Osmanlı Devleti Kuruluş Döneminde Hangi Yönde Genişlemiştir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-27-2012

Osmanlı Devletinin Kuruluşu (1299)
Kayı boyuna ait Ertuğrul Gazi yönetimindeki aşiret Anadolu Selçukluları zamanında Ankara dolaylarına yerleştirilmişlerdi

Sonraki süreçte Osman Bey idaresindeki kayı Türkleri Eskişehir ve Söğüt çevresine yerleştiler

Osman Gazi Karacahisar İnegöl Yenişehir ve Bilecik yörelerini fethedince çevredeki Bizans tekfurları ordu kurdular Bu ordu, Osman Gazi idaresindeki birlikler tarafından Koyunhisar (Bafeon) Savaşında yenilgiye uğratıldı (1302)

Böylece Osmanlılar ilk zaferlerini kazandılar

Orhan Gazi Dönemi (1324?1362)

1

Bursa fethedildi ve başkent yapıldı

2

İznik'in fethine girişildi

Bunu önlemek isteyen Bizans kralının kurduğu ordu Maltepe (Pelekonon) Savaşında yenilgiye uğratıldı (1329)

Böylece Osmanlılar, Bizans devletiyle doğrudan yaptıkları bu savaşı kazandılar

Savaştan sonra İznik başkent yapıldı

3

Bizansta taht kavgasına giren Kantakuze'ne yardım edildi

Bu yardım karşılığında Geliboludaki Çimpe Kalesi kazanıldı

Gelibolunun fethine girişildi

Kazanılan Tekirdağ dolaylarına Anadolu'dan getirilen Türkler yerleştirildi

4

Karesi Beyilğine son verildi

Rumeliye geçiş yolu Çimpe kalesiyle birlikte açılmış oldu

5

Divan teşkilâtı kuruldu

Yaya ve Müsellem (atlı) askerlerden ilk düzenli ordu kuruldu

Böylece beylikten devlete geçiş sağlandı

I Murat Dönemi (1362?1389)
1

Karamanlıların kışkırtması nedeniyle Ankara'yı idrelerine alan Ahiler'den Ankara geri alındı

2

Rumeli'de yapılan Sazlıdere Savaşı kazanıldı

Bundan sonra Edirne fethedildi (1363)
3

Papalık Edirne'nin fethine tepki olarak propoganda yaptı Bunun sonucu Balkanlı uluslar Haçlı Ordusu kurdular

Haçlılar Sırpsındığı Savaşında yenilgiye uğratıldı (1364)

4

Sırpların kurduğu haçlı ordusu Çirmen Savaşında yenilgiye uğratıldı

(1371)
5

Hamitoğulları Beyliğinden Toprak satın alındı

6

Karamanlılar, Osmanlıların Anadoluya yönelmesine karşı çıktılar Osmanlıların yaptıkları savaşla karamanlılara üstünlüklerini kabul ettirdiler

7

Balkanlarda bir Osmanlı akıncı birliği Ploşnik Savaşında yenilgiye uğratıldı

Bundan yararlanan Sırplar Osmanlıları Balkanlardan atmak için birleşik Haçlı ordusu kurdular

I

Murat, bu haçlı ordusunu I

Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1389) Ancak Savaş sonunda I

Murat bir Sırplının saldırısıyla öldü

Yıldırım Beyazıt Dönemi (1389?1402)
1

I

Murat'ın kararı üzerine hükümdar oldu

Taht kavgasına gireceğinden şüphelendiği kardeşi Yakup'u öldürttü

2

Karamanlılar dahil Batı Anadolu'daki beyliklere son verdi

Böylece büyük ölçüde siyasi birliği sağladı

3

İstanbul'u ilk kez kuşattı

Bunun üzerine Batı Avrupa uluslarının katılımıyla büyük bir Haçlı ordusu kuruldu

Yıldırım Beyazıt bu orduyu Niğbolu Savaşında yendi (1396)

4

Yıldırım Beyazıt Bizans'ı ikinci kez kuşattı

Karadenizden Bizans'a gelecek yardımları önlemek için Anadolu Hisarını (Güzelce Hisarı) yaptırdı

