20. Yüzyıl Tarihi

1961-1980 Kronolojisi


1961


Belçika Kongosu'nun ilk başbakanı Afrikalı milliyetçi lider Patrice Lumumba öldürüldü


II Hasan, Fas kralı oldu


Güney Vietnam'da Ngo-Dinh-Diem, cumhurbaşkanı seçildi


Yahudilerin katledilmesiyle suçlanan eski SS lideri Adolf Eichmann hakkında dava açıldı Arjantin'e sığınan Eichmann, İsrail İstihbarat Servisi tarafından kaçırıldı 15 Aralık'ta ölüme mahkum edildi, 31 Mayıs 1962'de idam edildi


JF Kennedy, ABD Ordusu'nun Vietnam'a müdahale programına onay verdi


ABD'li aktör Gary Cooper öldü


BM Genel Sekreteri Dag Hammarskjold, Kongo'dan ayrılarak bağımsızlığını ilen eden Katanga Eyaleti Başbakanı Moise Tshombe ile görüşmelerde bulunmak üzere Kongo'ya giderken uçağın düşmesi sonucu öldü


Adenauer, Batı Almanya Başbakanı seçildi


SSCB ile Arnavutluk arasındaki diplomatik ilişkiler koptu


1962


Ünlü müzik topluluğu Beatles, ilk plağının kaydını yaptı


Ünlü modacı Yves Saint Laurent, ilk defilesini sundu


Fransa ve Cezayir, Evian Antlaşması'nı imzaladılar Cezayir Savaşı sona erdi


Marilyn Monroe ölü bulundu


Güney Afrikalı siyah lider Nelson Mandela tutuklandı


SSCB'nin Küba'ya silah göndermeye devam etmesi üzerine ABD, Ada'nın bir bülümünü abluka altına aldı


ABD Başkanı Kennedy, Beyaz Saray ile Kremlin arasında doğrudan bir telefon hattı yerleştirilmesini önerdi Hat, 3 Ağustos 1963'de açıldı


Amerikalı yazar John Steinbeck, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı


1963


Fransa ve Almanya arasında Elysee Antlaşması imzalandı


Sahra Çölü'nde Fransa, atom bombası denedi


Afrika Birliği Örgütü (OAU) kuruldu


Sovyet Valentina Tereçkova, uzaya giden ilk kadın oldu


Martin Luther King, ırk ayrımına karşı Washington'da başlatılan yürüyüşte 200 bin göstericiye önderlik yaptı


Bin Bella, Cezayir cumhurbaşkanı seçildi


JF Kennedy, Dallas'ta öldürüldü


Jack Ruby, Kennedy'nin katili Lee Harvey Oswald'ı öldürdü


1964


Amerikalı boksör Cassius Clay, ilk ağır siklet boks şampiyonluğunu kazandı


Hindistan Başbakanı Jawaharlal Nehru, 74 yaşında öldü


Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kuruldu


Güney Afrikalı siyah lider Nelson Mandela, ömür boyu hapse mahkum edildi


James Bond'un babası, yazar Ian Fleming öldü


ABD Vietnam'a girdi


Çin, ilk nükleer bombasını patlattı


Arabistan'da Faysal, kendini kral ilan etti


Lyndon Johnson, ABD Başkanı seçildi


1965


Winston Churchill öldü


İlk kez Sovyet kozmonot Aleksay Leonov, Uzay'da yürüdü


Pakistan'da kasırgalar çıktı: 12 ila 30 bin kişi öldü


Marcos, Filipinler Devlet Başkanı oldu


Zaire'de General Mobotu darbeyle iktidara geldi


1966


İndira Gandhi, Hindistan Başbakanı oldu


SSCB'de Leonid Brejnev, Komünist Partisi Genel Sekreteri oldu


Nijerya'da General Gowon, ülke denetimini ele geçirdi


Çin'de kültür devrimi başladı


1970'te ayrılan Beatles Grubu, son konserini verdi


ABD'li sinema ve televizyon yapımcısı Walt Disney öldü


1967


Eyadema, Togo'da yönetimi ele geçirdi


Apollo Uzay Aracı'nın bir fırlatma provası sırasında çıkan yangında, 3 amerikalı astronot yaşamını yitirdi


