yapılır Palu (Yarımca) Ovası : Palu ilçesinin batısında Murat Nehrinin taşımış olduğu eski alüvyonlarla kaplıdır Daha çok buğday şeker pancarı mısır arpa ve baklagiller ekimi yapılır Elazığ ilinde bu ovaların dışında Harputun kuzeyinde genellikle üzüm bağlarının yaygınlık kazandığı meyve ve sebzeciliğin yapıldığı Mürüdü Ovası ile Harputun kuzeyinde yaz aylarında suyu kuruyan Çakıl Deresi çevresinde Zahini Ovası vardır Bu ovalarda nohut arpa buğday ve burçak ekimi yapılmaktadır