Kuşatma sürerken Doğu Anadolu'da Timur tehlikesi belirdi

Bunun üzerine Bizans'la anlaşma yapılarak kuşatma kaldırıldı

Bu anlaşmaya göre:
a)Bizans yıllık vergi verecek

b)İstanbulda bir müslüman Mahallesi kurulacak
c)Haliç'e bir Osmanlı birliği yerleştirilecek

Ankara Savaşı (1402)
Nedenleri

1

Timur'a topraklarını kaptıran Karakoyunlu ve Celayir hükümdarlarının Osmanlı Devleti'ne sığınmaları Timur'un bunları kendisine teslim edilmesini istemesi

2

Yıldırım Beyazıt'ın, beyliklerine son verdiği Anadolu beylerinin Timur'dan yardım istemeleri

3

Timur'un, kendi üstünlüğünün tanınmasını istemesi

Ankara Savaşını Timur kazandı

Sonuçlar
1

Anadolu'da siyasi birlik bozuldu

Bu durum savaşın en önemli sonucudur

Çünkü beylikler yeniden kurulmuştur

2

Yıldırım Beyazıt öldü ve oğulları arasında taht kavgaları başladı

3

Yıldırımın oğulları arasındaki taht kavgası döneminde (fetret devrinde) devlet dağılma tehlikesi geçirdi

11 yıl süren bu kavgayı Çelebi Mehmet kazanmıştır

Çelebi Mehmet Dönemi (1413?1421)
1

Bozulan devlet kurumlarını yeniden sağlamlaştırdı

Anadolu'da otoriteyi yeniden sağladı

Böylece devleti dağılmaktan kurtardı

Bu çalışmalarından dolayı Çelebi Mehmet devletin ikinci kurucusu sayılmıştır

2

Ege denizinde Venediklilere ait adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar oldu

Bundan dolayı Venediklilerle ilk büyük deniz savaşı yapıldı

Osmanlının deniz gücü zayıftı

Osmanlılar yenildi

Bizans'ın araya girmesiyle anlaşma yapıldı

3

Fetret dönemindeki siyasi ve sosyal sorunları gerekçe gösteren Şeyh Bedrettin isyan çıkardı

Rumelide çıkan bu isyan bastırıldı

(1420)

4

Timur'un Semerkant'a götürdüğü Mustafa Çelebi geri dönerek taht kavgasına girdi

Mücadeleyi kaybedince Bizans'a sığındı

Bu kişinin gerçek Şehzade Mustafa Çelebi olmadığı iddia edildi

Bundan dolayı bu olaya "Düzmece Mustafa Olayı" denilmiştir

II Murat Dönemi (1421?1451)

1

Bizans Devleti Mustafa Çelebi'nin başlattığı taht kavgasını yeniden destekledi

II

Murat bu mücadeleyi kazandı

Mustafa Çelebi öldürüldü

2

Karaman ve Germiyan Beyleri Osmanlının otoritesini sarsmak için II

Muratın kardeşi Şehzade Mustafa'yı taht kavgasına sürüklediler

II

Murat bu mücadeleyi kazandı

3

Osmanlı orduları Balkanlarda Macarlarla yaptıkları savaşları kaybettiler

Bunun üzerine II

Murat barış istedi

Macarlarla Edirne Segedin Anlaşması imzalandı (1444)

Anlaşmaya göre

a)10 yıl savaş olmayacak

b)Tuna sınır sayılacak

4

II

Murat iktidarı küçük yaştaki II

Mehmete bıraktı

Ancak devlet adamları arasında sorunlar çıktı

Macarlar anlaşmayı bozdular

II

Murat yeniden padişahlığa geldi

Macarlar Varna Savaşında yenilgiye uğratıldı (1444)

5

II

Murat iktidarı tekrar bıraktı

Yine aynı sorunlar çıktı

II

Murat tekrar padişahlığa geldi

Macarların yönetimindeki haçlı ordusunu II

Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1448)

