Konu
:
Psikolojik Hastalıklar Hakkında Genel Bilgi
Yalnız Mesajı Göster
Psikolojik Hastalıklar Hakkında Genel Bilgi
07-30-2012
#
3
Prof. Dr. Sinsi
Psikolojik Hastalıklar Hakkında Genel Bilgi
Anksiyete
Anksiyete kişi için rahatsızlık oluşturan her hangi bir durum veya tehlike algısına karşı ortaya çıkan evrensel bir yanıttır
- Anksiyete ve korku cok yanlış bir şekilde birbirinin yerine kullanılmaktadır
Örneğin
ısırmak üzere havlayarak kendi üzerine gelen bir köpek karşısındaki kişinin yaşadığı duygu korkudur
Benzer şekilde kişi
bir uçak yolculuğu sırasında ucağın hava akımına kapılması sonucunda korkuya kapılır
Her iki örnekte de kişide korkuya eşlik eden bedensel duyumlar ortaya çıkar
Bunlar arasında taşikardi (dakikadaki kalp atım sayısının artması)
carpıntı
terleme
sıcak basması ve soğuk ürperme
el ve ayaklar yanı sıra bütün vücutta titreme veya sarsıntı
boğazda düğümlenme hissi
baş dönmesi ve dengesizlik hissi gibi belirti ve bulgular sayılabilir
Aynı belirtiler kişide gün içerisinde hiç beklenmedik bir yerde ve anda ortaya çıkan ve "panik atağı" olarak ifade edilen yoğun anksiyete atakları sırasinda ya da sosyal fobi adını verdiğimiz bir bozuklukta kişinin
başkalarının önünde konuşmak ya da yazı yazmak veya yemek yemek gibi aktivre girdiğinde de ortaya çıkabilmektedir
Ancak anksiyete ile korku arasındaki bu benzerliklere karşın her iki durum arasında cok önemli temel bir farklılık bulunmaktadir
Yukarıda verilen uçak yolculuğu örneğinde olduğu gibi korku duygusunu yaşamaya yol acan tehtid eden bir 'DIŞ' etken
tehlike söz konusudur
Fakat anksiyetede kişinin yaşamını tehtid eden bir DIŞ tehlike söz konusu değildir
Anksiyetede de bir tehlike algısı vardir
Ancak bu yaşama yönelik olmayıp hedef olarak benliğe yönelmiştir
- Kısaca bunaltıyı
"gerçeklik ilkesi" ne göre calışmakta olan benliğimiz yaşamaktadır
Benliğin bütünlüğü koruyabilmesi yanı sıra ruhsal yönden günlük kalite ve konforun sağlanması için
bunaltıya karşı korunmak üzere savunma düzenekleri devreye girecektir
Ancak kullanılan savunma düzenekleri yetersiz kaldığında ortaya çeşitli görünümleri olan aksiyete bozuklukları çıkar
Sosyal Fobi
Anksiyete bozukluklari sinifi icinde degerlendirilir
Sosyal fobi genellikle 13 - 24 yaslari arasinda baslar
Ancak daha kücük ve büyük yaslarda da görülebilir
Kadinlarda daha fazla görülmesine karsilik erkeklerin tedaviye daha cok müracat ettikleri bilinmektedir
Psikodinamik teoriye göre sosyal fobinin meydanagelmesinde en önemli nedenler ebevenylerin asiri disiplinli olmasi ve ailenin isbirliginden uzak tutumlarinin olmasidir
Belirlenmis bir genetik nedeni olmamakla birlikte ailesinde sosyal fobi olan kisilerin diger insanlara göre üc kati daha fazla risk altinda bulundugunu arastirmalar göstermektedir
ABD de görülme orani %2 - 3 arasindadir
Sosyal fobinin DSM 4 e göre tani ölcütleri (Cocuklar icin gecerli degil):
A
Sosyal ortamlarda yada performans gerektiren durumlarda veya tanimadik insanlar önünde ortaya cikan belirgin ve inatci korku
Kisi asagilanmasina veya utanmasina neden olarakbicimde davranacagindan yada anksiyete (kaygi) belirtileri göstereceginden korkar
B
Korkulan toplumsal durumla karsilasma hemen her zaman anksiyete dogurur
bu da duruma bagli ya da durumsal olarak yatkinlik gösterilen bir panik atak bicimi alabilir
C
Kisi
korkusunun asiri yada anlamsiz oldugunu bilir
D
Korkulan toplumsal yada bir eylemin gerceklestirildigi durumlardan kacinilir yada yogun anksiyete ve sIkIntIyla bunlara katlanilir
F
18 yasinin altindakilerde süresi en az 6 aydir
