Halide Edip Adıvar Sürgün Dönemi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-28-2012

Halide Edip Adıvar

Yazar Halide Edip Adıvar kimdir

Halide Edip Adıvar sürgün dönemi

Halide Edip Adıvar Dönemi

Halide Edip Adıvar; çok uzun yaşamış ve yaşamı Türk tarihinin dönemeç yıllarıyla özdeşleşmiş, çok yapıt vermiş, üzerinde çok durulmuş, pek çok, belki en çok tartışılmış, araştırma yapılmış, yazı yazılmış bir yazarımız

Dahası bir o kadar da eleştirilmiş bir yazarımız

Ama bunlar, kimi siyasal nedenlerle toplumumuzda zamanla gözardı edilmiş olsa da, o yine "Özgün bir Türk aydını"/ Türk aydın kadını / kadın yazar" kimliğinden hiçbir şey yitirmemiş bir yazarımız

Kanımca onun bu kimliği, hiçbir kadın yazarımızın bu güne dek ulaşamadığı bir güce ve etkiye sahip: Bu nedenle onun, kendisiyle özdeş yapıdaki kadın kimliklerini çözümlemek bana çok ilginç geldi, yazınımız açısından da, yararlı olacağını düşündüm

Halide Edip Adıvar'ın ilk dönem yapıtları gerek onun sonraki iki döneminin yolunu açan yapıtlar olması gerekse roman sanatının belkemiği olan aşkı, toplumsal değişimler içinde yoğurması açısından ilginç ve vurucu öğeler taşımaktadır

Sonraki iki dönem ayrıca ele alınması gereken dönemlerdir

1882'de İstanbul'da doğup 1964'te yine İstanbul'da ölen, Meşrutiyet döneminde Mısır'da sürgün, Cumhuriyet döneminde de ondört yıl Avrupa'da Amerika'da, Hindistan'da gönüllü sürgün olan Halide Edip Adıvar dönemin en büyük yazarlarından biridir

Halide Edip Adıvar sürgün dönemi

Kurtuluş Savaşı, Türk ordusunun zaferiyle sonuçlandıktan sonra Ankara'ya döndü

Eşi, Dışişler Bakanlığı'nın İstanbul temsilciliği ile görevlendirilince birlikte İstanbul'a gittiler

Anılarının buraya kadar olan kısmını Türk'ün Ateşle İmtihanı adlı eserinde anlatmıştır

Halide Edip, cumhuriyetin ilanından sonra Akşam, Vakit ve İkdam gazetelerinde yazdı

Bu arada Cumhuriyet Halk Fırkası ve Mustafa Kemal Atatürk ile siyasi fikir ayrılıkları yaşadı

Eşi Adnan Adıvar'ın Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşunda yer alması sonucu iktidar çevresinden uzaklaştılar

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılıp Takrir-i Sükun kanununun kabul edilmesiyle tek parti dönemi başlayınca, kocası Adnan Adıvar ile birlikte Türkiye'den ayrılmak zorunda kalarak İngiltere'ye gitti

1939 yılına kadar 14 yıl boyunca yurtdışında yaşadı

Bu sürenin 4 yılı İngiltere'de, 10 yılı da Fransa'da geçti

Halide Edip, yurtdışında yaşadığı dönemde kitap yazmayı sürdürdüğü gibi Türk kültürünü dünya kamuoyuna tanıtmak amacıyla pek çok yere konferanslar verdi

İngiltere'de Cambridge, Oxford; Fransa'da Sorbonne Üniversitelerinde konuşmacı oldu

2 defa Amerika Birleşik Devletleri'ne bir defa da Hindistan'a davet edilerek gitti

1928 yılında ABD'ye ilk gidişinde Williamstown Siyaset Enstitüsü'nde yuvarlak masa konferansına başkanlık yapan ilk kadın olarak büyük ilgi çekti

Artık ABD'de yaşamakta olan oğullarını, Anadolu'da milli mücadeleye katılmak için onlardan ayrılışından 9 yıl sonra ilk defa bu gezi sırasında tekrar görebildi

1932 yılında Columbia Üniversitesi Bernard Kolej'den gelen çağrı üzerine ikinci kez ABD'ye gitti ve ilk gidişindeki gibi seri konferanslarla ülkeyi dolaştı

Yale, Illinois, Michigan üniversitelerinde konferanslar verdi

Bu konferansların sonucu olarak Türkiye Batıya Bakıyor adlı eseri ortaya çıktı[6]

1935 yılında İslam üniversitesi Jamia Milia'yı kurmak için açılan kampanyaya katılmak üzere Hindistan'a çağırıldığında Delhi, Kalküta, Benares, Haydarabad, Aligar, Lahor ve Peşaver Üniversitelerinde dersler verdi

Konferanslarını bir kitapta topladı, ayrıca Hindistan izlenimlerini içeren bir kitap yazdı

1936 yılında en ünlü eseri olan Sinekli Bakkal’ın İngilizce orijnali "The Daughter of the Clown" yayımladı

Roman aynı yıl Türkçe olarak Haber gazetesi'nde tefrika edildi

Bu eser 1943 yılında CHP Ödülü’nü aldı ve Türkiye’de en çok baskı yapan roman oldu