Balkanlı uluslar bir daha saldırı düzenlemediler

Böylece Osmanlıların Balkanlara yerleşmesi kesinleşmiştir

07-27-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı Devleti Kuruluş Döneminde Hangi Yönde Genişlemiştir? Osmanlı Devletinin Kuruluşu (1299) Kayı boyuna ait Ertuğrul Gazi yönetimindeki aşiret Anadolu Selçukluları zamanında Ankara dolaylarına yerleştirilmişlerdi Sonraki süreçte Osman Bey idaresindeki kayı Türkleri Eskişehir ve Söğüt çevresine yerleştiler Osman Gazi Karacahisar İnegöl Yenişehir ve Bilecik yörelerini fethedince çevredeki Bizans tekfurları ordu kurdular Bu ordu, Osman Gazi idaresindeki birlikler tarafından Koyunhisar (Bafeon) Savaşında yenilgiye uğratıldı (1302) Böylece Osmanlılar ilk zaferlerini kazandılar Orhan Gazi Dönemi (1324?1362) 1Bursa fethedildi ve başkent yapıldı 2İznik'in fethine girişildi Bunu önlemek isteyen Bizans kralının kurduğu ordu Maltepe (Pelekonon) Savaşında yenilgiye uğratıldı (1329) Böylece Osmanlılar, Bizans devletiyle doğrudan yaptıkları bu savaşı kazandılar Savaştan sonra İznik başkent yapıldı 3Bizansta taht kavgasına giren Kantakuze'ne yardım edildi Bu yardım karşılığında Geliboludaki Çimpe Kalesi kazanıldı Gelibolunun fethine girişildi Kazanılan Tekirdağ dolaylarına Anadolu'dan getirilen Türkler yerleştirildi 4Karesi Beyilğine son verildi Rumeliye geçiş yolu Çimpe kalesiyle birlikte açılmış oldu 5Divan teşkilâtı kuruldu Yaya ve Müsellem (atlı) askerlerden ilk düzenli ordu kuruldu Böylece beylikten devlete geçiş sağlandı I Murat Dönemi (1362?1389) 1Karamanlıların kışkırtması nedeniyle Ankara'yı idrelerine alan Ahiler'den Ankara geri alındı 2Rumeli'de yapılan Sazlıdere Savaşı kazanıldı Bundan sonra Edirne fethedildi (1363) 3Papalık Edirne'nin fethine tepki olarak propoganda yaptı Bunun sonucu Balkanlı uluslar Haçlı Ordusu kurdular Haçlılar Sırpsındığı Savaşında yenilgiye uğratıldı (1364) 4Sırpların kurduğu haçlı ordusu Çirmen Savaşında yenilgiye uğratıldı (1371) 5Hamitoğulları Beyliğinden Toprak satın alındı 6Karamanlılar, Osmanlıların Anadoluya yönelmesine karşı çıktılar Osmanlıların yaptıkları savaşla karamanlılara üstünlüklerini kabul ettirdiler 7Balkanlarda bir Osmanlı akıncı birliği Ploşnik Savaşında yenilgiye uğratıldı Bundan yararlanan Sırplar Osmanlıları Balkanlardan atmak için birleşik Haçlı ordusu kurdular I Murat, bu haçlı ordusunu I Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1389) Ancak Savaş sonunda I Murat bir Sırplının saldırısıyla öldü Yıldırım Beyazıt Dönemi (1389?1402) 1I Murat'ın kararı üzerine hükümdar oldu Taht kavgasına gireceğinden şüphelendiği kardeşi Yakup'u öldürttü 2Karamanlılar dahil Batı Anadolu'daki beyliklere son verdi Böylece büyük ölçüde siyasi birliği sağladı 3İstanbul'u ilk kez kuşattı Bunun üzerine Batı Avrupa uluslarının katılımıyla büyük bir Haçlı ordusu kuruldu Yıldırım Beyazıt bu orduyu Niğbolu Savaşında yendi (1396) 4Yıldırım Beyazıt Bizans'ı ikinci kez kuşattı Karadenizden Bizans'a gelecek