1945'te nükleer bombayı icat eden Amerikalı fizikçi Julius Robert Oppenheimer öldü


Torrey Canyon Petrol Gemisi, karaya oturdu


Yunanistan'da albayların diktatörlük dönemi başladı


Rus kozmonot Komarov, Soyuz I Uzay Aracı'nın Dünya'ya dönüşü sırasında öldü


6 Gün Savaşı sonunda İsrail; Sina, Golan, Kudüs'ün doğusu, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni işgal etti


5 Güneydoğu Asya Ülkesi (Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland) arasında ekonomik işbirliğini başlatan ASEAN kuruldu


Küba Devrimi'nin önderlerinden Ernesto ''Che''Guevara öldü


BM, İsrail'in işgal ettiği toprakları boşaltmasını öngören 242 sayılı kararı kabul etti


Güney Afrika'da, Doktor Christian Barnard tarafından, ilk kalp nakli yapıldı


Çavuşesku, Romanya Devlet Başkanı oldu


1968


Dünyanın sesten hızlı (Süpersonik) ilk Tupolev Tu 144 yolcu uçağı uçtu


Fransa'da ''68 kuşağı''öğrenci hareketleri başladı


ABD'de yurttaş hakları hareketine öncülük eden siyah din adamı Martin Luther King, 39 yaşında öldürüldü


Los Angeles'ta, Senatör Robert Kennedy öldürüldü


San Sebastian'da öldürülen polis, Jose Pardines Azcay, ayrılıkçı Bask örgütü ETA'nın ilk kurbanı oldu


Alman fizikçi Otto Hahn yaşamını yitirdi


Sovyet tankları Prag'a girdi


1932- 1968 yılları arasında Portekiz'i yöneten Salazar, beyin kanamasından öldü


Richard Nixon, ABD Başkanı seçildi


İsrailli bir komando, Beyrut'ta 13 sivil uçağı yoketti De Gaulle, İsrail'de savaş silahlarına ambargo uygulamaya karar verdi


1969


İki Sovyet uzay gemisi Soyuz IV ve Soyuz V, Uzay'da ilk defa kenetlenmeyi başardı


El-Fetih Hareketi'nin lideri Yaser Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü Başkanlığı'na seçildi


Suriye'de 1971'de devlet başkanı olan Hafız Esad, hükümet darbesi yaptı


Tartışmalı bir futbol maçı nedeniyle San Salvador Birlikleri, Honduras'a girdi, Birlikler 29 Temmuz'da Honduras'tan ayrıldı


İnsanoğlu ilk defa Ay'da Amerikalı Neil Armstrong ve Edwin Aldrin, Ay üzerinde yürüdüler


Libya'da, Muammer Kaddafi'yi iktidara getiren hükümet darbesi yapıldı


Almanya'da Willy Brandt, şansölye oldu


Golda Meir, İsrail Başbakanı oldu


1970


Kamboçya'da, ABD yanlısı Mareşal Lon Nol, Prens Norodom Sihanouk'u devirdi


Avusturya'da Bruno Kreisky, başbakan oldu


ABD ve müttefikleri, Güney Vietnam'a askeri müdahalede bulundu


Peru'da deprem oldu, 64 bin kişi öldü


Portekiz'i 38 yıl yöneten Salazar öldü


Şili'de başkanlık seçimlerini, Salvador Allende kazandı


Amman'da Ürdün ve Filistin Kuvvetleri arasında kanlı çatışmalar meydana geldi 3 binden fazla insan öldü


Şili'de Salvador Allende, devlet başkanı oldu


Pakistan'da kasırga ve deprem dalgası 500 binden fazla insan öldü


Rus yazar Alexandre Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı, ancak bir daha SSCB'ye alınmayacağından çekinerek Stockholm'deki ödül törenine katılmadı


1971


ABD, Laos'a askeri müdahalede bulundu


ABD'li sinema yönetmeni Stanley Kubrick'in ''Otomatik portakal''filmi gösterime girdi


Mısır'daki Assouan Barajı açıldı


Uganda'da, Idi Amin Dada, darbe yaptı


Mozambik'te kasırga: 30 bin kişi öldü


Haiti Devlet Başkanı François Duvalier öldü, yerine oğlu Jean-Claude Duvalier geçti


