16 Büyük Türk Devleti-Tarihin Akışını En Çok Değiştiren Türk İmparatorluğu Hangisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-30-2012

9 KARAHANLILAR 940-1040

Kuruluş Tarihi : 940
Yıkılış Tarihi : 1040
Kurucusu : Saltuk Buğra Han
Kapsadığı Alan : Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin arası

Kuruluşu : Karahanlılar Türklerin II

yüzyıldan beri aralıksız devam eden büyük imparatorluğu yöneten VI

hanedanıdır

Yıkılışı : Süleyman Han yeni kurulan Selçuklular önünde tutunamadığı için taht ve tacını Selçuklulara devretti

Gazneliler de daha evvel kurulan Karahanlı toprakları üzerinde büyüyorlardı

Böylece bu devletin mirasçıları Selçuklularla Gazneliler olmuştur

İnançları : 955’de hanedan ve teba müslümanlığı resmi din olarak seçmiş ve böylece ilk müslüman Türk Devleti olmuştur

Sosyal Hayat : Yerleşik hayat yaşıyan Karahanlılar sanatkar, teşkilatçı ve iyi devlet idarecisi idiler

Sanat : Uygur kültürünü, İslam kültürüyle birleştirerek bayındırlığa önem vermişlerdir

Bu devirde kurulan medreseler ilk Türk islam bilgin yazarlarını yetiştirmiştir

Türk edebiyatının “Kutadgu Bilig” ve “Divan-ı Lugatı Türk” gibi en büyük eserlerini verdiler

Bayrak : Turuncu kumaştan yapılan 9 tuğlu bayrakları vardır

10 GAZNELİLER 963-1183

Kuruluş Tarihi : 963
Yıkılış Tarihi : 1183
Kurucusu : Alp Tekin
Kapsadığı Alan : Bugünkü Afganistan, Harzem, Türkistan, Kırman, Horasan, Seman, Damgan, Laristan, İsfahan, Rey, Hemadan, Kazvin, Kaşan, Mazenderan, Esterebat, Geylan, Hindistan, Saint, Belicüstan, Pencap, Recistan, Molva, Kucarat, Delhi, Ağra, Ut ve Allahabat

4

700

000 km²
Kuruluşu : Samanoğulları hizmetinde çalışan ve Herat Valiliğine atanan Alp Tekin, bir süre sonra hükümdarına karşı gelerek yanındaki Türk atlılarıyla birlikte Gazne’yi almış ve bundan dolayı kurduğu devlete Gazneliler denmiştir

Yıkılışı : 1040 Dandanakan’da Selçuklar’a yenildikten sonra zayıflamaya başlıyan Gazneliler, Afgan yerlilerinden olan Gurlu Türkleri tarafından yıkıldı

Sosyal Hayat : Yerleşik yaşıyarak ziraatle uğraşırlardı

İnanç : Müslümanlığı kabul eden Gazneliler, sünni idiler

Sanat : Resmi dilleri Arapça olduğundan, arapça birtakım bilimsel eserler yazmışlardır

Bayındırlığa ait bir çok eserler yapılmış ise de savaş ve istilalarla harap olmuşlardır

Bayrak : Kıymetli ipekli bayrak üzerinde Ay ve Hüma (Devlet Kuşu) şekilleri vardı

11 BÜYÜK SELÇUK İMP 1040-1157

Kuruluş Tarihi : 1040
İlk İmparatorluk : 1040-1092
Gerileme Devri : 1092-1117
II

İmparatorluk : 1117-1157
Yıkılış Tarihi : 1157
Kurucusu : Selçuk
Kapsadığı Alan : Doğuda Balkaş, Işık gölü, Tarım havzası, Batıda Ege ve Akdeniz sahilleri, Kuzeyde Aral gölü, Hazardenizi, Kafkasya Karadeniz, Güneyde Arabistan dahil Umman denizine kadar 10 milyon km²

Kuruluşu : Karahanlılar tahtını ele geçiren Selçuklular 1040 Dandanakan Meydan Muharebesiyle Gaznelileri yenerek devletin temelini atmışlardır

Yıkılışı : Devlet hükümdar ailesinin ortak malı sayılıyordu, Hükümdar ölmeden önce eldeki toprakları oğulları ve kardeşleri arasında paylaştırırdı

Devlet kanlı kardeş kavgaları yüzünden yıkılmıştır

Sosyal Hayat : Yerleşik ve göçebe yaşıyan Selçuklar’da askeri teşkilat kuvvetli idi

Askeri kadroları doldurmak için küçük yaştaki çocuklar alınarak özel surette yetiştirilirdi

