20. Yüzyıl Tarihi

1921-1940 Kronolojisi


1921


Charlie Chaplin'in ilk uzun metrajlı filmi ''The Kid''ABD'de gösterime girdi


Fransız Etienne Oehmichen, ilk helikopteri uçurmayı başardı


ABD'de Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti idam edildi


Kanada'da insülin bulundu


İtalyan tenör Enrico Caruso öldü


1922


İrlandalı yazar James Joyce'in ''Ulysse''adlı kitabı yayımlandı


Mısır'daki İngiliz hegemonyası sona erdi


Bram Stoker'in kitabından uyarlanan ''Vampir Nosferatu''filmi gösterime girdi


Lenin'in önerisiyle Joseph Stalin, Rus Komünist Partisi Genel Sekreteri oldu


Paris'te ilk kadınlar olimpiyatı başladı


Mussolini, başbakan oldu


Lord Carnavon ve Carter tarafından, Mısır'daki Krallar Vadisi'nde Tutankamon'un mezarı bulundu


Fransız yazar Marcel Proust 51 yaşında öldü


Albert Einstein Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı


Rusya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) adını aldı


1923


Japonya'da Tokyo ve Yokohama Kentlerinde deprem oldu, 250 bin kişi öldü


İspanya'da, General Miguel Primo de Rivera, iktidara geldi


Etiyopya, Milletler Cemiyeti'ne kabul edildi


Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi Hilafet kaldırılarak, Osmanlı İmparatorluğu tarihe gömüldü


Adolf Hitler'in yapmak istediği darbe engellendi ve Hitler tutuklandı


91 yaşındaki mühendis Gustave Eiffel öldü


1924


Amerikalı Edwin Hubble, Samanyolu'ndaki yıldızları saptadı ve başka galaksiler olduğunu ispatladı


Lenin öldü


Chamonix'de ilk kış olimpiyatları yapıldı


ABD'de ilk defa bir mahkûm, gaz odasında idam edildi


Yunanistan, cumhuriyet oldu


Franz Kafka, 40 yaşında öldü


Yazar Joseph Conrad, 67 yaşında öldü


İtalyan besteci Giacomo Puccini, 66 yaşında öldü


1925


İran'da, Şah Rıza Pehlevi, hükümdar oldu


Adolf Hitler, Mein Kampf'ı (Kavgam) yayımladı


Irkçı örgüt Ku Klux Klan'ın ilk kongresi, Washington'da yapıldı


1926


Sovyet yönetmen Ayzenştayn'ın ''Potemkin zırhlısı''adlı filmi Almanya'da gösterime girdi


Pilsoudski, Polonya'da darbe yaptı


Portekiz Cumhuriyeti, askeri darbeyle devrildi


Almanya, Milletler Cemiyeti'ne kabul edildi


Fransız ressam Claude Monet, 86 yaşında öldü


Avusturyalı yazar Rainer Maria Rilke öldü


1927


Çin'in Nan-Şan Bölgesi'nde deprem oldu, 200 bin kişi öldü


ABD'de ilk uzun metrajlı sözlü filmler, gösterime girdi


Amerikalı pilot Charles Lindbergh, Atlas Okyanusu'nu tek başına ve kesintisiz geçti


Fransız Jules Rimet'in önerisiyle, Dünya Futbol Şampiyonası düzenlenmesi kararlaştırıldı


1928


Finlandiyalı Paavo Nurmi, 9 altın 3 gümüşle, dünyanın en çok madalya kazanan atleti oldu


İspanyol Luis Bunuel ve Salvador Dali'nin çevirdiği ''Bir Endülüs köpeği''adlı kısa metrajlı film, Paris'te gösterime girdi


Ulusal politikanın bir aracı olarak savaşı yasaklamayı amaçlayan Kellog-Briand Paktı, 60 ülke tarafından imzalandı


Çang Kai-Çek, Çin Devlet Başkanı oldu


1929


Alman romancı Erich Maria Remarque'nin ''Batı cephesinde yeni birşey yok''adlı romanı yayımlandı