yardımları önlemek için Anadolu Hisarını (Güzelce Hisarı) yaptırdı Kuşatma sürerken Doğu Anadolu'da Timur tehlikesi belirdi Bunun üzerine Bizans'la anlaşma yapılarak kuşatma kaldırıldı Bu anlaşmaya göre: a)Bizans yıllık vergi verecek b)İstanbulda bir müslüman Mahallesi kurulacak c)Haliç'e bir Osmanlı birliği yerleştirilecek Ankara Savaşı (1402) Nedenleri 1Timur'a topraklarını kaptıran Karakoyunlu ve Celayir hükümdarlarının Osmanlı Devleti'ne sığınmaları Timur'un bunları kendisine teslim edilmesini istemesi 2Yıldırım Beyazıt'ın, beyliklerine son verdiği Anadolu beylerinin Timur'dan yardım istemeleri 3Timur'un, kendi üstünlüğünün tanınmasını istemesi Ankara Savaşını Timur kazandı Sonuçlar 1Anadolu'da siyasi birlik bozuldu Bu durum savaşın en önemli sonucudur Çünkü beylikler yeniden kurulmuştur 2Yıldırım Beyazıt öldü ve oğulları arasında taht kavgaları başladı 3Yıldırımın oğulları arasındaki taht kavgası döneminde (fetret devrinde) devlet dağılma tehlikesi geçirdi 11 yıl süren bu kavgayı Çelebi Mehmet kazanmıştır Çelebi Mehmet Dönemi (1413?1421) 1Bozulan devlet kurumlarını yeniden sağlamlaştırdı Anadolu'da otoriteyi yeniden sağladı Böylece devleti dağılmaktan kurtardı Bu çalışmalarından dolayı Çelebi Mehmet devletin ikinci kurucusu sayılmıştır 2Ege denizinde Venediklilere ait adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar oldu Bundan dolayı Venediklilerle ilk büyük deniz savaşı yapıldı Osmanlının deniz gücü zayıftı Osmanlılar yenildi Bizans'ın araya girmesiyle anlaşma yapıldı 3Fetret dönemindeki siyasi ve sosyal sorunları gerekçe gösteren Şeyh Bedrettin isyan çıkardı Rumelide çıkan bu isyan bastırıldı (1420) 4Timur'un Semerkant'a götürdüğü Mustafa Çelebi geri dönerek taht kavgasına girdi Mücadeleyi kaybedince Bizans'a sığındı Bu kişinin gerçek Şehzade Mustafa Çelebi olmadığı iddia edildi Bundan dolayı bu olaya "Düzmece Mustafa Olayı" denilmiştir II Murat Dönemi (1421?1451) 1Bizans Devleti Mustafa Çelebi'nin başlattığı taht kavgasını yeniden destekledi II Murat bu mücadeleyi kazandı Mustafa Çelebi öldürüldü 2Karaman ve Germiyan Beyleri Osmanlının otoritesini sarsmak için II Muratın kardeşi Şehzade Mustafa'yı taht kavgasına sürüklediler II Murat bu mücadeleyi kazandı 3Osmanlı orduları Balkanlarda Macarlarla yaptıkları savaşları kaybettiler Bunun üzerine II Murat barış istedi Macarlarla Edirne Segedin Anlaşması imzalandı (1444) Anlaşmaya göre a)10 yıl savaş olmayacak b)Tuna sınır sayılacak 4II Murat iktidarı küçük yaştaki II Mehmete bıraktı Ancak devlet adamları arasında sorunlar çıktı Macarlar anlaşmayı bozdular II Murat yeniden padişahlığa geldi Macarlar Varna Savaşında yenilgiye uğratıldı (1444) 5II Murat iktidarı tekrar bıraktı Yine aynı sorunlar çıktı II Murat tekrar padişahlığa geldi Macarların yönetimindeki haçlı ordusunu II Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1448) Balkanlı uluslar bir daha saldırı düzenlemediler Böylece Osmanlıların Balkanlara yerleşmesi kesinleşmiştir