Kuran Okuyuş Şekilleri

Kuran okuyuş şekilleri
Kuran okuyuş şekilleri


KURAN OKUYUŞ ŞEKİLLERİ
Tecvid ve Kırâet ilmi kitaplarında Kur'ân kırâeti üç mertebe üzerine sınıflandırılmıştır: Bunlar tahkîk tedvir ve hadr'dırBir elif iki fetha miktarı demek olduğuna göre

Asım Hamze Nafi'den Verş kırâetleri tahkik;

İbnü Amir Kisâi haleful aşir kırâetleri tedvir;

diğerleri hadr tarzındadır
Fakat bunların hiçbirinde bir harf veya harekenin hakkı çiğnenecek şekilde okunmak caiz olamayacağı için asıl mânâsıyla tertil kırâetlerin hepsinde şarttır Kırâetleri böyle hadr ve tedvir şeklinde kısımlara ayırmaya cevaz veren ise gelecek olan "Kur'ân'dan size kolay geleni okuyun" emridir
Tahkik :Munfasıl ve muttasıl meddi dört (veya beş) elif miktarı çekecek şekilde gayet ağır bir ahenk ile okumaktır
Tedvir: Munfasıl ve muttasıl meddi üç veya iki elif miktarı çekecek şekilde orta bir ahenk ile okumaktır
Hadr:Muttasılı 2 Munfasılı bir elif munfasılı bir elif çekerek hızlı bir şekilde okumaktır

MUTTASIL MUNFASIL LAZIM ARIZ LİN
TAHKİK
4
4
4
1-2-3-4
1-2-3-4
TEDVİR
3 (2)
3 (2)
4
1-2-3-4
1-2-3-4
HADR
2
1
4
1-2-3-4
1-2-3-4


İhfa(Gizlemek) : Tenvin veya sakin nundan sonra İhfa harfleri gelirse ihfa olur(كن فيكن)
İhfa harfleri(ت-ث-ج-د-ذ-ز-س-ش-ص-ض-ط-ظ-ف-ق-ك)
İhfa(حالة بين الاظهار والادغام عارية عن التشديد مع بقاء الغنة) İdğam ile İzhar arasışeddesizNunu gizleyerek ğunneli bir okuyuş biçimidir

İzhar(Ayırmak): Tenvin veya sakin nundan sonra izhar harfleri gelirse izhar olur(غني حليم)
İzhar harfleri:Boğaz harfleri olan (ا-ه-ح-خ-ع-غ)harfleridir
İzhar(الانفصال بين الحرفين)İki harf arasını ayırmaktır

İklab(Dönüştürmek): Tenvin veya sakin nundan sonra Ba harfi gelirse iklab olur
İklab(قلب النون الساكنة او التنوين ميما خالصا عند الباء مع بقاء الغنة) Tenvin veya sakin nunu gunneli tam bir
mime dönüştürmektir

İdğam: (ادخال احد الحرفين المثلين او المتقاربين اوالمتجانثين الي الأخر )
Kısaca İki harfi birleştirerek şeddeli bir harf oluşturmaktır İdğam ikinci harfte gerçekleşir
İdğam 4 e ayrılır
İdğam-ı kebir:Her iki harfte harekeli olursa (Hafs kıraatin de yoktur)
İdğam-ı sağir:İlk harf sakin ikinci harf harekeli olursa

İdğam-ı tam :İlk harf ikinci harfte tamamen kaybolursa
İdğam-ı nakıs:İlk harf ikinci harfte tamamen kaybolmayıp kendinde eser kalırsa
Not: Bütün idğamlar idğam-ı tamdırAncak
a) İlk harf kalın harf ise
b) İdğam-ı Maal Gunne de tenvin veya nun-u sakinden sonra Vav veya Ya gelirse idğam idğamı
nakıstır
İdğam Maal Ğunne: Tenvin veya sakin nundan sonra يمنو harflerinden birisi gelirse İdğam MealĞunne olur(من يشاء)


İdğam bila ğunne: Tenvin veya sakin nundan sonra ل رharflerinden birisi gelirse İdğam bilaĞunne olur(من لعنه الله)
İdğam Misleyn:mahreç ve sıfatları aynı olan harfler (ilki sakin olmak şartıyla) peşpeşe gelirse İdğam misleyn olur (فما ربحت تجارتهم)
NOT: Bu harfler mim veya nun olursa İdgam misleyn maal Gunne adını alırlar
NOT 2:Aynı harften oluşan bütün şeddeli harfler İdğam misleyn olur(ان) (رب) gibi
Mimi sakinin üç hali:
sakin mim den sonra mim gelirse idğam misleyn Meal Gunne(عليهم مؤصدة)
sakin mim den sonra ba gelirse ihfayı- şefevi(ترميهم بحجارة)
sakin mim den sonra ba ve mim in dışındaki harflerden birisi gelirse izhar olur(عليهم ولا الضالين)