Dil : Devletin resmi dili Farsça, saray ve ordu dili Türkçe’dir

Anadolu Selçuklu Devleti’nin resmi saray ve ordu dili tamamen Türkçe’dir

Din : Müslüman olan Selçuklar’ın din işleri Bağdat’ta oturan Abbasi Halifesine aitti

İslamiyetin yayılmasına çok büyük faydaları dokunmuştur

Sanat : Selçuklar zamanında birçok han, hamam kevransaray, köGoogle Page Rankingü ve cami yapılmışsa da bir kısmı zamanımıza kadar gelmemiştir

Ok atıcılığı ve ıslık çalan okları ile meşhurdurlar

Bayrak : Bayraklarının üzerinde ok ve yay resmi bulunurdu

12 HARZEMŞAHLAR 1157-1231

Kuruluş Tarihi : 1157
Yıkılışı : 1231
Kurucusu : Muhammed Harzemşah
Kapsadığı Alan : İran, Güney Kafkasya, Dağıstan, Umman, Afganistan, Maveraünnehir, Harzem, Balkaş ile Aral arası 5 milyon km²
Kuruluşu : Sultan Sancar ölünce, Sancar’ın yeğenleri ile tabilerinden Harzemşahlar aralarında çekişmişlerdir

Sancar’dan boşalan tahta Irak Selçukları namzet gösterilmektedir

Çünkü Harzemşahlar, Kara Hitay baskısında idiler

Irak Selçukları tarihi sahneden çekilince Doğu Türk Hakanlığı kesin şekilde Harzemşahlar’a kaldı

Yıkılışı : Cengiz, İmparatorluğunu kuvvetlendirdikten sonra Harzemşah Devleti’ni ortadan kaldırmış ve Harzemşah’ları batıya sürmüştür

Sosyal Hayat : Şehir hayatı yaşıyan Harzemşahlar devrinde Türk dili ve edebiyatı biraz daha gelişmiştir

Bayrak : Bayrakları siyah idi

13 ALTINORDU DEVLETİ 1236-1502

Kuruluşu : 1236
Yıkılışı : 1502
Kurucusu : Batur Han
Kapsadığı Alan : Doğu Avrupa ve İdil boyu
Kuruluşu : Cengiz Han’ın torunu Çuçi’nin oğlu Batur Han’a verilen ülkedir

Sonradan Altın Ordu adını almıştır

Yıkılışı : Berdibek Han’ın ölümünden sonra hanlar arasında karışıklıklar çıktı

Timur’un yaptığı sefer de Altın Ordu’yu temelinden sarstı

Altın Ordu Devleti’nin zayıflaması Ruslar’ın işine yaramış ve bu devleti tüm olarak ilhak ederek ortadan kaldırmıştır

Sosyal Hayat : Altın ordu’da şehir hayatı gelişmiş hükümdar soyundan gelen kadınlar siyasi haklara sahip olmuşlardır

Müslümanlığı kabulden önce Moğol hukukunu, kabulden sonra şeriat hükümlerini uygulamışlardır

Bayrak : Beyaz zemin üzerinde kırmızı bir hilal ile bir damga vardır

14 BÜYÜK TİMUR İMP 1368-1501

Kuruluşu : 1368
Bölünmesi : 1405
Yıkılışı : 1501
Kurucusu : Timur Gürkan
Kapsadığı Alan : Batıda Balkanlar, kuzeyde Volga kıyıları, güneyde Hint Okyanusu, doğuda Orta –Asya

Kuruluşu : Çağatay Hükümdarı Kutluk Han Timur’u hizmetine alarak tümen beyi yaptı

Elinde kuvvet bulunan Timur, beyler arasındaki çekişmelerden ve anlaşmazlıklardan faydalanarak Belh şehrinde bağımsızlığını ilan etti

Çevresinde tek hakim duruma geçen Timur, yakınındaki devletlere de hücuma başlayarak hakimiyeti altına aldı

Yıkılışı : Timur ölmeden önce büyük imparatorluğunu 4 oğlu ve 35 torunu arasında paylaştırmıştı

Bu paylaşma sonucunda, taht kavgaları kanlı bir safhaya girdiğinden, devlet zayıfladı

Durumdan faydalanan Şeybaniler, başkenti alarak, imparatorluğa son verdiler

Sosyal Hayat : Devlet yönetimi, askeri ve siyasi ilkeler konusunda kendine özgü görüşleriyle eskiden beri süregelen Türk-Moğol geleneklerini topluyordu

Sanat : Astronomi ve takvim alanındaki çalışmalarıyla tanınmış Uluğ Bey, edebiyat, sanat toplantılarıyla ün salmış Hüseyin Baykara Timur’un torunlarıdr

