Sünen-İ Nesai Talak (Boşanma)

59- KADIN KOCASINA DÖRT AY ON GÜN YAS TUTABİLİR
3469- Ümmü Habibe (ranha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (sav)’den işittim minber üzerinde şöyle diyordu: “Allah’a ve Rasûlüne inanan bir kadının kocası dışında bir ölüye üç günden fazla yas tutması helâl değildir Ancak kocası için dört ay on günlük iddet süresince yas tutup süslenmez” (Buhârî, Talak: 45; Tirmizî, Talak: 18)
60- İDDET NEREDE BEKLENİR?
3470- Faria binti Malik (ranha)’dan rivâyete göre, kendi kocası memleketi dışından işçiler bulmak için gitmişti Ve onu orada öldürdüler Şu’be ve İbn Cüreyc diyor ki: Faria uzakça bir evde oturuyordu Erkek kardeşiyle birlikte Rasûlullah (sav)’e geldi ve durumunu anlattı Rasûlullah (sav)’de ona izin verdi dönüp giderken tekrar çağırdı ve: “İddet süren bitinceye kadar ailenin yanında kal” buyurdu (İbn Mâce, Talak: 8; Tirmizî, Talak: 18)
3471- Füreya binti Malik yabancı işçi çalıştırmak üzere memleketinden dışarı çıkmıştı onu öldürdüler Durumdan Rasûlullah (sav) haberdar edildi Kadın: “Kocamın kalacak bir evi yok bana bıraktığı yiyecek bir şeyler de yok, ailemin yanına dönüp oradakilerle birlikte kalabilir miyim?” diye sordu Rasûlullah (sav): “Peki öyle yap” buyurdu Sonra: “Nasıl demiştin?” diye sordu O da sözünü tekrar edince: “Haber sana nerede ulaştıysa iddetini orada tamamla” buyurdu (İbn Mâce, Talak: 8; Tirmizî, Talak: 18)
3472- Füreya (ranha)’dan rivâyete göre, memleketi dışından işçiler aramaya çıkmıştı Kaddüm tarafında öldürüldü Füreya diyor ki: Peygamber (sav)’e geldim ailemin yanına gidip gidemeyeceğimi sordum, her halini Rasûlullah (sav)’e anlatmıştı Füreya diyor ki: Rasûlullah (sav) izin verdi ben dönüp giderken beni çağırttı ve “Ailenin yanında iddet süresi bitinceye kadar kal” buyurdu (İbn Mâce, Talak: 8; Tirmizî, Talak: 23)
61- KOCASI ÖLEN KADIN, DİLEDİĞİ YERDE İDDETİNİ TAMAMLAR
3473- İbn Abbas (ra)’tan rivâyete göre, “ İddetini ailesi yanında veya dilediği yerde tamamlar” ayetini Bakara sûresi 240 ayeti neshetmiş yani hükmünü ortadan kaldırmıştır (Ebû Davud, Talak: 45; Buhârî, Talak: 41)
62- İDDET SÜRESİ NE ZAMAN BAŞLAR
3474- Ebu Said el Hudri’nin kızkardeşi Furey’a binti Malik anlatıyor: “Kocam Kaddumda öldü Peygamber (sav)’e gelip evimin çok uzakta olduğunu söyledim Rasûlullah (sav) ona izin verdi sonra onu çağırıp evinde dört ay on gün iddet süresi bitinceye kadar bekle” buyurdu (Tirmizî, Talak: 18; İbn Mâce, Talak: 8)
63- MÜSLÜMAN OLMAYAN ÖLÜLERE YAS TUTULUR MU?