G
Korku ya da kacinma bir maddenin (örnegin kötüye kullanilabilen bir ilac
tedavi icinkullanilan bir ilac) ya da genel tibbi bir durumun dogrudan fizyolojik etkilerine bagli degildir ve baska bir mental bozuklukla daha iyi aciklanamaz
H
Genel tibbi durum ya da baska mental bozukluk varsa bile A tani ölcütünde sözü edilen korku bununla iliskisizdir
Sosyal Fobinin Tedavisi:
Ilaclar ve psikoterapiler es zamanli olarak kullanilmalidir
Tek basina ilac tedavisi genelde yeterli degildir
Psikoterapilere ilave olarak hipnoterapide cok yararli olur
Davranisci psikoterapilerde korkulan duruma kademeli olarak maruz birakma teknigi kullanilir
Ayrica gevseme egzersizleri kullanilan diger tedavi yöntemlerindendir
Ilac Tedavisi:
Selective serotonin reuptake inhibitor leri (SSRIs) en cok kullanilan ilaclardir
Ilac tedavisi en az 6 ay sürer
Ilaclardan cok kisa süre icerisinde etkili olmalarini beklemek yanlis olur
Konserviyon Bozuklukluğu
Bir yada daha fazla nörolojik belirtinin (felç
kötlük yada duyu bozuklukları gibi) varlığı ile karakterize ve nörolojik belirtileri açıklayacak bilinen bir tıbbi bozukluğun bulunmadığı bir pskiyatrik bozuklukluktur
Bu klinik görünümler psikanaliz literatüründe Konversiyon Histeri olarak adlandrılır
Klinik Özellikleri
Felç
körülük ve konuşamama en yaygın belirtilerdir
Depresif ve anksiyöz belirtiler çoğu ez eşlik edebilir
Özellikle kol ve bacaklarda duyu yitimi ve bozukluğu yaygındır
Duyu bozuklukları dağılımı genellikle nörolojik bozukluklardaki anatomik özelliklere uymaz
Anormal hareketler
yürüyüş bozukluğu ve zayıflığı
belirli kas gruplarında titreme ve silkinmeler ve tikler görülebilir
Hastalar nadiren yere düşer ve düştüğü zaman yaralanma olmaz
Epilepsi benzeri nöbetler de görülebilir ve bunları ayırmak zor olabilir
Bu nöbetlerde genellikle dil ısıma
idrar kaçırma ve kendini ciddi biçimde yaralama olmaz
Konuşma genellikle normal olmakla birlikte ses kısılması ve konuşamamama da sık görülen belirtilerdendir
Daha seyrek olarak çocuksu
kekeleyerek yada bir çocuğu taklit edercesine konuşma görülebilir
Duygulanım belirtileri olarak yukarıda belirtilmiş olan anksiyete ve depresyon dışında klasik yayınlarda güzel aldırmazlık adı verilen bir durum görülebilir
Bu hastanın ciddi bir belirtiye gösterilmesi beklenen duygusal tepkiyi göstermemesi
yerine göre ilgisiz bir görünüm sergilemesi durumudur
Ayrıca boğazda düğümlenme
öksürük
hıçkırık
hava yutma
öğürme
kusma
geğirme gibi sinir sistemlerini ilgilendiren belirtiler de görülebilir
Bilişsel yetilerde
düşünce akışı ve içeriğinde herhangi bir bozukluk görülmez
Oluş Nedenleri
"Histeri" sözcüğü Yunandada dölyatağının dolaşması anlamına gelir
Bu tür davranış bozukluklarının cinsel doyumsuzluktan kaynaklandığı düşüncesinin kökenleri de ilk çağ yunan uygarlığı dönemine dayanır
Hipokrat
çırpınmalarla kendini gösteren hastalıkların bir bölümünün gerçek sara olmayıp histeri vkaları olduğundan ve bu iki türü birbirinden ayırt etmenin güçlüğünden söz edilmiştir
Bu bozukluk ortaçağda cin çarpmasına bağlanmış
on dokuzuncu yüzyılda ise organik bir hastalık olarak kabul edilmiştir
Tedavi
Koversiyon bozukluğu belirtilerinin çözülüşü genellikle kendiliğinden olmakla birlikte içgörü kazandırmaya yönelik destekleyici terapi yada davranış terapisi ile desteklenebilir
Tedavi öncesinde hastanın çok iyi bir değerlendirmesi yapılarak bedensel bir hastalığının bulunmadığından emin olunmalıdır
Hastanın psikoterapi önerisine direnç göstermesi durumunda zorlanma yaratan etken üzerine odaklanilabilir
