Ogurlar-Büyük Bulgarya-Tuna Bulgarları-İtil Bulgarları Tarihi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-30-2012

Ogurlar M

Ö

3

yy

da Oğuzlardan ayrılıp Ural Dağlarının doğusuna göç etmeleriyle dillerinde değişmeler olmuş ve Ogur Türkçesi R li Türkçeye dönüşmüştür

Aslında Oğuz olan Ogurların adlarındaki fark buradaki R li Türkçe özelliğidir

Oğuz-Ogur

481 yılına kadar burada boylar halinde yaşayan Ogurlar

Sabarlar tarafından yerlerinden sökülerek Karadeniz düzlüklerine gelmişlerdir

Ogurlar kürk ticareti ile tanınmış Türk boyudur

Avrupa Hunlarının zayıflayıp Attila ‘ nın 2

oğlu Dengizik ‘in 469 ‘da ölümüyle beraber son oğlu İrnek kendisine bağlı Hun kitleleri ile Karadeniz ‘ in kuzeyine çekilmiş ve bu Hun kitleleri ile oradaki Ogurların karışımından Bulgarlar oluşmuştur

Türkçe bir sözcük olan Bulgar da Bulgamak~karışmak tan gelmesi de bu olaya bir işarettir

Büyük Bulgarya

630 yılında Göktürklerin fetret dönemine girmeleriyle beraber bağımsızlıklarını kazanan Bulgarlar Büyük Bulgarya’yı kurmuşlardır

Devletin kurucusu başbuğ Kurt’tur

Başbuğ Kurt dağınık Ogur boylarını hakimiyeti altına alarak siyasi bir teşekkül kurmuştu

Ancak devlet başbuğu Kurt ‘un ölümüyle ve batısındaki Hazarların baskılarıyla 665 ‘te yıkılmıştır

Büyük Bulgarya ‘nın yıkılmasıyla Ogur boylarından Otuz –ogurlar kuzeye Orta İtil havzasına göçmüşlerdir

Ve burada İtil Bulgarlarını oluşturmuşlardır

Büyük Bulgarya

Kurt’un oğullarından Bat-bayan Hazarlara bağlılığı kabul etti ve Macarların ve On-ogurların başında Kafkasya ‘daki yurtta kaldı

Küçük kardeşi Asparuh ise kalabalık Bulgar kitleleriyle Tuna ‘ya doğru yöneldi

668 ‘te Balkanlara geçti ve elverişli toprakları zabt ederek Tuna Bulgar Devleti ‘ ni kurdu

Yıllık vergiye bağlanan Tuna Bulgarlarını 681 ‘da Bizans resmi olarak tanıyacaktır

Tuna Bulgar Devleti

Yukarıda bahsettiğimiz gibi Asparuh idaresinde Bulgarlar Tuna ‘ya gelicektir

Asparuh ‘un ölmesiyle beraber yerine Tervel (702-718) geçmiştir

Bizans İmparatoru II

Justiniaos Tervel ‘in sayesinde 2

defa tahta çıkmıştır

717-718 yıllarında İstanbul ‘un Araplar tarafından kuşatılmasında başkent ortaklaşa savunuldu

Bu işbirliği Bulgar Devletine iktisadi imkanlar ve huzur sağladı

Sevar

Kormisaş geçmiştir

VIII

yy

ortalarında Hakanlıktaki iç mücadeleleri ve Hanlardan bazılarının öldürülmesini fırsat bilen Bizans

Bulgarlara seferler düzenlemiştir

Ancak sonraları Bulgar tarihinin en önemli başbuğlarından olan Krum Han (803-814) hükümdar olacaktır

Krum Han iyi bir teşkilatçı ve iyi bir asker idi

Güney Macaristan ‘ı ve Transilvanya ‘yı hakanlık sınırları içine kattı

Bu süratli gelişmeden ürken Bizans İmparatoru I

Nikopheros erken davranarak Krum Han ‘ı baskı altına almaya çalıştı

Ancak Krum Han onu bozguna uğrattı ve ordusunu yok etti

Bizans kralı da bu savaşta ölmüştür

burnundan kan gelmesiyle ölmüştür

(13 Nisan 814)

saraylar geniş ölçüde inşaat

su yolarlı

abideler yapıldı

Türk unsurun yerlilerle evlenmeleri artıyor

kalabalık yerli halkın dili üst tabakaya yayılıyor ve Türkler Slavlaşıyordu

Bu durum Omurtag Han ‘dan sonra da devam etti

Malamir (831-836)Presiyan (836-852) dan sonra gelen Boris Han (852-889) 864 ‘de Ortodoksluğu resmen kabul etti

Hristiyan olduktan sonra Tuna Buylgar devleti

Türk devleti karakterini büsbütün kaybederek Slav-Bizans kültür çevresine girdi

kültürel

siyasi açıdan genişçe bilgiler vermektedir

İtil Bulgar Devleti 1223 ve 1236 yıllarında Moğol saldırılarına uğradı Birinci saldırı püskürtüldüyse de ikinci saldırı da Bulgar şehri büyük ölçüde yıkıldı Kılıç artığı Bulgarları da Timur 1361 ve 1391 yıllarında yendi Böylece buralardan kaçan halk Kazan nehri boyuna göçtü Kazan Hanlığının esas nüfusunu bu halk teşkil etmektedir Ayrıca aynı bölgedeki Çuvaşların atalarının da Bulgarlar olduğu bilinmektedir

