Çöl Sıcağına Uykuda Kalarak Dayanan Bitkiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

çöl bitkileri - çöl bitkilerinin özellikleri - çölde bitkiler sıcağa nasıl dayanır - çöl bitkilerinin susuzluğa dayanmasıÇöl bitkilerinin aşırı sıcakla ve susuzlukla mücadele etmek için kullandığı birkaç yöntem bulunmaktadır

Bu yöntemlerden biri de “uykuda kalmak”tır

Özel yapıları ile kuraklığa ve susuzluğa dayanarak bu yöntemi kullanan bitkiler, “efemeral” bitkiler olarak adlandırılmaktadır

Genellikle bir sene yaşayan ve kuraklık durumlarında tohum halinde uykuda kalarak susuzluktan kurtulan bu bitkiler, yağmurdan sonra çok çabuk bir şekilde tohumlarını açıp yeşillenirler ve fideleri çok hızlı bir şekilde büyür

Çiçeklenme çok kısa bir sürede oluşur ve böylece bitki, tohumdan tohum üretme aşamasına sadece birkaç hafta içinde geçebilir

Çölde yağmur dengesizdir

Bu yüzden efemerallerin eğer tüm tohumları tek bir yağmur ile yeşillense ve sonra birden gelen bir kuraklık ile ölseler, nesilleri tükenebilirdi

Ama bu bitkilerin çoğu, sadece büyük miktarda yağmur aldıktan sonra tohumlarının yeşillenmesini sağlayan mekanizmalara sahiptir

Bu bitkiler “tohum polimorfizmi” adı verilen ve tohumlarının yeşillenme zamanını farklılaştırabilen bir özelliğe sahiptirler

Ek olarak tohumlarda da yeşillenmeyi engelleyici bir madde vardır

Tohuma ilk defa su ulaştığında, onun yüzeye çıkma aşaması tamamlanır

Ancak tohumun yeşillenebilmesi için bu koruyucu maddenin etkisiz hale gelmesi gerekir

Bu işlem ise tohumun ikinci defa suyla buluşmasıyla meydana gelir

Eğer ikinci defa su gelmezse yani yağmur yağmazsa tohum filizlenmez

Bu nedenle tohumlar ıslanmak için iki evreye ihtiyaç duyar; ilki tohumların yüzeye çıkmasına neden olur, ikincisi de yenilenmeyi engelleyici maddeyi giderir ve ancak bu engelleyici maddenin gitmesinden sonra yeşillenme meydana gelir

İlmi Mercek Dergisi

alıntı

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çöl Sıcağına Uykuda Kalarak Dayanan Bitkiler çöl bitkileri - çöl bitkilerinin özellikleri - çölde bitkiler sıcağa nasıl dayanır - çöl bitkilerinin susuzluğa dayanmasıÇöl bitkilerinin aşırı sıcakla ve susuzlukla mücadele etmek için kullandığı birkaç yöntem bulunmaktadır Bu yöntemlerden biri de “uykuda kalmak”tır Özel yapıları ile kuraklığa ve susuzluğa dayanarak bu yöntemi kullanan bitkiler, “efemeral” bitkiler olarak adlandırılmaktadır Genellikle bir sene yaşayan ve kuraklık durumlarında tohum halinde uykuda kalarak susuzluktan kurtulan bu bitkiler, yağmurdan sonra çok çabuk bir şekilde tohumlarını açıp yeşillenirler ve fideleri çok hızlı bir şekilde büyür Çiçeklenme çok kısa bir sürede oluşur ve böylece bitki, tohumdan tohum üretme aşamasına sadece birkaç hafta içinde geçebilir Çölde yağmur dengesizdir Bu yüzden efemerallerin eğer tüm tohumları tek bir yağmur ile yeşillense ve sonra birden gelen bir kuraklık ile ölseler, nesilleri tükenebilirdi Ama bu bitkilerin çoğu, sadece büyük miktarda yağmur aldıktan sonra tohumlarının yeşillenmesini sağlayan mekanizmalara sahiptir Bu bitkiler “tohum polimorfizmi” adı verilen ve tohumlarının yeşillenme zamanını farklılaştırabilen bir özelliğe sahiptirler Ek olarak tohumlarda da yeşillenmeyi engelleyici bir madde vardır Tohuma ilk defa su ulaştığında, onun yüzeye çıkma aşaması tamamlanır Ancak tohumun yeşillenebilmesi için bu koruyucu maddenin etkisiz hale gelmesi gerekir Bu işlem ise tohumun ikinci defa suyla buluşmasıyla meydana gelir Eğer ikinci defa su gelmezse yani yağmur yağmazsa tohum filizlenmez Bu nedenle tohumlar ıslanmak için iki evreye ihtiyaç duyar; ilki tohumların yüzeye çıkmasına neden olur, ikincisi de yenilenmeyi engelleyici maddeyi giderir ve ancak bu engelleyici maddenin gitmesinden sonra yeşillenme meydana gelir İlmi Mercek Dergisi alıntı