1886'da benzinle çalışan ilk arabayı icat eden Alman mühendis Carl F Benz öldü


31 Ekim 1924'te tek başına dünya turuna çıkan Fransız denizci Alain Gerbault, turunu tamamladı


Belçikalı Herge, ''Tenten''karakterini yarattı


Hollywood'da ilk Oscar Ödül Töreni yapıldı


Elzie Segar, ''Temel Reis''karakterini yarattı


Rus balesinin kurucusu Serge De Diaghilev öldü


New York Borsası iflas etti


Salvador Dali'nin yağlı boya tabloları ilk defa sergilendi


1930


Amerikalı Clyde William Tombaugh, Plüton Gezegeni'ni buldu


Amerikalı Ernest Orlando Lawrence, yüksek enerjilere ulaşabilen ilk parçacık hızlandırıcısı siklotronu icat etti


Mahatma Gandhi, toplumun en alt kesimleri üzerinde büyük bir yük oluşturan tuz vergisine karşı bir kampanya açtı


Josef Von Sternberg ve Marlene Dietrich'in oynadıkları ''Mavi melek''adlı film, Almanya'da gösterime girdi


Uruguay, organizatörü olduğu ilk dünya kupasını kazandı


Sherlock Holmes'ün yaratıcısı Arthur Conan Doyle öldü


Costes ve Bellonte, ilk kez Paris-New York hattında kesintisiz uçtular


1931


İspanya Kralı Alphonse XIII, ülkeyi tahttan feragat etmeden terketti, İspanya'da cumhuriyet ilan edildi


Japonya, Mançurya'yı işgal etti Uzakdoğu Savaşı başladı


Sırp, Hırvat ve Slovenya Krallıkları, resmi olarak Yugoslavya adını aldı


İlk elektrik ampulünü icat eden Thomas Edison, 84 yaşında öldü


İngiltere parlamentosu, İngiltere'nin o dönemdeki demiryolları Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve İrlanda'nın eşitliğini hükme bağlamak üzere Westminster Tüzüğü adlı bir yasa çıkarttı


1932


Avusturya asıllı Adolf Hitler, Alman vatandaşlığına geçti


Kodak'ın kurucusu George Eastman öldü


Hitler'in de aday olduğu Almanya Devlet Başkanlığı seçimini Hindenburg kazandı


Portekiz Başbakanı Antonio Oliveira Salazar, 1974'e kadar sürecek diktatörlüğünü ilan etti


Irak, bağımsızlığını ilan etti


Franklin D Roosevelt, ABD Başkanlığı'na seçildi


1933


Alman Ulusal Sosyalist Parti lideri Hitler, başbakan oldu


Berlin'deki Reichstag'da (hükümet binası) yangın çıktı Olaydan sonraki gün, drama ustası Bertolt Brecht Almanya'dan kaçtı


ABD Başkanı Roosevelt, 36 eyalette ekonomiye canlılık kazandırmak için ''New Deal''(yeni anlaşma) başlattı


Naziler, Dachau'da ilk toplama kampını açtılar


Almanya'da Nazi Partisi, yahudileri boykot etme kararı aldı


Nazilere bağlı gizli polis örgütü Gestapo kuruldu


Naziler, Alman ırkını canlandırmak için halkı güçsüzlerden temizleme kararı aldı


1934


Fransız Irene ve Frederic Joliot-Curie çifti yapay radyoaktiviteyi buldular


Almanya'da Devlet Başkanı'nın ölmesi üzerine Adolf Hitler, ülkenin mutlak lideri oldu ve başbakanlık, devlet başkanlığı yetkilerini elde etti


Yugoslavya Kralı 1 Aleksandr ve Fransa Dışişleri Bakanı Louis Barthou, Marsilya'da öldürüldü


Mao, Çin'in kuzeybatısına doğru ünlü "Uzun Yürüyüş" ü başlattı 20 Ekim 1935 tarihinde sona eren bu yürüyüş sırasında Mao, KP'nin fiili önderi durumuna geldi


1935


Amerikalı biyokimyacı Wendell Meredith Stanley, ilk kez bir virüsü ayrıştırmayı başardı Virüslerin saf olarak elde edilmesi, kristallendirilmesi ve molekül yapılarının aydınlatılması üzerine araştırmalar yaptı


Louis Lumiere, üç boyutlu sinema devrini başlattı


Arap Lawrence, motosiklet kazasında öldü


Amerikalı atlet Jesse Owens, bir saat içinde 3 dünya rekoru kırdı (Uzun atlama, 220 yarda koşu ve 220 yarda engelli koşu)


Pakistan'da, Quetta'da toprak kaymasında 60 bin kişi hayatını kaybetti


Nuremberg Yasaları olarak bilinen ırkçı yasalar resmen ilan edildi


İtalya, Etiyopya'yı işgal etti


1936


İngiliz John M Keynes, uzun süreli işsizliğin nedenlerini bazı iktisadi kuramlarıyla açıkladı (Keynesçi iktisat)