Hastaya yakınmalarının hayali olduğunu söylemek çoğu zaman durumu daha da kötüleştirir
Psikodinamik yaklaşımlar içinde ise hastanın ruhsal çatışmasını ve konversiyon belirtisinin simgesel anlamını araştırmaya yönelik psikanalitik psikoterapi ve içgörü yönelimli psikoterapi yer alır
Aile psikoterapisti çoğu olguda gerekli bir yöntemdir
Konversiyon bozukluğunda ilaç tedavisinin çoğu kez ikincil bir yeri vardır
Belirtilerin niteliğine göre anksiyolitik yada antidepresan grubu ilaçlar doktor denetimi altında kullanılabilir
Somatizayson Bozukluğu
Temel özelliği fiziksel muayene ve laboratuvar incelemeleri ile açıkanmayan çok sayıda bedensel belirtinin varlığıdır
Yakınmaların çokluğu ve birden fazla organ sistemini tutması ile diğer somatoform bozukluklardan ayrılır
Kronk bir bozukluktur
belirtiler otuz yaşından önce başlar ve birkaç yıllık bir dönem içinde ortaya çıkar
Bozukluk psikososyal zorlanma etmenleri ile yakın bir ilişki gösterir ve toplumsal ve mesleki işlev bozukluğuna ve yoğun bir tıbbi yardım arayışına neden olur
Klinik Özellikler
Somatizayson bozukluğu hastalarının birçok bedensel yakınma ve uzun
karmaşık bir tıbbi öyküleri vardır
Bulantı ve kusma
yutma güçlüğü
kol ve bacaklarda ağrılar
enerji harcamaksızın nefes darlığı çekme
bellek yitimi ve gebelik ve adet dönemleriyle ilgili bozukluklar en yaygın belirtiler arasında yer alır
Psikolojik yakınmalar ve kişiler arası ilişkilerdeki sorunlar belirgindir
Anksiyete ve depresyon en yaygın pskiyatrik belirtilerdir
İntihar tehditleri sıklıkla görülmekle birlikte intihar eylemleri nadirdir
Gerçekleştirilen intihar eylemlerinin çoğu kez madde kullanımına bağlı olduğu bildirilmiştir
Tıbbi öykü çoğu kez belirsiz
tutarsız v karışık özellikler gösterir
geçmişteki belirtilerle gücel belirtiler birbirlerinden ayırt edilemeyebilir
Hastalarla ilgili olarak bağımlı
ben-merkezci
hayranlık ve ilgi toplama açlığı içinde ve karşısındakini yönlendirici bir kişilik yapısı tanımlanmıştır
Bu bozukluğa genellikle major depresif bozukluk
kişilik bozuklukları
yaygın anksiyete bozukluğu ve fobiker gibi başka psikiyatrik bozukluklar eşlik eder
En çok bulunan kişilik bozuklukları yada özellikleri kaçınan
paranoid
kendine zarar verici ve obsesif-kompulsif türdedir
Oluş Nedenleri
Psikososyal etmenleri temel alan yaklaşımlar bu bozukluğn belirtilerini bir çeşit toplumsal iletişim olarak görür
Buna göre belirtilerin nedeni toplumsal sorumluluklardan kaçma
heyecanları ida etme
bir inancı yada duyguyu simgeleştirmedir
Dar çerçeveli psikanalitik yorumlar belirtilerin bastırılmış içgüdüsel dürtülerin yerine konmuş ruhsal öeler olduğunu varsaymaktadır
Davranışsal bakış açısı ebeveyn örmeği ve ebeveynlerden öğrenililenler ve etnik töreler nedeniyle bazı çocukların diğerlerinden daha fazla olarak ruhsal sorunlarını bedenlerine yansıtmayı öğrendiklerini vurgulamaktadır
Ayrıca bu bozukluğu gösteren hastaların bir bölümünde aile içi fiziksel istismara uğrama öyküsü vardır
Tedavi
Hastanın hekim tarafından izlenmesi ve bu hekimin aylık periyotlarla düzenli bir biçimde hastayı görmesi yeğlenir
Kontrollerin süresi fazla uzun olmamalı ve ayrıntılı laboratuvar incelemelerinden kaçınılmalıdır
Bireysel ve grup terapisi yaklaşımlrı yardımcı olabilir
Birlikte bulunabilen diğer psikiyatrik bozukluklar için psikoterapiye ek olarak ilaç tedavisi de uygulanabilir
Fakat bu hastalar ilaçları rastgele ve güvenilmez bir biçimde de kullanmaya eğilimli olduklarından ilaç kullanımı denetlenmelidir
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul