|
Prof. Dr. Sinsi
|
Korunga - Korunga Nedir - Korunga Yetiştiriciliği
Korunga Otu - Korunga Otu Hakkında - Korunga Otu Familyası - Korunga Otu Yetiştirilmesi
Otsu, genellikle 30-70 cm boyunda, çok yıllık, pembe çiçekli, hayvan yemi olarak kullanılan bir Bitki (Onobrychis viciifolia)
KORUNGA TARIMI
Korunga, baklagillerden ve çok yıllık bir yem bitkisidir Bitkinin kalınlaşmış bir ana kökü ve çok sayıda yan kökü bulunur Bitki taç kısmından çok sayıda sap verir Saplar 100-120 cm boylarındadır Sap kesiti yuvarlaktır Taban kısmında içi boştur Yukarı kısımlarda ise içi dolu olup üzeri tüylüdür
Yapraklar karşılıklı bileşiktir Bir yaprak ekseninde karşılıklı olarak 7-15 çift yaprakçık vardır Uzun yumurta şeklinde olan yaprakçılar, ince tüylerle kaplıdır Yaprak ekseni daima yaprakçıkta biter
Çiçekleri yaprak koltuklarından çıkap sap üzerindedir Pembe renkli ve salkım şeklindedir Her salkımda 5-80 çiçek bulunur
Meyveler 5-8 mm boyunda, yarım daire şeklindedir Tek tohumlu yassı bir bakladır Meyve kabuğunun üzeri damarlı ve dişlidir, Tohumlar, böbrek şeklinde kirli sarı veya kahve renklidir Bin dane ağırlığı 13-17 gr arasında değişir Olgunlaşma sonunda meyve kabuğu açılmaz, meyve halinde ekilir
Korunga her iklimde yetişebilir Fide dönemi dışında kuraklığa özellikle soğuğa dayanıklıdır Korunga, geçirgen, kireçli, tınlı-kumlu toprakları sever Yonca tarımına uygun olmayan kıraç, zayıf ve çakıllı Topraklarda da Korunga yetişir
Her türlü iklim ve Toprak şartlarında ekim nöbetine sokularak zayıf ve kıraç alanları ıslah eder Ekildiği sırada tohumlarına bakteri kültürü bulaştırılırsa, nodozite bakterileri sayesinde toprağa Azot kazandırılır Kurak bölgelerde ekim nöbetine dahil edilerek nadas bölgelerinin daraltılmasına yardımcı olur
Aynı zamanda kıraç ve Erozyona açık yerlerde suni meraların kurulmasında karışıma giren önemli bir bitkidir Aynı zamanda korunga iyi bir Arı merasıdır Korunga tarımı yapılan yerlerde yerel arıcılık artırılabilir
Korunga, hayvanlara yeşil veya kuru olarak yedirilebilir Yeşil yedirildiğinde şişkinlik yapmayan ve Protein içeren değerli bir kaba yemdir
Biçimden sonra gelişmesi yavaştır Kuru şartlar altında yıllık yağışı 300-400 mm olan yerlerde yılda bir biçim yapılır İyi tesis edilmiş korungalıklarda gübreleme ve bakım yapılırsa kuru ot verimi 200-600 kg/da’dır Tesis yılı dahil ekonomik olarak 3-5 yıl kuru ot üretimi yapılır
KORUNGA
Bir çok kültür bitkisinin yetişemediği kıraç ve kuru Toprakların değerlendirilmesinde korunga önemli bir yem Bitkisi olarak kullanılmaktadır Su faktörünün kritik olduğu bir çok bölgede münavebede vazgeçilmez bir bitkidir Böyle çevre koşullarında Korunganın yerine yetiştirilebilecek başka bir baklagil yem bitkisi yoktur Yurdumuzda özellikle Doğu Anadolu da en fazla yetiştirilen yem bitkilerindendirKöklerin derine gitmesi fakir topraklarda dahi yetişebilmesi Toprakta serbest olmayan fosforu serbest durumu getirmesi nedeniyle iyi bir toprak ıslah bitkisidir Meraların ıslahında özellikle buğdaygil yem Bitkileri ile karışımlarda iyi gelişebilir Erozyon kontrolünde çok etkili bir şekilde faydalanılabilirKorunga bol miktarda Bal özü verdiğinden aynı zamanda iyi bir arı merasıdır
