Gezi Yazısı Hakkında Bilgiler

Gezi yazısı örneği

gezi yazısı hakkında bilgi

gezi yazısı özellikleri

gezi yazısı nedir kısaca

gezi yazısı yazarken nelere dikkat edilir

Bir yazarın, gezip gördüğü yerleri anlatan yazılarına gezi (yazısı) denir Geziyazılarının bir adı da «Seyahatname» dir


Gezi, yazarların doğrudan gözlemlerine, bizzat duyduklarına, araştırmalarına dayandığı için, tarih, coğrafya, sosyoloji, hukuk gibi bilim dallarına kaynaklık eder Ünlü gezi yazarımız Evliye Çelebinin «Seyahatnâme»si birçok konuda kaynak eserlerimizden biridir


Gezi (Yazıları) yazımında dikkat edilecek hususlar :


1 Gezilen yerlerin başka yerlere benzemeyen görüntüleri tasvir


edilir


2 Bu yerlerde yaşayan insanların ırklarından, dillerinden, yaşayışlarından, inançlarından söz edilir


3 Bu insanların tarihleri ve uygarlıkları tanıtılır


4 Ekonomik alandaki gelişmeleri anlatılır


5 Anlatımda açık ve akıcı bir dil kullanılır


6 Mümkünse yazılanlar fotoğraflarla desteklenir



GEZİ (YAZISI) ÖRNEĞİ:


OTORA Y YOLCULUĞU NİĞDE - KAYSERİ


Niğde'ye yaklaşıyorduk


Yanımda oturan bir Niğdeli şehrin eteğini saran ağaç kümeleri arasında pek iyi seçemediğim bir noktayı işaret etti — Faruk Nafizin hanı, dedi


Büyük şairin han sahibi olduğu günleri de inşallah görürüz Fakat yol arkadaşımın bana gösterdiği bina sadece Faruk Nafizin unutulmaz Han Duvarları şiirinde tasvir ettiği han idi


Kıyafetinden anlaşıldığına göre Niğdeli arkadaş bir esnaf yahut işçi idi Böyle olmakla beraber Han Duvarları'nı ve Faruk Nafiz'i biliyordu Daha garibi trende ilk gördüğü bir yabancının bu şiiri, şiirde tasvir edilen hanı ve Faruk Nafiz'i tanımamasını kabul etmiyor, ateş ve su nev'inden herkesçe malûm şeylerden bahseder gibi iki kelime ile bana maksadını anlattığına inanıyordu


Güzel şiirin kudreti! iyi yazılmış bir manzum hikâye koskoca bir hanı, koynundaki tapu senedine rağmen asıl sahibinin elinden alıyor, Faruk Nafiz'e malediyordu


Maamafih arkamızda ayakta duran ve bizi dinleyen uzun boylu bir sakallının "yok yahu O han falanındır" diye öteki mal sahibinin hakkını da ziyadan kurtardığını itirafa mecburum


Niğde ile Kayseri arasındaki yolu, Faruk Nafiz'in istiklâl muharebesi senelerinde kona göçe üç günde aştığı o uzun mesafeyi, ben bugün otoray denen yeni icat bir âlet içinde, âdeta uçarak geçiyorum


Akşamın beş buçuğunda daha Niğde istasyonunda kahve içiyordum Sokak fenerleri yanarken Kayseri'de olacağım


Bisikletin ilk icadı zamanlarında ona verilen Şeytan Arabası ismini bu otoraya saklamak lazımmış! Otoray görünüşte yirmi otuz kişilik büyücek bir otobüs Fakat ikisi arasında âdeta nalınlı adam ile patenli adam farkı var Otobüsün mütemadiyen taşla, toprakla boğuşmasına mukabil Otoray, cilâlı çelik raylar üstünde yağ gibi kayıyor


Ulukışla ile Kayseri arasında günde iki sefer yapan bu arabaların, birinci ve ikinci sınıf yolcuları için, şoförün arkasında dört maroken koltuğu, cemekânlı bir kapı ile buradan ayrılan geri tarafında da demokratlara mahsus, yirmi otuz kişilik kanapesi var


Bazı şakacı yolcular lüks kısma Lortlar kamarası, ötekine Avam kamarası adını takmışlar


Bu Otoray, yolları âdeta çocuk oyuncağına çevirmiş Meselâ Kayserililer bizim Ada vapurları biletinden daha ucuz bir para ile günübirliğine Bor bahçelerinde eğlenmeye gidiyorlar


Şoför, daha doğrusu makinistin bana anlattığına göre Adana ve Kayseri 'de oturan iki akraba, meselâ bir ana kız pazar sabahları bulundukları yerden hareket ediyor, öğleyin Ulukışla'da birleşiyorlar; akşama doğru yine evlerine dönüyorlarmış


Bu seyahat, artık yolculuktan usandığım bir zamana rastlamış olmakla beraber beni atlı karıncaya binmiş bir bayram çocuğu gibi eğlendiriyordu Otoray, son derece munis bir dekor arasından akıp giderken kâh makinistin omuz başından önümüzdeki yola, kâh arkaya geçerek akşam ışıkları ile sararıp kızaran ovalara bakıyordum


Yeni bir icat yalnız manzaraları ve hayatı değiştirmekle kalmıyor; duygularımıza, dünyayı görüş tarzımıza da tesir ediyor


Yolculukta akşam, insanının gayri ihtiyarî garipsediği, kendini karanlık düşüncelere bıraktığı saattir Halkın akşam garipliği terkibile anlattığı bu duyguda kendimizi uçsuz bucaksız mesafeler arasında kaybolmuş hissetmemizin, arkada bıraktığımız uzağı bir daha görmek şüphesinin, öndeki uzağa yetişememek korkusunun elbette bir payı vardır Mesafelere hâkim olmak emniyeti işte bu şüphe ve korku mefhumunu kaldırıyor, insana bu geniş ovalarda kendi mahallesinde, evinin bahçesinde dolaşmak hissini veriyor


Faruk Nafiz :


"Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar"


diye anlattığı bu yolu, vaktiyle bir yaylının şiltesine uzanarak, "kendini tekerleğin sesine kaptırarak" geçmiş olmasaydı da benim bindiğim otoray içinde tayyarede gibi geçseydi bu acı gurbet şiirini bilmem yazabilir miydi?


Reşat Nuri Güntekin

(Anadolu Notları'ndan)