Rüzgar Aşındırma Ve Biriktirme Şekilleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-28-2012

Rüzgar Aşındırma Şekilleri

RÜZGARLAR VE RÜZGAR AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

Kurak ve yarı kurak bölgelerde yer şekillerini biçimlendiren en etkili kuvvet rüzgârlardır

Rüzgârın biçimlendirici etkisi kurak ve bitki örtüsünden yoksun bölgelerde daha fazladır

Çünkü buralarda toprak tanelidir

Rüzgâr tarafından kolayca yerinden sökülür, havalandırılarak taşınır, Bu nedenle rüzgârlar en büyük etkilerini çöllerde gösterirler

Çünkü bu bölgelerde bitki örtüsü zayıf, arazi kuru, rüzgâr hızlıdır

Bir yerde rüzgârın etkili olup yer şekillerini oluşturabilmesi için:

1-) Bitki örtüsünün olmaması,

2-) Toprağın kuru olması gerekir

3-)Zemin yapısının gevşek olması,

Rüzgâr aşındırma şekilleri:

Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu çöllerde fiziksel (mekanik) çözülmeler şiddetlidir

Rüzgârlar buralarda oluşan kırıntıları; tozları ve ince kumları havaya kaldırır

Rüzgârların havalandırdığı bu parçalar çarptıkları yerleri aşındırır

Rüzgâr aşındırmasına korrazyon denir

1

Mantarkaya (Şeytan masası):Rüzgâr tarafından kayaların daha çok alt kısımlarının oyulması ile oluşmuş şekillerdir

Altı oyulan kayanın üstü şapka şeklini alır

2

Tafoni: Kayaların sular tarafından çözünen kısımları rüzgârlar tarafından aşındırılması sonucu kayalar içinde oluşan kovuklardır

3

Şahit kayalar: Bir yamaçta kayalar arasındaki çözülmüş maddelerin uzaklaştırılması ile oluşmuş şekillerdir

Yani farklı dirence ve aşınma özelliklerine sahip kaya veya tortulların bulunduğu yerlerde rüzgârın kolay aşınan kaya ya da tortulları aşındırması ve aşındırılan maddelerin başka yerlere uzaklaştırılması ile oluşan şekillerdir

4

Yardang: Rüzgârlar tarafından yamaçlarda bulunan gevşek materyallerin aşındırılması ve taşınması ile dirençli kayaların oluşturduğu pürüzlü, girintili çıkıntılı, oluklu yüzeylere denir

( sert tabakanın zemin üstünde meydana getirdiği sivri köşeli çıkıntılardır

)

07-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Rüzgar Aşındırma Ve Biriktirme Şekilleri Rüzgar Aşındırma Şekilleri RÜZGARLAR VE RÜZGAR AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ Kurak ve yarı kurak bölgelerde yer şekillerini biçimlendiren en etkili kuvvet rüzgârlardır Rüzgârın biçimlendirici etkisi kurak ve bitki örtüsünden yoksun bölgelerde daha fazladır Çünkü buralarda toprak tanelidir Rüzgâr tarafından kolayca yerinden sökülür, havalandırılarak taşınır, Bu nedenle rüzgârlar en büyük etkilerini çöllerde gösterirler Çünkü bu bölgelerde bitki örtüsü zayıf, arazi kuru, rüzgâr hızlıdır Bir yerde rüzgârın etkili olup yer şekillerini oluşturabilmesi için: 1-) Bitki örtüsünün olmaması, 2-) Toprağın kuru olması gerekir 3-)Zemin yapısının gevşek olması, Rüzgâr aşındırma şekilleri: Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu çöllerde fiziksel (mekanik) çözülmeler şiddetlidir Rüzgârlar buralarda oluşan kırıntıları; tozları ve ince kumları havaya kaldırır Rüzgârların havalandırdığı bu parçalar çarptıkları yerleri aşındırır Rüzgâr aşındırmasına korrazyon denir 1Mantarkaya (Şeytan masası):Rüzgâr tarafından kayaların daha çok alt kısımlarının oyulması ile oluşmuş şekillerdir Altı oyulan kayanın üstü şapka şeklini alır 2Tafoni: Kayaların sular tarafından çözünen kısımları rüzgârlar tarafından aşındırılması sonucu kayalar içinde oluşan kovuklardır 3Şahit kayalar: Bir yamaçta kayalar arasındaki çözülmüş maddelerin uzaklaştırılması ile oluşmuş şekillerdir Yani farklı dirence ve aşınma özelliklerine sahip kaya veya tortulların bulunduğu yerlerde rüzgârın kolay aşınan kaya ya da tortulları aşındırması ve aşındırılan maddelerin başka yerlere uzaklaştırılması ile oluşan şekillerdir 4Yardang: Rüzgârlar tarafından yamaçlarda bulunan gevşek materyallerin aşındırılması ve taşınması ile dirençli kayaların oluşturduğu pürüzlü, girintili çıkıntılı, oluklu yüzeylere denir( sert tabakanın zemin üstünde meydana getirdiği sivri köşeli çıkıntılardır)