Filistin'de Araplar, İngiliz mandasına karşı isyan çıkardı Üç yıl süren isyan, İngilizler'in Yahudilerin göçetmesini sınırlamaya karar vermeleri ve bir Filistin devleti kurmaya söz vermeleri sayesinde durduruldu


''Ormanın kitabı''yazarı Rudyard Kipling öldü


Charlie Chaplin'in ünlü filmi ''Modern zamanlar''Londra'da gösterime girdi


İspanya'da General Franco'nun önderliğini yaptığı askeri ihtilal (18 Temmuz Hareketi) sonucu iç savaş çıktı İç savaş, 1 Nisan 1939'da ''zafer geçidiyle''sona erdi 29 Eylül 1936'da Franco, milliyetçi yönetim başkanlığına getirildi


Amerikalı zenci atlet Jesse Owens, Hitler'in de izlediği Berlin Olimpiyat Oyunlarında 100 metre, 200 metre ve 4 X 100 metre yarışlarındaki zaferlerinden sonra, uzun atlamada 8,06 metre ile Olimpiyat ve Dünya rekorlarını kırdı Hitler, Owens'in elini sıkmamak için stadı terketti


38 yaşındaki şair ve drama yazarı Federico Garcia Lorca, Franco yanlısı birlikler tarafından öldürüldü


1937


İspanyol milliyetçilerine destek veren Almanya, bir Bask kenti olan Guernica'yı bombaladı Saldırıda 1500 kişi öldü


Bireysel psikolojinin kurucusu Avusturyalı doktor Alfred Adler öldü


Naziler, Buchenwald Toplama Kampı'nı açtılar


Japonya, Çin'i savaş ilan etmeksizin işgal etti


Modern Olimpiyat Oyunlarının kurucusu Baron Pierre de Coubertin öldü


Milliyetçi Çin'in başkenti Nanking'de 250000 Çinli, Japonlar tarafından katledildi


1938


Alman birlikleri, Avusturya'ya girdi


Troçki IV, Enternasyonal'i kurdu


Fransa, İngiltere, İtalya ve Almanya arasında yapılan ve Çekoslavakya'nın batısındaki Südetler Bölgesi'nin Almanya tarafından ilhak edilmesine izin veren anlaşma imzalandı


Alman birlikleri, Südetler Bölgesi'ni işgal etti


Almanya'da, Yahudi karşıtları şiddet eylemlerinde bulundu Bu olaylar, tarihe "Kristal Gece" olarak geçti


Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk vefat etti


İtalya'da, Yahudilerin devlet işlerinde çalışmasını yasaklayan ve ticari faaliyetlerini kısıtlayan bir yasa tasarısı kabul edildi


1939


Avusturyalı Lise Meitner ve İngiliz Otto Frisch, çekirdek bölünmesini (nükleer fisyon) tanımladı


Frederic Joliot-Curie zincirleme nükleer reaksiyonu buldu


Franco, Madrid'e girdi, İspanya'da iç savaş bitti


İtalyan birlikleri, Arnavutluk'u işgal etti


Almanya ve Sovyetler Birliği arasında, saldırmazlık anlaşması imzalandı


Almanya'da, ilk tepkimeli uçak denemesi yapıldı Heinkel HE 178 tipi uçak, saatte 750 kilometre hıza ulaştı


Almanya, Polonya'yı işgal etti ve 2 Dünya Savaşı başladı


Naziler, akıl hastalarına ötenazi uygulanmasını kabul ettiler, onbinlerce insan öldü


İngiltere ve Fransa, Almanya'ya savaş ilan ettiler


Sovyetler Birliği, Ribbentrop-Molotov Antlaşması'nın gizli bir maddesi gereğince Polonya'ya saldırdı


Psikanalizin bulucusu, Avusturyalı psikolog ve sinir hastalıkları uzmanı Sigmund Freud öldü


Hitler ve Stalin, Polonya'yı paylaştılar


1940


Sovyetler Birliği, Finlandiya'ya saldırdı Saldırı, tarihe ''Kış Savaşı'' olarak girdi


Victor Fleming'in yönettiği, başrollerini Vivian Leigh ve Clark Gable'ın paylaştığı ''Rüzgar Gibi Geçti'', Hollywood'da gösterime girdi