1939'da İstanbul'a döndü

alıntı

07-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Halide Edip Adıvar Sürgün Dönemi Halide Edip Adıvar Yazar Halide Edip Adıvar kimdir Halide Edip Adıvar sürgün dönemi Halide Edip Adıvar Dönemi Halide Edip Adıvar; çok uzun yaşamış ve yaşamı Türk tarihinin dönemeç yıllarıyla özdeşleşmiş, çok yapıt vermiş, üzerinde çok durulmuş, pek çok, belki en çok tartışılmış, araştırma yapılmış, yazı yazılmış bir yazarımız Dahası bir o kadar da eleştirilmiş bir yazarımız Ama bunlar, kimi siyasal nedenlerle toplumumuzda zamanla gözardı edilmiş olsa da, o yine "Özgün bir Türk aydını"/ Türk aydın kadını / kadın yazar" kimliğinden hiçbir şey yitirmemiş bir yazarımız Kanımca onun bu kimliği, hiçbir kadın yazarımızın bu güne dek ulaşamadığı bir güce ve etkiye sahip: Bu nedenle onun, kendisiyle özdeş yapıdaki kadın kimliklerini çözümlemek bana çok ilginç geldi, yazınımız açısından da, yararlı olacağını düşündüm Halide Edip Adıvar'ın ilk dönem yapıtları gerek onun sonraki iki döneminin yolunu açan yapıtlar olması gerekse roman sanatının belkemiği olan aşkı, toplumsal değişimler içinde yoğurması açısından ilginç ve vurucu öğeler taşımaktadır Sonraki iki dönem ayrıca ele alınması gereken dönemlerdir 1882'de İstanbul'da doğup 1964'te yine İstanbul'da ölen, Meşrutiyet döneminde Mısır'da sürgün, Cumhuriyet döneminde de ondört yıl Avrupa'da Amerika'da, Hindistan'da gönüllü sürgün olan Halide Edip Adıvar dönemin en büyük yazarlarından biridir Halide Edip Adıvar sürgün dönemi Kurtuluş Savaşı, Türk ordusunun zaferiyle sonuçlandıktan sonra Ankara'ya döndü Eşi, Dışişler Bakanlığı'nın İstanbul temsilciliği ile görevlendirilince birlikte İstanbul'a gittiler Anılarının buraya kadar olan kısmını Türk'ün Ateşle İmtihanı adlı eserinde anlatmıştır Halide Edip, cumhuriyetin ilanından sonra Akşam, Vakit ve İkdam gazetelerinde yazdı Bu arada Cumhuriyet Halk Fırkası ve Mustafa Kemal Atatürk ile siyasi fikir ayrılıkları yaşadı Eşi Adnan Adıvar'ın Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşunda yer alması sonucu iktidar çevresinden uzaklaştılar Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılıp Takrir-i Sükun kanununun kabul edilmesiyle tek parti dönemi başlayınca, kocası Adnan Adıvar ile birlikte Türkiye'den ayrılmak zorunda kalarak İngiltere'ye gitti 1939 yılına kadar 14 yıl boyunca yurtdışında yaşadı Bu sürenin 4 yılı İngiltere'de, 10 yılı da Fransa'da geçti Halide Edip, yurtdışında yaşadığı dönemde kitap yazmayı sürdürdüğü gibi Türk kültürünü dünya kamuoyuna tanıtmak amacıyla pek çok yere konferanslar verdi İngiltere'de Cambridge, Oxford; Fransa'da Sorbonne Üniversitelerinde konuşmacı oldu 2 defa Amerika Birleşik Devletleri'ne bir defa da Hindistan'a davet edilerek gitti 1928 yılında ABD'ye ilk gidişinde Williamstown Siyaset Enstitüsü'nde yuvarlak masa konferansına başkanlık yapan ilk kadın olarak büyük ilgi çekti Artık ABD'de yaşamakta olan oğullarını, Anadolu'da milli mücadeleye katılmak için onlardan ayrılışından 9 yıl sonra ilk defa bu gezi sırasında tekrar görebildi 1932 yılında Columbia Üniversitesi Bernard Kolej'den gelen çağrı üzerine ikinci kez ABD'ye gitti ve ilk gidişindeki gibi seri konferanslarla ülkeyi dolaştı Yale, Illinois, Michigan üniversitelerinde konferanslar verdi Bu konferansların sonucu olarak Türkiye Batıya Bakıyor adlı eseri ortaya çıktı[6] 1935 yılında İslam üniversitesi Jamia Milia'yı kurmak için açılan kampanyaya katılmak üzere Hindistan'a çağırıldığında Delhi, Kalküta, Benares, Haydarabad, Aligar, Lahor ve Peşaver Üniversitelerinde dersler verdi Konferanslarını bir kitapta topladı, ayrıca Hindistan izlenimlerini içeren bir kitap yazdı 1936 yılında en ünlü eseri olan Sinekli Bakkal’ın İngilizce orijnali "The Daughter of the Clown" yayımladı Roman aynı yıl Türkçe olarak Haber gazetesi'nde tefrika edildi Bu eser 1943 yılında CHP Ödülü’nü aldı ve Türkiye’de en çok baskı yapan roman oldu 1939'da İstanbul'a döndü alıntı