İklim İstekleri : Korunga her iklimde yetişebilen kurağa ve özellikle soğuğa çok dayanıklı bir baklagil yem bitkisidir İlk yıl fide döneminde soğuğa karşı hassastır İkinci yıldan sonra soğuktan zarar görmez Donlara karşı dayanıklılığı yaşlandıkça artmaktadır Kurak bir ortam istemesine karşın Sıcaklık istekleri yoncadan daha azdır Doğu ve Güney Doğu ile İç Anadolunun soğuk ve kurak koşullarındaki ekim sistemine çok iyi uyan bir bitki olup böyle çevre koşullarında korunganın yerine yetişebilecek başka baklagil yem bitkisi yokturKorunga ılıman iklim bölgelerinde de iyi gelişebilmektedir Yıllık yağışı 300 mm olan bölgelerde başarıyla yetiştirilip biçip alınabilmektedir
Toprak İstekleri : Korunga toprak istekleri bakımından kanaatkârdır Toprak seçiciliği olmamakla beraber derin yapılı, geçirgen, gevşek, kuru ve kireçli, tınlı – kumlu toprakları sever Yonca tarımına uygun olmayan zayıf ve çakıllı topraklarda korunga yetiştirilebilir Korunganın Tuza dayanıklılığı zayıftır Taban Suyu yüksek, ağır, killi ve ıslak, kireçsiz, asiditesi yüksek Topraklar korunga tarımına pek elverişli değildir
Toprak Hazırlığı :Korunga iyi hazırlanmış, keseksiz ve bastırılmış bir tohum yatağı istemektedir Korunganın ilk yılkı gelişmesi ve rekabet gücünün çok zayıf olması ve tesis edilecek Korungadan 3 – 4 yıl süreyle yararlanılacak olması nedeniyle tohum yatağının mutlaka yabancı Bitkilerden temizlenmiş olması gerekirKorunga tesis edilecek tarlanın düzgün ve tesviyeli olmasına dikkat edilmesi varsa taşların toplanıp tarladan uzaklaştırılması gereklidir
TOPRAK VE İKLİM İSTEKLERİ
Toprak yönünden seçici değildirDaha çok derin ve kireçli toprakları severAyrıca tuzluluğa da oldukça dayanıklıdırYoncanın yetişemediği fakir, sulanamayan topraklarda yetiştirilebilirİklim istekleri olarak bölgemiz şartları uygundurAncak küçük fide dönemindeyken soğuğa maruz kalmamalıdırOlgun bitkilerse soğuğa oldukça dayanıklıdır
Ekim :Korunganın her türlü iklim şartlarında en iyi ekim zamanı erken ilkbahardır Kıraç şartlarda tarımı yapıldığından, kuruya ekimden kaçınılmalı ekimde gecikilmemelidir İlkbaharda uygun toprak tavı ve Sıcaklığı yakalandığı anda korunga ekimi yapılarak, çimlenme ve çıkış sağlanmalı sonradan gelecek yağışlardan bitkinin faydalanıp kurak yaz aylarına kuvvetli girmesi temin edilmelidir Ekimde sıra arası mesafe 125 cm olarak tutulmakta, 2 – 5 cm derinliğe ekim yapılmaktadır Ekimde 6 – 10 kg/da arasında değişmekle birlikte, ortalama 8 kg /da baklalı tohum kullanır Ekimle birlikte toprağa 14 – 1 5 kg/da DAP gübresi verilir
Bakım ve Gübreleme :