3475- Zeyneb binti Seleme (ranha)’dan aktarıldığına göre, şöyle demiştir: Peygamber (sav) hanımlarından Ümmü Habibe’nin yanına girdim babası Ebu Süfyan b Harb vefat etmişti Ümmü Habibe hizmetçisine güzel koku getirtti ve ondan biraz alıp yanaklarına sürdü ve şöyle dedi: Vallahi koku sürünmeye ihtiyacım yok fakat, Rasûlullah (sav)’in şöyle buyurduğunu işittim: “Allah’a ve ahiret gününe inanan bir kadının herhangi bir ölüye üç günden fazla yas tutması ve süslenmemesi helâl değildir ancak kocası için dört ay on gün yas tutar ve süslenmez” (Buhârî, Talak: 45; Tirmizî, Talak: 18)
3476- Zeyneb binti Seleme (ranha) diyor ki: Kardeşi öldüğünde Zeyneb binti Cahş’ın yanına gitmiştim, Zeyneb koku getirdi ve ondan süründü sonra şöyle dedi: Vallahi süslenmeye hiç ihtiyacım yok ama Rasûlullah (sav)’in minberde şöyle söylediğini işittim: “Allah’a ve ahirete inanan bir kadının kocası dışında bir ölüye üç günden fazla yas tutması helâl değildir Ancak kocasına dört ay on gün yas tutup süslenmeyebilir” (Buhârî, Talak: 45; Tirmizî, Talak: 18)
3477- Zeyneb (ranha) şöyle demiştir: Ümmü Seleme’den işittim şöyle diyordu: Bir kadın Rasûlullah (sav)’e geldi ve: “Ey Allah’ın Rasûlü! Kızımın kocası öldü Onun gözünden şikayeti var acaba sürme çekebilir mi?” diye sordu Rasûlullah (sav)’de şöyle buyurdu: “Hayır çekemez zaten bu süre dört ay on gündür Sizler cahiliyye devrinde bir yıl bekler sonra deve tezeği atarak matemden çıkardınız” Ravi Humeyd diyor ki: Zeyneb’e: “Sene sonunda deve tezeği atmak ne anlama geliyor?” dedim O da şöyle dedi: “Cahiliyye döneminde bir kadını kocası ölürse o kadın küçük, dar bir odaya girer en kötü elbiselerini giyer ne güzel koku ne de başka şeyler kullanmazdı Daha sonra bir yıl bitince kadının yanına merkeb, koyun, veya kuş cinsinden bir hayvan getirilir ve o hayvanı o kadın kendi vücuduna sürterdi O sürttüğü hayvan sürtüle sürtüle sonunda ölürdü Sonra o kadın odasından çıkar ve eline bir deve tezeği verilirdi Kadın da onu fırlatıp atardı Bundan sonra da dilediği gibi süslenir ve koku sürebilirdi” (Buhârî, Talak: 45; Tirmizî, Talak: 18)
64- YAS TUTAN İDDET BEKLEYEN KADIN ÇEKİCİ ELBİSE GİYEMEZ
3478- Ümmü Atiyye’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu: “Bir kadın kocasının ölümü hariç hiçbir ölen için üç günden fazla yas tutamaz ancak kocası için dört ay on gün yas tutabilir Bu arada süslenmek sayılan boyalı elbiseler ve kumaşlar giyemez, sürme çekemez, taranıp güzelliğini ortaya koyamaz, güzel koku da sürünemez Ancak, hayızdan temizlendiğinde bir parça; kust ve azfar kokusu sürebilir” (Ebû Davud, Talak: 46; Buhârî, Talak: 48)
3479- Peygamber (sav)’in hanımlarından Ümmü Seleme (ranha)’dan rivâyete göre, Peygamber (sav) şöyle buyurdu: “Kocası ölen kadın çekicilik özelliği olan sarı renkli elbise giyemez, kırmızı elbise giyemez, kına yakınamaz, sürme çekemez” (Ebû Davud, Talak: 46; Buhârî, Talak: 48)
65- İDDET BEKLEYEN KADIN KINA KULLANABİLİR Mİ?
