İslamda Güzel Ve Çirkin Huylar

Islamda Güzel ve Çirkin Huylar
Islamda Güzel ve Çirkin Huylar



Güzel ve Çirkin Huylar




Ittika


Yüce Allah`dan korkmak, haramdan ve şüpheli şeylerden sakınmaktır Böyle bir hale "Takva" denir Bunun sahibine de "Müttakî" denilir Müttakî olan bir zat, güvenilir ve itimat edilir bir insan demektir Ondan hiç bir kimseye zarar gelmez


Islâm önünde insanlar esasen birbirine eşittirler Bunların seçkinliği ancak takva iledir Kur`an-ı Kerimde buyurulmuştur:


"Şüphe yok ki, Allah yanında en iyiniz, en çok müttakî olanınızdır"


Ittikanın karşıtı fısk`dır, fücur`dur Daha açığı, doğru yoldan çıkmak, Allah`a asi olmak, haram ve şüpheli şeylerden kaçınmamaktır Böyle bir halin sonucu da felâkettir, azabdır


Edeb


Güzel terbiye ve güzel huylarla vasıflanmaktır, utanılacak şeylerden insanı koruyan bir hal demektir


Edeb, insan için büyük bir şereftir Edebin karşıtı Isaet`dir ki, kötülük yapmak ve terbiyeye aykırı davranmak demektir


Edeb, insanın süsüdür Edeb, insanı nefsin arzusuna uymaktan korur ve kurtarır


"Insanın edebi, zehebinden (altınından) iyidir" denilmiştir


Edebden yoksun olan bir insan, bir toplum için zararlı mikroblardan daha tehlikelidir


Ihsan


Bağışlama, iyilik etme, bahşiş verme, hayır olarak yapılması uygun olan bir şeyi yapma demektir Ihsan, adaletin üstünde bir faziletdir Bir âyet-i kerimede buyurulmuştur:


"Ihsan ediniz; şübhe yok ki, Allah ihsan edenleri sever"


Diğer bir âyet-i kerimede de buyurulmuştur:


"Yüce Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de ihsan et"


ihlâs


Herhangi bir işi güzel bir niyetle ve saf bir kalb ile yapmak, işe başka bir şey karıştırmamaktır Böyle bir hâle, "Hulûs" da denir, Yapılan görevlerin değerleri ihlâsa göre artar Ihlâsın karşıtı Riya (gösteriş)dir Bir görevi yalnız bir gösteriş için veya maddî bir yarar için yapmaktır


Riyakâr bir insan, temiz ruhlu, iyi bir insan değildir Yaptığı işlerin mükâfatını Allah`dan dilemeğe yüzü olmaz Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:


"Şüphe yok ki Allah, sadece kendisi için yapılan ve kendi rızası için istenen bir işi kabul eder


Istikamet


Her işte doğruluk üzere bulunmak, adaletten ve doğruluktan ayrılmayıp din ve akıl çerçevesi içinde yürümek demektir Din ve dünya görevlerini olduğu gibi yapmaya çalışan bir müslüman, tam istikamet sahibi bir insandır Böyle bir insan toplumun en önemli bir organı sayılır


Istikametin karşıtı, hıyanettir ki, doğruluğu bırakıp verilen sözü gözetmemek, caymak, emanete riayet etmemektir, insanların haklarına tecavüz etmektir Bir âyet-i kerimede, Peygamber Efendimize hibaten şöyle buyurulmuştur:


"Emrolunduğun gibi istikamette bulun"


Işte bu âyet-i kerime, istikametin ne kadar önemli ve gerekli olduğunu göstermeğe yeter


Itaat


Üst amirin dince yasak olmayan emirlerini dinleyip ona göre yürümektir Yüce Allah`ın buyruklarını dinleyip tutmak bir taattır Insanın mutluluğu da bu taata bağlıdır Bunun karşıtı isyandır Yüce Allah`ın emirlerini dinlemeyen bir insan günahkâr ve hayırsız bir kimsedir ki, kendisini tehlikeye atmış olur Artık böyle bir kimseden insanlık ne bekleyebilir:




Kur`an-ı Kerim`de şöyle buyurulmuştur:



"Allah`a itaat ediniz; Allah`ın Peygamberine de, sizden olan idarecilere de itaat ediniz"




Itimad




Güvenmek ve emniyet etmek, bir şeye kalben güvenip dayanmak demektir Halkın güvenini kazanmak bir başarı eseridir Iktisadî ve içtimaî hayatın devamı itimadın varlığına bağlıdır Onun için insan, güzel ve doğru hareketleriyle herkesin güvenini kazanmaya çalışmalıdır Itimada aykırı olan şey, hiyanettir, işi kötüye kullanmaktır ki, bunun sonucu pek korkunçtur




Iktisad




Her işte denge üzerinde bulunmaktır Gereğinden fazla veya noksan harcama yapmaktan kaçınmaktır Insan iktisada uyma sayesinde rahat yaşar Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:



"Iktisad üzere bulunan fakir olmaz"




Iktisadın karşıtı israf`dır, aşırı gitmektir Israf, yemek, içmek, giyinip gezmek gibi işlerde belli bir ölçüyü aşmaktır ki, haramdır Ferdlerin ve cemiyetlerin yıkılmasına sebebdir Bunun içindir ki, Kur`an-ı Kerim`de şöyle buyurulmuştur:




"Allah israf edenleri sevmez"




Bir de "Takdîr" vardır ki, bir şeyi gereğinden çok fazla kısmaktır Bu da uygun değildir