İlk yıl fide gelişimi yavaştır İlk gelişme döneminde hassas olması nedeniyle iyi bir gelişme sağlasa bile ilk yıl korunga tesisine kesinlikle hayvan sokmamalı ve çok iyi korunmalıdır İkinci – üçüncü yıllarda ilkbaharda ota biçilecek korungalıklarda 3 – 5 kg/da saf N üzerinden üst gübreleme yapılması verimi artırmaktadır İlk yıl aşırı otlanma olan yerlerde yabancı otların tohum bağlamalarına engel olabilmek için aktif çayır biçme makinaları kullanılarak korunga fidelerine zarar vermeyecek şekilde temizlik biçimi yapılabilir
GÜBRELEME
Korungaya ekimle beraber 12 kg DAP verilmesi verimi oldukça arttırır2 yıldan sonra toprağa azot bağladığından dolayı gübre verilmezFakat topraktaki duruma göre her yıl sonbaharda dekara ortalama 10-15 kg fosforlu gübre verilmelidirAncak toprak hazırlığında iyi yanmış çiftlik gübresi verilmesi uygundur
EKİM VE BAKIM
Korunga fideleri yavaş geliştiği ve ilk yıl soğuklardan zarar gördüğü için ekim ilkbaharda yapılmalıdırTohum yatağı yabancı otlardan temizlenmiş, düz ve bastırılmış, kesekler iyice ufalanmış olmalıdırEn iyi ekim şekli mibzerle ekimdir, fakat elle de ekim yapılabilirMibzerle ekimde dönüme 6-8 kg, elle ekimde 10-12 kg tohum kullanılır Korunga tohumu 2 şekilde ekilebilir:Meyve halinde ve tohum halinde Tohum halinde ekimde çimlenme biraz daha yüksektir Bölgemiz için meyveli ekim daha uygundurÇünkü; tohum şeklinde ekim yapılırsa, çıplak tohum az bir nemle hemen çimlenir ve fideler sonraki soğuklardan zarar görür Korunga fazla derine ekilmemelidirEkimler 25-50 cm sıra aralığında, 1,5-2 cm derinliğinde yapılmalıdır
Korunga tarlaları iyi bir şekilde tesis edilirse, 4-6 yıl verim verirlerÇok yıllık olduğundan birinci yıl gelişimi zayıftırFide döneminde yabancı ot istilası engellenmelidirBunun için de iyi bir toprak işleme gereklidirEkonomik ömrü 3 yıl olan korunganın ilk yılında çapalama yapılırsa ot verimi, gözle görülür biçimde artar3 yıldan sonra seyrekleşir ve yabancı ot çoğalırBu durumda yetiştirmeye son verilmelidir
Son yıllarda bazı böcekler larva döneminde iken korunga köklerine girerek Bitkilerin 2 yıl sonunda kısmen, 3 yıl sonunda ise tamamen kesilmesine sebep olmaktadırlarİlaçlı mücadele hem zor hem de çok pahalı olduğundan; Aynı tarlaya üst üste ekim yapılmaması, Köklerinde böcek olduğundan şüphelenilen bitkilerin sökülmesi ve hasattan sonra tarlanın merdane ile bastırılması şeklinde mücadele yöntemleri tercih edile bilinir
Korunga Hastalıkları : Bazı bölgelerde kök çürüklüğü, solgunluk ve fungusların yol açtığı gövde zararlanmaları görülmektedir Korunga hastalıklarına karşı alınacak kültürel tedbirler olarak, hasat edilen sahalarda balyalama işlemi yapıldıktan sonra balyaların çabuk kaldırılmasıdır Aksi takdirde balya altındaki Korungalarda havasızlığa bağlı olarak küflenme, çürüme ve ölmeler olmaktadır
Korunga Zararlıları :