Bayrak : Mor renk üzerine üçgen biçiminde düzenlenmiş üç küçük yuvarlak taşımaktadır

07-30-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	16 Büyük Türk Devleti-Tarihin Akışını En Çok Değiştiren Türk İmparatorluğu Hangisi 9 KARAHANLILAR 940-1040 Kuruluş Tarihi : 940 Yıkılış Tarihi : 1040 Kurucusu : Saltuk Buğra Han Kapsadığı Alan : Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin arası Kuruluşu : Karahanlılar Türklerin II yüzyıldan beri aralıksız devam eden büyük imparatorluğu yöneten VI hanedanıdır Yıkılışı : Süleyman Han yeni kurulan Selçuklular önünde tutunamadığı için taht ve tacını Selçuklulara devretti Gazneliler de daha evvel kurulan Karahanlı toprakları üzerinde büyüyorlardı Böylece bu devletin mirasçıları Selçuklularla Gazneliler olmuştur İnançları : 955’de hanedan ve teba müslümanlığı resmi din olarak seçmiş ve böylece ilk müslüman Türk Devleti olmuştur Sosyal Hayat : Yerleşik hayat yaşıyan Karahanlılar sanatkar, teşkilatçı ve iyi devlet idarecisi idiler Sanat : Uygur kültürünü, İslam kültürüyle birleştirerek bayındırlığa önem vermişlerdir Bu devirde kurulan medreseler ilk Türk islam bilgin yazarlarını yetiştirmiştir Türk edebiyatının “Kutadgu Bilig” ve “Divan-ı Lugatı Türk” gibi en büyük eserlerini verdiler Bayrak : Turuncu kumaştan yapılan 9 tuğlu bayrakları vardır 10 GAZNELİLER 963-1183 Kuruluş Tarihi : 963 Yıkılış Tarihi : 1183 Kurucusu : Alp Tekin Kapsadığı Alan : Bugünkü Afganistan, Harzem, Türkistan, Kırman, Horasan, Seman, Damgan, Laristan, İsfahan, Rey, Hemadan, Kazvin, Kaşan, Mazenderan, Esterebat, Geylan, Hindistan, Saint, Belicüstan, Pencap, Recistan, Molva, Kucarat, Delhi, Ağra, Ut ve Allahabat 4700000 km² Kuruluşu : Samanoğulları hizmetinde çalışan ve Herat Valiliğine atanan Alp Tekin, bir süre sonra hükümdarına karşı gelerek yanındaki Türk atlılarıyla birlikte Gazne’yi almış ve bundan dolayı kurduğu devlete Gazneliler denmiştir Yıkılışı : 1040 Dandanakan’da Selçuklar’a yenildikten sonra zayıflamaya başlıyan Gazneliler, Afgan yerlilerinden olan Gurlu Türkleri tarafından yıkıldı Sosyal Hayat : Yerleşik yaşıyarak ziraatle uğraşırlardı İnanç : Müslümanlığı kabul eden Gazneliler, sünni idiler Sanat : Resmi dilleri Arapça olduğundan, arapça birtakım bilimsel eserler yazmışlardır Bayındırlığa ait bir çok eserler yapılmış ise de savaş ve istilalarla harap olmuşlardır Bayrak : Kıymetli ipekli bayrak üzerinde Ay ve Hüma (Devlet Kuşu) şekilleri vardı 11 BÜYÜK SELÇUK İMP 1040-1157 Kuruluş Tarihi : 1040 İlk İmparatorluk : 1040-1092 Gerileme Devri : 1092-1117 II İmparatorluk : 1117-1157 Yıkılış Tarihi : 1157 Kurucusu : Selçuk Kapsadığı Alan : Doğuda Balkaş, Işık gölü, Tarım havzası, Batıda Ege ve Akdeniz sahilleri, Kuzeyde Aral gölü, Hazardenizi, Kafkasya Karadeniz, Güneyde Arabistan dahil Umman denizine kadar 10 milyon km² Kuruluşu : Karahanlılar tahtını ele geçiren Selçuklular 1040 Dandanakan Meydan Muharebesiyle Gaznelileri yenerek devletin temelini atmışlardır Yıkılışı : Devlet hükümdar ailesinin ortak malı sayılıyordu, Hükümdar ölmeden önce eldeki toprakları oğulları ve kardeşleri arasında paylaştırırdı Devlet kanlı kardeş kavgaları yüzünden yıkılmıştır Sosyal Hayat : Yerleşik ve göçebe yaşıyan Selçuklar’da askeri teşkilat kuvvetli idi Askeri kadroları doldurmak için küçük yaştaki çocuklar alınarak özel surette