İdğam Mütecaniseyn:Mahrecleri aynı sıfatları değişik farklı olan harfler(ilki sakin olmak şartıyla)
peşpeşe gelirse İdğam Mütecaniseyn olur
Harfleri 3 kısımdır :a) ت-د-ط (قالت طائفة) b) ث-ذ-ظ (اذ ظلموا) c) ب- م (اركب معنا)
İlk harf kalın olursa idgamı nakıs olurDiğerleri idgamı tam olur

İdğam Mütekaribeyn: Mahrecleri veya sıfatları veya hem mahrecleri hemde sıfatları birbirine yakın
olan harfler peşpeşe gelirse(ilki sakin olmak şartıyla) İdğam Mütekaribeyn olur
Harfleri 2 kısımdır: a) ل- ر - Önce lamın gelmesi şarttır-(بل رفعه الله) b) ق- ك (الم نخلقكم) -Bu kelime
hem tam hem de nakıs idğamla okunabilirAncak tam idğam ile okunması evladır-

İdğam Şemsiyye: “Lamı tarif”den sonra ابغ حجك وخف عقيمه harflerinin dışındaki harflerden birisi gelirse
idğam şemsiye olur(النجم)
Not : الذي – التي gibi ismi mevsuller ve türevleritesniyelerin de lamın ortaya çıkması deliliyle(اللذان)
İdgam şemsiye olurlar
Not2:Bu harf Nun olursa idğam şemsiye maal Gunne olur
İzhar kameriyye: “Lamı tarif”den sonra ابغ حجك وخف عقيمه harflerinden birisi gelirse izharı kameriyye
olur(الأبتر)

Kalkale:قطب جد Harflerinden birisi kelime ortası veya sonunda bulunursa Kalkale yapılır(احد) (يجعلون)
Not:Vakıf halindeki kalkaleler daha şiddetli yapılırlar(cezeri mukaddimesi)

Hükmürra: Râ Meftuh veya mazmum olursa kalın olduğu için hükmü kalın ( رب - رسل )
Râ”meksur olursa inceبالبر
Râ sakin ma kabli meftuh veya mazmum olursa kalın (الصبر - الدبر)
Râ sakin ma kabli meksur olursa kendisinden sonra istila harfi yoksa ince okunur(الذكر )
Eğer istila harfi varsa ve esreli değilse ra yine kalın okunur(قرطاس – مرصاد)
Râ sakin ma kablinde kesrei arıza olursa bu kesreye itibar olunmaz ra kalın okunur(ارجعي
–ام ارتابوا –لمن ارتضي –رب ارجعون –ان ارتبتم )gibi
Harfi lin den sonra gelen Râ vakıf halinde ince okunur( لا ضير- خير)
Bazı özel kelimeler:
a)عين القطر - من مصر Vakıf halinde hem ince hem de kalın okunabilirlerAsıl harekesine binaen عين القطر
kelimesinde incelik evladır من مصر kelimesinde kalınlık evladır
b) كل فرقİki türlü okunabilirİstila harfi olan kaf esreli olduğundan İnce okumak evladır
c)ان اسر - فاسر- اذا يسر Kelimelerinde durulduğunda umumi kural geleneği kalın; aslında bulunup
sonradan hazfedilen (kaldırılan)ى lara işaret için ince okunurİnce okumak evladır

Lafzatullah:Lafzai celalin ma kabli meftuh veya mazmum olursa kalın meksur olursa ince okunur

Zamir: Zamirin ma kabli harekeli olduğu zaman çekilir Sakin veya med harfi olduğunda çekilmez
(انه - به -وله - عنده Çekilir) ( منه - فيه - عليه Çekilmez )
Kelimenin aslından olmaları hasebiyle ما نفقه - فواكه gibi örneklerde He ler çekilmez

NOT: Furkan suresinin 69 ayetindeki (فيه مهانا) lafzındaki zamir kaideye göre uzatılmaması gerekirken kaideye uymaksızın bir elif miktarı uzatılarak okunur (Boğaz harfi olan He harfinden dudak harfi olan Mim e geçiş zor olduğundan veya Kesreden zammeye geçiş zor olduğundan zamir çekilerek okunur şeklinde açıklamalar yapılmaktadır )

Sekte :Nefes almadan sesi kesmeye denirSesin kesilme süresi ise bir elif miktarıdır
Kur’an’ı Kerim’de dört yerde sekte yapmak vaciptir:
1 Kehf Suresinde:عِوَجًا قَيِّمًا Vasl(geçiş)yapılırsa sekte vaciptirvakıf halinde bir şey gerekmez
2 Yasin Suresinde: مِنْ مَرْقَدِنَا Vasl(geçiş)yapılırsa sekte vaciptirvakıf halinde bir şey gerekmez 3 Kıyame Suresinde:مَنْ رَاقٍ
4 Mutaffin Suresinde:كَلاَّ بَلْ رَانَ

Ayrıca şu 7 yerde he harfinin sukununa işareten sekt-i hafife yapmak gerekir
Bakara 259 (لم يتسنه ) Hakka 28 ( ماليه)
Enam 90 ( فبهدا هم اقتده ) Hakka 29 ( سلطانيه)
Hakka 20-26 (حسابيه) Karia 10 (وما ادريك ماهيه)
Hakka 19 (كتابيه)