Korunga kök boğaz kurtları (bombecia copiqera, sphenoptera carceli ve plaginotus floralis): Bu böcekler bitkinin ikinci ve üçünü yılında kökün orta kısmında açtığı tünellerden bitkinin kökünü içten yiyerek gelişmesini durdurmakta ve bitkinin ölmesine sebebiyet vermektedir zararı bu böceklerin larvaları yapmakta bir kökün içinde 3 – 4 larva bulunabilmektedir
Korunga çiçek tomurcuğu zararlısı (Meligethes, acicularis, Bristan) Böcek korunganın çiçek tomurcuklarına üst kısmından girerek içerisindeki erkek ve dişi üreme organlarını yemek suretiyle zarar yapmakta, zarar gören tomurcuklar çiçek açmayıp bir süre sonra kuruyarak dökülmektedir
Ot Hasadı :Yapılan araştırmalar Korungada kuru ot için en uygun hasat zamanının, çiçeklenme başlangıcı (%10 çiçeklenme) olduğunu göstermiştir Biçim geciktirilecek olursa korunga gövdeleri odunlaşmakta selüloz oranı artmakta ve ham protein oranı düşmektedir Aktif çayır biçme makineleri kullanılarak yapılan biçimden sonra, biçilen otlar olduğu gibi soldurulmaya tabi tutulur Yeterince soldurulan otlar akrobat tırmık kullanılarak namlu yapılır, balyalamaya hazır hale getirilir Yaprak ve çiçek dökülmesine engel olmak için tırmıklama sabahleyin serin vakitlerde yapılmalıdır
Tohum Hasadı:Tohumluk hasadına, başağın alt kısmındaki baklalar kahve rengini alır almaz ve ilk tohumlar dökülmeye başladığı zaman girilmelidirHasatta gecikilirse, olgulaşan baklalar dökülmekte, başaklar kırılabilmekte, tohum kaybı artmakta, verim düşmektedir
KORUNGA’NIN ÖNEMİ
Korunga kısa ömürlü, çok yıllık bir baklagil yem bitkisidirSoğuğa ve kurağa çok dayanıklıdırDiğer bitkilerin yetişemediği kıraç, kireçli topraklarda iyi gelişirYem kalitesi iyidir, yemi proteince zengindirKorunga otunun besleme değeri yüksektir; kalsiyum, fosfor ve diğer Mineral elementlerce zengindirYeşil ot olarak hayvanlara yedirildiğinde şişkinlik yapmazKökleri yardımıyla toprağa azot kazandırırÇok iyi bir balözü bitkisidir Otlatmaya dayanıklı olduğundan iyi bir mera bitkisi olarak da kullanılabilirÖzellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde iyi bir ekim nöbeti bitkisidir
OT ÜRETİMİ
Korungada ilk yıl fazla ürün alınmayabilirAncak 2 ve 3 yıllarda verim en ideal düzeye çıkarKorunganın hasadı yetiştirme amacına göre yapılırOt amacı ile yetiştirilmişse, en yüksek kalitede ot çiçeklenme başlangıcında biçildiği zaman elde edilirBiçim geciktirilirse, gövde odunlaşır ve otun kalitesi düşerBölgemizde 1-2 biçim yapılabilirBir biçimden 1 ton yeşil ot veya 300-350 kg kuru ot alınabilirKorunga otu yeşil olarak hayvanlara yedirilebileceği gibi, silaj yapımı için de uygundur
Korunganın tohum hasat zamanı da iyi ayarlanmalıdırÇünkü, salkımda meyveler alttan üste doğru düzenli bir şekilde olgunlaşırTohum hasadında gecikilirse alttaki meyveler dökülmeye başlarBu sebeple tohum hasadı salkımın alt kısmında bulunan meyvelerin sarımsı- kahverengiye dönüştükleri zaman yapılmalıdırTohum verimi dekara 80-100 kg arasındadırKorunga hasadı yapıldıktan sonra yerine Buğday ve Arpa Ekmek uygundur
|