Meddah -Meddah Nedir -Meddah İle İlgili Yazılalar -Mehtah Oyunları

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-30-2012

Battal Gazi vBulletin

'nin yer aldığı dinsel ve tarihsel kahramanlık serüvenlerini aktardıkları bilinmektedir

16

yüzyılda Varka ve Gülşah mesnevisini yazan Yusuf-i Meddah'ın bu hikayesini seyirciler karşısında okuyan bir meddah olduğu belirtilmektedir

16

yüzyılda 3

Murat'ın sarayındaki Eğlence adlı meddah kendisinden önceki hikaye konularını aktarıyordu

Padişahın yeni hikayeler istemesi üzerine Şair Cenani, Bedayi ül-asar adlı yapıtı kaleme aldı

Bu yapıtta halkın o dönemdeki yaşamı dile getiriliyor, gezinti yerlerine, mahalle baskınına, kervan ve gemi yolculuğuna ait görüntüler canlandırılıyordu

Bu yüzyılda Vahdi'nin Hoca Abdürrauf (Anabacı hikayesi) halk arasında ün kazanmıştı

17

yüzyılda

çoğalan meddah kahveleriyle birlikte İstanbul, Bursa, Erzurum, Maraş gibi kentlerde bu tür hikayeler anlatan sanatçılar çoğalmıştı

1616 da Bursa'da bir kahvehanede bedi ve Kasım adlı hikayeyi dinleyen topluluk iki ayrı kahramanı destekleyen iki gruba ayrılmış, çıkan tartışmada Şair hayli, Saçakcızade adlı hikayeciyi öldürmüştü

Gene bu yüzyılda meddahların piri diye adlandırılan ve hikayelerini 4

Murat'ın sarayında anlatan Tıfli daha öncekilerden bütünüyle farklı, yeni hikayeler meydana getirmişti

Bunların kahramanları arasında padişahla birlikte kendisi de bulunmaktaydı

Tıfli'nin Hançerli Hanım, Sansar mustafa, Kanlı Bektaş gibi hikayelerinde konular ortak bir kalıba göre değişir; batakhaneye düşen bir delikanlı padişahın araya girmesiyle kurtulur, batakhane sahibi kadın ağır biçimde cezalandırılır

Gene bu döneme ait Cevri Çelebi Tayyarzade gibi meddah hikayeleri de 17

yüzyıl İstanbul yaşamındaki gerçekçi izler taşıyan bu hikayeleri andırır

Farklı şivelerle konuşan ayrı ırklardan, kentlerden ve toplumsal kesimlerden insanların birbirleriyle ilişkileri meddah hikayelerinde geniş bir yer tutar

İstanbul'da özellikle Ramazan aylarında çok rağbet gören meddah kahveleri vardı

19

yüzyılın ikinci yarısı ve 20 yüzyılın başlarında meddah kahvelerinin birkaçı şunlardır; Aksaray'da Dilkûşa kıraathanesi, Merkez kıraathanesi, Beyazıt'ta Afitab kıraathanesi, Mısır lokantası bahçesi, Dolmabahçe'de Yüksek Kahve, Fatih'te reşadiye kıraathanesi, Kadıköy Söğütlüçeşme'de Kurbağalıdere kıraathanesi, Samatya'da Coli Efendi Tiyatrosu, Sultanahmet'te Köşebaşı kıraathanesi, Şehremini'de Hacı Selim Ağa Kahvesi, Üsküdar'da İsmail Efendi kıraathanesi

Meddah Aşki'nin anlattığı Portakalcı yahudi, Surpik Dudu ile Belalı Bıçkın, Sulukule Kavgaları plağa, Hayali Küçük Ali'nin Sandıklı Ebe, Dünya Güzeli ve İstanbul'un taşı toprağı altın adlı meddah hikayeleri ses bandına alınmıştır