Jazzın kralı Louis Armstrong öldü


Fas'ta Kral IIHasan'a suikast girişiminde bulunuldu


Nikita Kruşçev öldü


Macar Kardinal Mindsently, gönüllü olarak 15 yıl Budapeşte'deki ABD Büyükelçiliği'nde kaldıktan sonra Vatikan'a geldi


Çin, BM'ye üye oldu


Hindistan'da kasırga, 35 bin kişi öldü


Hindistan, Bangladeş'in bağımsızlığını tanıdı


Pakistan, Hindistan ile girdiği 15 günlük savaştan yenik ayrıldı


Kurt Waldheim, BM Genel Sekreteri seçildi


1972


İngiltere, İrlanda, Danimarka ve Norveç, Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katılma kararını imzaladı


İlk asker silahları sınırlama anlaşması olan Salt 1 imzalandı


Burundi'de kabileler arası anlaşmazlık, 300 bin kişinin ölümüyle sonuçlandı


İki Amerikalı gazeteci, Watergate Skandalı'nı ortaya çıkardı, 8 Ağustos 1974'te Richard Nixon istifaya zorlandı


Hollanda'nın Philips Firması, ilk video-diski tanıttı


Münih Olimpiyatlarının onbirinci gününde Filistinli eylemciler, İsrailli atletleri rehin aldı Düzenlenen operasyonda, 11 İsrailli atlet, 4 Filistinli ve bir Alman polis öldü


Münih Olimpiyatlarında, Amerikalı yüzücü Mark Spitz, 7 altın madalya aldı ve 7 dünya rekoru kırdı


Richard Nixon, tekrar ABD Başkanlığı'na seçildi


Nikaragua'da deprem nedeniyle 11600 kişi öldü


1973


Danimarka, İngiltere ve İrlanda, Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katıldı


ABD ile Vietnam arasında, ateşkes anlaşması imzalandı, son ABD Kuvvetleri Vietnam'ı 29 Mart'ta terketti


Ünlü ressam Pablo Picasso, 91 yaşında öldü


İsrailli bir komando, Beyrut'ta, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün 3 önemli yöneticisini öldürdü


Libya Havayolları'na bağlı Boeing 727 tipi bir uçak, İsrailliler tarafından düşürüldü, 112 yolcudan 105'i öldü


Henry Kissinger, ABD Dışişleri Bakanı oldu


11 Eylül: Şili'de darbe, Devlet Başkanı Salvador Allende öldü Pinochet, iktidara geldi


İki Almanya da, Birleşmiş Milletler'e alındı


Juan Peron, İspanya'dan ülkesi Arjantin'e döndü ve tekrar devlet başkanı oldu


9 kez Olimpiyat şampiyonu olan Finlandiyalı atlet Paavo Nurmi öldü


4 İsrail-Arap Savaşı çıktı


ABD Başkan Yardımcısı Spiro Agnew, istifa etti


Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), petrol fiyatlarını %70 arttırmaya karar verdi İlk petrol şoku


İspanya Başbakanı Amiral Luis Carrero Blanco, Madrid'de ETA tarafından öldürüldü


1974


Alexandre Soljenitsin, SSCB vatandaşlığından çıkarılarak ülke dışına sürüldü


Alman Başbakan Willy Brandt, çalışma arkadaşlarından birinin tutuklanması nedeniyle istifa etti, yerine Helmut Schmidt geçti


Valery Giscard d'Estaing, Fransa Devlet Başkanı oldu


Jazzın önde gelen isimlerinden Duke Ellington, 75 yaşında öldü


İsveçli tenisçi Björn Borg, 18 yaşında Roland-Garros Turnuvası'nı kazandı


Arjantin'de Juan Peron öldü, yerine Isabel Peron geçti


Hindistan Topraklarının üçte ikisi, sel yüzünden sular altında kaldı


Makarios'u kaçmaya zorlayan Yunan Askerleri darbe yaptı


Türkiye, Kıbrıs'ta barış harekâtını gerçekleştirdi


Belçikalı bisikletçi Eddy Merckx, Fransa Bisiklet Turu'nu 5 kez kazandı, başka hiçbir bisikletçi, bu başarıya ulaşamadı