07-30-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ogurlar-Büyük Bulgarya-Tuna Bulgarları-İtil Bulgarları Tarihi Ogurlar MÖ 3 yyda Oğuzlardan ayrılıp Ural Dağlarının doğusuna göç etmeleriyle dillerinde değişmeler olmuş ve Ogur Türkçesi R li Türkçeye dönüşmüştür Aslında Oğuz olan Ogurların adlarındaki fark buradaki R li Türkçe özelliğidir Oğuz-Ogur 481 yılına kadar burada boylar halinde yaşayan Ogurlar Sabarlar tarafından yerlerinden sökülerek Karadeniz düzlüklerine gelmişlerdir Ogurlar kürk ticareti ile tanınmış Türk boyudur Avrupa Hunlarının zayıflayıp Attila ‘ nın 2 oğlu Dengizik ‘in 469 ‘da ölümüyle beraber son oğlu İrnek kendisine bağlı Hun kitleleri ile Karadeniz ‘ in kuzeyine çekilmiş ve bu Hun kitleleri ile oradaki Ogurların karışımından Bulgarlar oluşmuştur Türkçe bir sözcük olan Bulgar da Bulgamak~karışmak tan gelmesi de bu olaya bir işarettir Büyük Bulgarya 630 yılında Göktürklerin fetret dönemine girmeleriyle beraber bağımsızlıklarını kazanan Bulgarlar Büyük Bulgarya’yı kurmuşlardır Devletin kurucusu başbuğ Kurt’tur Başbuğ Kurt dağınık Ogur boylarını hakimiyeti altına alarak siyasi bir teşekkül kurmuştu Ancak devlet başbuğu Kurt ‘un ölümüyle ve batısındaki Hazarların baskılarıyla 665 ‘te yıkılmıştır Büyük Bulgarya ‘nın yıkılmasıyla Ogur boylarından Otuz –ogurlar kuzeye Orta İtil havzasına göçmüşlerdir Ve burada İtil Bulgarlarını oluşturmuşlardır Büyük Bulgarya Kurt’un oğullarından Bat-bayan Hazarlara bağlılığı kabul etti ve Macarların ve On-ogurların başında Kafkasya ‘daki yurtta kaldı Küçük kardeşi Asparuh ise kalabalık Bulgar kitleleriyle Tuna ‘ya doğru yöneldi 668 ‘te Balkanlara geçti ve elverişli toprakları zabt ederek Tuna Bulgar Devleti ‘ ni kurdu Yıllık vergiye bağlanan Tuna Bulgarlarını 681 ‘da Bizans resmi olarak tanıyacaktır Tuna Bulgar Devleti Yukarıda bahsettiğimiz gibi Asparuh idaresinde Bulgarlar Tuna ‘ya gelicektir Asparuh ‘un ölmesiyle beraber yerine Tervel (702-718) geçmiştir Bizans İmparatoru II Justiniaos Tervel ‘in sayesinde 2 defa tahta çıkmıştır 717-718 yıllarında İstanbul ‘un Araplar tarafından kuşatılmasında başkent ortaklaşa savunuldu Bu işbirliği Bulgar Devletine iktisadi imkanlar ve huzur sağladı Sevar Kormisaş geçmiştir VIIIyy ortalarında Hakanlıktaki iç mücadeleleri ve Hanlardan bazılarının öldürülmesini fırsat bilen Bizans Bulgarlara seferler düzenlemiştir Ancak sonraları Bulgar tarihinin en önemli başbuğlarından olan Krum Han (803-814) hükümdar olacaktır Krum Han iyi bir teşkilatçı ve iyi bir asker idi Güney Macaristan ‘ı ve Transilvanya ‘yı hakanlık sınırları içine kattı Bu süratli gelişmeden ürken Bizans İmparatoru I Nikopheros erken davranarak Krum Han ‘ı baskı altına almaya çalıştı Ancak Krum Han onu bozguna uğrattı ve ordusunu yok etti Bizans kralı da bu savaşta ölmüştür burnundan kan gelmesiyle ölmüştür (13 Nisan 814) saraylar geniş ölçüde inşaat su yolarlı abideler yapıldı Türk unsurun yerlilerle evlenmeleri artıyor kalabalık yerli halkın dili üst tabakaya yayılıyor ve Türkler Slavlaşıyordu Bu durum Omurtag Han ‘dan sonra da devam etti Malamir (831-836)Presiyan (836-852) dan sonra gelen Boris Han (852-889) 864 ‘de Ortodoksluğu resmen kabul etti Hristiyan olduktan sonra Tuna Buylgar devleti Türk devleti karakterini büsbütün kaybederek Slav-Bizans kültür çevresine girdi kültürel siyasi açıdan genişçe bilgiler vermektedir İtil Bulgar Devleti 1223 ve 1236 yıllarında Moğol saldırılarına uğradı Birinci saldırı püskürtüldüyse de ikinci saldırı da Bulgar şehri büyük ölçüde yıkıldı Kılıç artığı Bulgarları da Timur 1361 ve 1391 yıllarında yendi Böylece buralardan kaçan halk Kazan nehri boyuna göçtü Kazan Hanlığının esas nüfusunu bu halk teşkil etmektedir Ayrıca aynı bölgedeki Çuvaşların atalarının da Bulgarlar olduğu bilinmektedir