3480- Ümmü Atiyye (ranha)’dan rivâyete göre, Peygamber (sav) şöyle buyurdu: “Allah’a ve ahirete inanan bir kadının kocası hariç bir ölünün arkasından üç günden fazla yas tutması helâl değildir Cazibeli elbise giyemez, kına ve sürme kullanamaz” (Buhârî, Talak: 48; Ebû Davud, Talak: 45)
66- İDDET BEKLEYEN, SABUN (SİDR) KULLANABİLİR
3481- Ümmü Hâkim binti Esîd (ranha) annesinden naklediyor Onun kocası ölmüştü, göz ağrısından şikayeti vardı ve sürme çekmek istiyordu Bu sebeple cariyesini Ümmü Seleme’ye göndererek sürme çekmenin hükmünü sordu Ümmü Seleme’de: Mecbur kalmadıkça sürme çekemez şöyle ki: Ebu Seleme vefat ettiğinde ben gözüme sabır otu sürmüştüm o arada Rasûlullah (sav) yanıma gelerek: “Ey Ümmü Seleme! Bu nedir?” diye sordu Ben de: “Bu sabır otudur, onun kokusu yoktur” dedim Rasûlullah (sav): “O gözü ve yüzü renklendirip güzelleştiriyor, onu ancak gece kullan saçını tarayıp güzel kokular ve kına sürme çünkü onlar güzelleştirici, kadının çekiciliğini artıran boya cinsindendir” buyurdu “Peki ne ile saçlarımı taramalıyım Ey Allah’ın Rasûlü!” dedim “Sidr (bir nevi sabun) bolca kullanabilirsin” buyurdu (Ebû Davud, Talak: 45)
67- İDDET BEKLEYEN SÜRME ÇEKEMEZ
3482- Ümmü Seleme (ranha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Kureyş’ten bir kadın Rasûlullah (sav)’e gelerek: “Ey Allah’ın Rasûlü! Kızımın gözü ağrıyor ona sürme çekebilir miyim?” diye sormuştu Kızının kocası ölmüştü Rasûlullah (sav): “Dikkat edin dört ay on gün bekleyecek Sürünemez” buyurdu Annesi: “Onun gözlerinin bozulmasından korkuyorum bu sebeple sürme kullanayım mı?” dedi Rasûlullah (sav)’de: “Hayır dört ay on gün bekleyecek ve hiçbir şey sürünmeyecek süre dolunca sürünebilir” buyurdu ve ekledi: “Sizden biriniz cahiliyye döneminde ölen kocası için bir yıl matem tutup bekliyordu, senenin sonunda bir deve tezeği atarak matemden kurtuluyordu” (Ebû Davud, Talak: 46; Buhârî, Talak: 48)
3483- Zeyneb binti ebî Seleme (ranha) annesinden naklediyor Bir kadın Peygamber (sav)’e gelip kocası ölen kızının gözlerinden şikayeti olduğunu ve sürme çekip çekemeyeceğini sordu Rasûlullah (sav)’de şöyle buyurdu: “Sizler cahiliyye döneminde bir yıl matem tutar sene bitiminde de deve tezeği atarak matemden çıkardınız Bu İslâm’da dört ay on gündür” (Sabrediniz bakalım) (Buhârî, Talak: 46; Ebû Davud, Tahara: 46)
3484- Ümmü Seleme (ranha)’dan rivâyete göre, Kureyşten bir kadın Rasûlullah (sav)’e gelerek; şöyle dedi: “Kızımın kocası öldü, kızımın gözlerinin bozulmasından korkuyorum, kızım da sürme çekmek istiyor” Rasûlullah (sav)’de şöyle buyurdu: “Sizden biriniz cahiliyye döneminde bir yıl bekleyip sene sonunda deve tezeği atarak yas tutmayı bitirirdi Bu, İslâm da dört ay on gündür” Humeyd b Nafi diyor ki: “Bir sene beklemek nedir?” diye sordum, şöyle cevap verdi: “Cahiliyye döneminde bir kadın kocası öldüğünde evinin en kötü bir köşesine gider, bir sene doluncaya kadar orada beklerdi Sene bitince bir deve tezeği atar ve matemden çıkmış olurdu” (Buhârî, Talak: 46; Ebû Davud, Tahara: 46)
3485- Zeyneb (ranha)’dan rivâyete göre, kocası ölen bir kadın Ümmü Seleme ve Ümmü Habibe’ye iddet süresi içersinde sürme çekip çekemeyeceğini sordu Ümmü Seleme dedi ki: Bir kadın Peygamber (sav)’e gelip aynı şekilde sormuştu Rasûlullah (sav) ona şöyle buyurmuştu: “Sizden biriniz cahilliyye döneminde kocası ölünce bir yıl evinde bekler sonra arkasına bir deve tezeği atarak matemden çıkardı Fakat bu İslâm’da sadece dört ay on gündür, bu süre bitinceye kadar sürme çekme!” (Buhârî, Talak: 46; Ebû Davud, Tahara: 46)
68- İDDET BEKLEYEN KUST VE AZFAR SÜRÜNEBİLİR
3486- Ümmü Atiyye (ranha)’dan rivâyete göre, Peygamber (sav) kocası ölen kadının hayızdan temizlendiğinde kullanması gereken kokulardan olan “Kust ve azfarın” kullanımına izin vermiştir (Buhârî, Talak: 46; Ebû Davud, Tahara: 46)
69- HANGİ AYET HANGİSİNİN HÜKMÜNÜ KALDIRMIŞTIR