Ayrıntılı bilgi: Meddahlık ve Meddah hikayeleri Prof Özdemir Nutku

07-30-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Meddah -Meddah Nedir -Meddah İle İlgili Yazılalar -Mehtah Oyunları Battal Gazi vBulletin'nin yer aldığı dinsel ve tarihsel kahramanlık serüvenlerini aktardıkları bilinmektedir 16 yüzyılda Varka ve Gülşah mesnevisini yazan Yusuf-i Meddah'ın bu hikayesini seyirciler karşısında okuyan bir meddah olduğu belirtilmektedir 16 yüzyılda 3 Murat'ın sarayındaki Eğlence adlı meddah kendisinden önceki hikaye konularını aktarıyordu Padişahın yeni hikayeler istemesi üzerine Şair Cenani, Bedayi ül-asar adlı yapıtı kaleme aldı Bu yapıtta halkın o dönemdeki yaşamı dile getiriliyor, gezinti yerlerine, mahalle baskınına, kervan ve gemi yolculuğuna ait görüntüler canlandırılıyordu Bu yüzyılda Vahdi'nin Hoca Abdürrauf (Anabacı hikayesi) halk arasında ün kazanmıştı 17 yüzyılda çoğalan meddah kahveleriyle birlikte İstanbul, Bursa, Erzurum, Maraş gibi kentlerde bu tür hikayeler anlatan sanatçılar çoğalmıştı 1616 da Bursa'da bir kahvehanede bedi ve Kasım adlı hikayeyi dinleyen topluluk iki ayrı kahramanı destekleyen iki gruba ayrılmış, çıkan tartışmada Şair hayli, Saçakcızade adlı hikayeciyi öldürmüştü Gene bu yüzyılda meddahların piri diye adlandırılan ve hikayelerini 4 Murat'ın sarayında anlatan Tıfli daha öncekilerden bütünüyle farklı, yeni hikayeler meydana getirmişti Bunların kahramanları arasında padişahla birlikte kendisi de bulunmaktaydı Tıfli'nin Hançerli Hanım, Sansar mustafa, Kanlı Bektaş gibi hikayelerinde konular ortak bir kalıba göre değişir; batakhaneye düşen bir delikanlı padişahın araya girmesiyle kurtulur, batakhane sahibi kadın ağır biçimde cezalandırılır Gene bu döneme ait Cevri Çelebi Tayyarzade gibi meddah hikayeleri de 17 yüzyıl İstanbul yaşamındaki gerçekçi izler taşıyan bu hikayeleri andırır Farklı şivelerle konuşan ayrı ırklardan, kentlerden ve toplumsal kesimlerden insanların birbirleriyle ilişkileri meddah hikayelerinde geniş bir yer tutar İstanbul'da özellikle Ramazan aylarında çok rağbet gören meddah kahveleri vardı 19yüzyılın ikinci yarısı ve 20 yüzyılın başlarında meddah kahvelerinin birkaçı şunlardır; Aksaray'da Dilkûşa kıraathanesi, Merkez kıraathanesi, Beyazıt'ta Afitab kıraathanesi, Mısır lokantası bahçesi, Dolmabahçe'de Yüksek Kahve, Fatih'te reşadiye kıraathanesi, Kadıköy Söğütlüçeşme'de Kurbağalıdere kıraathanesi, Samatya'da Coli Efendi Tiyatrosu, Sultanahmet'te Köşebaşı kıraathanesi, Şehremini'de Hacı Selim Ağa Kahvesi, Üsküdar'da İsmail Efendi kıraathanesi Meddah Aşki'nin anlattığı Portakalcı yahudi, Surpik Dudu ile Belalı Bıçkın, Sulukule Kavgaları plağa, Hayali Küçük Ali'nin Sandıklı Ebe, Dünya Güzeli ve İstanbul'un taşı toprağı altın adlı meddah hikayeleri ses bandına alınmıştır Ayrıntılı bilgi: Meddahlık ve Meddah hikayeleri Prof Özdemir Nutku