yetiştirilirdi Dil : Devletin resmi dili Farsça, saray ve ordu dili Türkçe’dir Anadolu Selçuklu Devleti’nin resmi saray ve ordu dili tamamen Türkçe’dir Din : Müslüman olan Selçuklar’ın din işleri Bağdat’ta oturan Abbasi Halifesine aitti İslamiyetin yayılmasına çok büyük faydaları dokunmuştur Sanat : Selçuklar zamanında birçok han, hamam kevransaray, köGoogle Page Rankingü ve cami yapılmışsa da bir kısmı zamanımıza kadar gelmemiştir Ok atıcılığı ve ıslık çalan okları ile meşhurdurlar Bayrak : Bayraklarının üzerinde ok ve yay resmi bulunurdu 12 HARZEMŞAHLAR 1157-1231 Kuruluş Tarihi : 1157 Yıkılışı : 1231 Kurucusu : Muhammed Harzemşah Kapsadığı Alan : İran, Güney Kafkasya, Dağıstan, Umman, Afganistan, Maveraünnehir, Harzem, Balkaş ile Aral arası 5 milyon km² Kuruluşu : Sultan Sancar ölünce, Sancar’ın yeğenleri ile tabilerinden Harzemşahlar aralarında çekişmişlerdir Sancar’dan boşalan tahta Irak Selçukları namzet gösterilmektedir Çünkü Harzemşahlar, Kara Hitay baskısında idiler Irak Selçukları tarihi sahneden çekilince Doğu Türk Hakanlığı kesin şekilde Harzemşahlar’a kaldı Yıkılışı : Cengiz, İmparatorluğunu kuvvetlendirdikten sonra Harzemşah Devleti’ni ortadan kaldırmış ve Harzemşah’ları batıya sürmüştür Sosyal Hayat : Şehir hayatı yaşıyan Harzemşahlar devrinde Türk dili ve edebiyatı biraz daha gelişmiştir Bayrak : Bayrakları siyah idi 13 ALTINORDU DEVLETİ 1236-1502 Kuruluşu : 1236 Yıkılışı : 1502 Kurucusu : Batur Han Kapsadığı Alan : Doğu Avrupa ve İdil boyu Kuruluşu : Cengiz Han’ın torunu Çuçi’nin oğlu Batur Han’a verilen ülkedir Sonradan Altın Ordu adını almıştır Yıkılışı : Berdibek Han’ın ölümünden sonra hanlar arasında karışıklıklar çıktı Timur’un yaptığı sefer de Altın Ordu’yu temelinden sarstı Altın Ordu Devleti’nin zayıflaması Ruslar’ın işine yaramış ve bu devleti tüm olarak ilhak ederek ortadan kaldırmıştır Sosyal Hayat : Altın ordu’da şehir hayatı gelişmiş hükümdar soyundan gelen kadınlar siyasi haklara sahip olmuşlardır Müslümanlığı kabulden önce Moğol hukukunu, kabulden sonra şeriat hükümlerini uygulamışlardır Bayrak : Beyaz zemin üzerinde kırmızı bir hilal ile bir damga vardır 14 BÜYÜK TİMUR İMP 1368-1501 Kuruluşu : 1368 Bölünmesi : 1405 Yıkılışı : 1501 Kurucusu : Timur Gürkan Kapsadığı Alan : Batıda Balkanlar, kuzeyde Volga kıyıları, güneyde Hint Okyanusu, doğuda Orta –Asya Kuruluşu : Çağatay Hükümdarı Kutluk Han Timur’u hizmetine alarak tümen beyi yaptıElinde kuvvet bulunan Timur, beyler arasındaki çekişmelerden ve anlaşmazlıklardan faydalanarak Belh şehrinde bağımsızlığını ilan etti Çevresinde tek hakim duruma geçen Timur, yakınındaki devletlere de hücuma başlayarak hakimiyeti altına aldı Yıkılışı : Timur ölmeden önce büyük imparatorluğunu 4 oğlu ve 35 torunu arasında paylaştırmıştı Bu paylaşma sonucunda, taht kavgaları kanlı bir safhaya girdiğinden, devlet zayıfladı Durumdan faydalanan Şeybaniler, başkenti alarak, imparatorluğa son verdiler Sosyal Hayat : Devlet yönetimi, askeri ve siyasi ilkeler konusunda kendine özgü görüşleriyle eskiden beri süregelen Türk-Moğol geleneklerini topluyordu Sanat : Astronomi ve takvim alanındaki çalışmalarıyla tanınmış Uluğ Bey, edebiyat, sanat toplantılarıyla ün salmış Hüseyin Baykara Timur’un torunlarıdr Bayrak : Mor renk üzerine üçgen biçiminde düzenlenmiş üç küçük yuvarlak taşımaktadır