3487- İbn Abbas (ra)’tan rivâyete göre, (Bakara 234 ayeti) vaziyyet ayeti olan dörtte bir sekizde bir şeklindeki (Nisâ 12 ayet)’iyle hükmü kaldırılmıştır “İddet süresinin dört ay on gün olması da ayetteki bir yıl hükmünü kaldırmıştır” (Buhârî, Talak: 41; Ebû Davud, Talak: 43)
3488- İkrime (ra)’den rivâyete göre, (Bakara 240 ayeti) yine (Bakara 234 ayetiyle) hükmü kaldırılmıştır (Buhârî, Talak: 41; Ebû Davud, Talak: 43)
70- NAFAKA VE MESKEN GEREKMEYEN DURUMLAR
3489- Abdurrahman b Asım (ra) Fatıma b Kays’tan naklediyor Fatıma Mahzum oğullarından birinin nikahında idi Kocası onu üç talakla boşadı ve savaşlardan birine katıldı Savaşa giderken de vekil bıraktığı kimseye bir miktar nafaka vermesini emretti Fakat Fatıma verilen bu nafakayı az buldu Rasûlullah (sav)’in hanımlarından birini yanına gitti O oradayken Rasûlullah (sav)’de onların yanına geliverdi Hanımı: “Ey Allah’ın Rasûlü! Bu, Fatıma b Kays’tır; kocası olan falan kimse onu boşamıştır ve az bir miktar da nafaka göndermiştir Fakat Fatıma onu az bularak reddetmiştir Kocası verdiği bu nafakanın şart olmadığını da söylemiş” Rasûlullah (sav): “Kocası doğru söylemiş” buyurdu ve Fatımaya: “Ümmü Gülsüm’ün evine git iddet müddetini orada tamamla” buyurdu Sonra da: “Ümmü Gülsüm’ün gelip gideni pek çoktur, sen Abdullah b Ümmü Mektum’un evine git o gözleri görmeyen biridir” buyurdu Fatıma, Abdullah’ın evine gitti İddeti bitinceye kadar orada kaldı sonra kendisine Ebu Cehm ve Muaviye b ebî Süfyan dünürcü oldular Fatıma, Rasûlullah (sav)’e gelerek bu konuları danıştı Rasûlullah (sav): “Ebu Cehm ki; senin adına ondan ben korkarım, asasını çok kullanıp kadınları döver Muaviye ise; malı mülkü olmayan birisidir” buyurdu Sonunda Fatıma Üsâme b Zeyd ile evlenmişti (Buhârî, Talak: 40; Müslim, Talak: 6)
3490- Ebu Seleme b Abdurrahman (ra) Fatıma binti Kays’tan naklederek şöyle diyor: Fatıma, Ebu Amr b Hafs b Mugıre’nin nikahlısıydı, üç talakla Fatıma’yı boşadı Fatıma Rasûlullah (sav)’e gelerek, kocasının evinden çıkması için fetva istedi Rasûlullah (sav)’de: “İbn Ümmü Mektum’un evine taşınarak orada kalmasını” emretti Mervan, boşanmış kadının evinden çıkması konusunu tasdik etmekten çekindi Urve diyor ki: “Aişe’de, Fatıma’nın evinden çıkmasını hoş karşılamamıştı” (Buhârî, Talak: 40; Müslim, Talak: 6)
3491- Fatıma binti Kays (ranha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: “Ey Allah’ın Rasûlü! Kocam beni üç talakla boşamıştır Başıma bir tehlike gelebileceğinden korkuyorum” dedi Rasûlullah (sav)’de ona, başka bir yere taşınmasını emretti, o da oraya taşındı (Buhârî, Talak: 40; Müslim, Talak: 6)
3492- Şa’bî (ra)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Fatıma binti Kays’ın yanına girdim ve Rasûlullah (sav)’in kendisi hakkında verdiği hükmü sordum Anlattığına göre, kocası onu kesin olarak üç talakla boşamıştı Kalacak yer ve nafaka konusunda kocasının vekilini Rasûlullah (sav)’e şikayet etmişti Fatıma diyor ki: Rasûlullah (sav) benim için ne mesken ne de nafaka olmadığını söyledi ve Ümmü Mektum’un evinde iddetimi tamamlamamı emretti (Buhârî, Talak: 40; Müslim, Talak: 6)
3493- Fatıma binti Kays (ranha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Kocam beni boşadı ben de başka bir yerde kalmak istedim Rasûlullah (sav)’e geldim, Rasûlullah (sav): “Amca oğlun Amr b Ümmü Mektum’un evine taşın, iddetini orada tamamla” buyurdu Fatıma bunu nakledince Esved bir avuç toprak alıp, Fatıma’nın üzerine attı ve: Yazık sana böyle bir şeyi hadis imiş gibi bize naklediyorsun dedi Ömer diyor ki: Aynı şeyi Rasûlullah (sav)’den duyan iki kişiyi şahid olarak getirirsen ne güzel yoksa biz Allah’ın Kitab’ını bir kadının sözü üzerine terk edemeyiz Çünkü Allah, boşanan kadınlar hakkında (Talak sûresi 1 ayeti)’nde: “…Onları evlerinden çıkarmayın” buyuruyor (Buhârî, Talak: 40; Müslim, Talak: 6)
71- KOCASI ÖLEN KADIN BAZI İŞLERİ İÇİN DIŞARI ÇIKAR MI?
3494- Câbir (ra)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Câbir’in halası boşanmıştı Kendisine ait bir hurma bahçesine giderken bir adamla karşılaştı O da dışarı çıkmasını yasakladı Bunun üzerine kadın Rasûlullah (sav)’e geldi Rasûlullah (sav): “Çık ve hurmanı topla, ola ki tasadduk edersin ve böylece bir hayır yapmış olursun” buyurdu (Müslim, Talak: 6; Ebû Davud, Talak: 41)
72- KESİN BOŞANAN KADINLARA NAFAKA YOKTUR
3495- Ebu Bekir b ebî Cehm (ra)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Ben ve Ebu Seleme Fatıma binti Kays’ın yanına girdim şunları anlattı: “Kocam beni boşadı Bana ne mesken ne de nafaka bıraktı, amca oğluna benim için sadece on kafiz yiyecek bırakmıştı, onun da beşi arpa beşi de hurma idi Hemen Rasûlullah (sav)’in yanına geldim durumu ona haber verdim Rasûlullah (sav): “Doğru söylemiş” buyurdu ve falan kimsenin evinde iddetimi tamamlamamı emretti Ravi diyor ki: Kocası onu geri dönülmeyecek şekilde kesinlikle boşamıştı (Müslim, Talak: 6; Buhârî, Talak: 39)
73- KESİN BOŞANAN KADIN HAMİLE OLURSA DURUM DEĞİŞİR Mİ?
3496- Ubeydullah b Abdullah b Utbe (ra)’den rivâyete göre, Abdullah b Amr b Osman, Said b Zeyd’in kızı -ki annesi Hamne binti Kaystır- kesinlikle boşamıştı O kadının teyzesi Fatıma binti Kays, Abdullah b Amr’ın evinden taşınmasını emretti Mervan bunu duyunca o kadına haber göndererek evine dönmesini ve iddeti bitinceye kadar orada kalmasını emretti Bunun üzerine bu kadın Mervan’a haber göndererek teyzesi Fatıma binti Kays’ın kendisine böyle fetva verdiğini ve kocasından boşandığında kendisine Rasûlullah (sav)’in böyle yapmasını bildirdiğini aktardı Bunun üzerine Mervan, Kabîsa b Züeyb’i; Fatıma’ya gönderip bu konuyu sordurdu Fatıma şöyle anlattı: “O, Ebu Amran nikahında idi Rasûlullah (sav), Ali b Ebî Talib’i Yemen’e emir olarak gönderdiğinde ebu Amr’da onunla beraber gitmişti ve oradan Fatıma’nın son talakını da göndermişti Ayrıca Haris b Hişam ile Ayyaş b Ebî Rabia’ya ona nafaka vermelerini de emretti Fatıma, Haris ve Ayyaş’a haber göndererek, kocasının kendisine verilmesini emrettiği nafakasını istedi Onlar: “Biz de sana verilecek nafaka yok hamile olsaydın verirdik, bizim meskenimizde de ancak bizim iznimizle kalabilirsin” dediler Fatıma daha sonra Rasûlullah (sav)’e gitti ve durumu anlattı Rasûlullah (sav) o ikisinin sözleri doğru buldu Fatıma diyor ki: “O zaman ben nereye gidebilirim? Ey Allah’ın Rasûlü!” dedim Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu: “İbn Ümmü Mektum’un yanına git O a’ma birisidir Allah, Kitab’ında onun yüzünden beni azarlamıştır” Ben de onun evine taşındım, onun evinde dış elbisemi de çıkarabiliyordum Rasûlullah (sav), onu Üsâme b Zeyd ile evlendirinceye kadar onun evinde iddetini doldurmuştu (Müslim, Talak: 6; Buhârî, Talak: 39)