Yaser Arafat, ilk kez BM Genel Toplantısı'nda konuştu


Yunanistan'da, monarşi kalktı


1975


Suudi Arabistan Kralı Faysal Bin Abdülaziz, yeğenlerinden biri tarafından öldürüldü


Lübnan'da iç savaş çıktı, 14 yıl süren savaş nedeniyle 100 binden fazla insan yaşamını yitirdi


Kızıl Khmerler, Phnom Penh'e saldırı düzenlediler ve Demokratik Kampuçya Hükümeti'ni kurdular


Vietnam savaşı sona erdi, Saygon kurtuldu


Uzay'da Amerikan ve Sovyet kozmonotları ilk kez buluştu, Soyuz XIX ve Apollo adlı uzay kapsülleri kenetlendi


Avrupa Güvenliği ve İşbirliği Konferansı sonucunda "Nihai Senet" imzalandı


Batı Sahra, Fas ve Moritanya arasında paylaştırıldı, Cezayir protesto etti


SSCB, 1975 Nobel Barış Ödülü sahibi, insan hakları savunucusu ve fizikçi Andrei Saharov'a vize vermeyi reddetti


1976


Steve Jobs ve Steve Wozmiac, ilk kişisel bilgisayar Apple'i gerçekleştirdiler


İngiliz romancı Agatha Christie, 86 yaşında öldü


Guatemala'da deprem oldu, 24 bin kişi öldü


Arjantin'de hükümet darbesi oldu ''Kirli Savaş''başladı


Güney Afrika'da Soweto Bölgesi'nde siyahlar Apartheid Rejimi'ne karşı ayaklandılar Ayaklanmada 3 ay içinde yüzlerce kişi hayatını kaybetti


Portekiz'de General Antonio Ramalho Eanes, ilk serbest seçimlerde cumhurbaşkanı seçildi


Çin'in Tangşan Kenti'nde şiddetli deprem oldu Batılı uzmanlara göre depremde 700 bin, resmi kaynaklara göre 242 bin kişi öldü


Çin Devlet Başkanı Mao öldü


Jimmy Carter, ABD Başkanı seçildi


Amerikalı Milton Friedman, Nobel Ekonomi Ödülü'nü aldı


1977


SSCB, SS20 füzelerini Doğu Avrupa'ya yerleştirdi


Sovyet Birliklerinin askeri müdahalesiyle engellenen ''Prag Baharı''olarak bilinen 1968'deki reform girişimlerine katılan 261 aydın ve siyaset adamı, 77 Şartı'nı yayınladılar


Elvis Presley, 42 yaşında öldü


Yunanistan'ın ünlü sopranosu Maria Callas, yaşamını yitirdi


Jean Bedel Bokassa, kendisini Orta Afrika Cumhuriyeti İmparatoru ilan etti


1978


İsrail Güney Lübnan'ı işgal etti


İtalya'da Kızıl Tugaylar, Hıristiyan Demokrat Partisi lideri Aldo Moro'yu Roma'dan kaçırdı Moro'nun cesedi, 9 Mayıs'ta Roma'da bulundu


İsrail ve Mısır, ABD'nin himayesinde Camp David'de barış anlaşması imzaladılar


Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin, Nobel Barış Ödülü aldılar


1979


ABD Temsilciler Meclisi, SALT II (Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri) anlaşmalarını onaylamadı


Vietnam Ordusu, Pol Pot'u, Phnom Penh'ten kovdu


İmam Humeyni, 16 yıllık sürgünden sonra Tahran'a döndü 11 Şubat'ta İran İslam Cumhuriyeti ilan edildi


Şadli Bin Cedid, Cezayir Cumhurbaşkanı seçildi


Avrupa ortak para birimi ECU, yürürlüğe girdi


Eski Pakistan Cumhurbaşkanı Zülfikar Ali Butto idam edildi


Muhafazakar Margaret Thatcher, İngiltere'nin ilk kadın başbakanı seçildi


Hindistan'da bir baraj yıkıldı 35 bin kişi öldü


Hindistan Genel Valisi Lord Mountbatten, IRA tarafından öldürüldü


Tahran'da aşırı dinci öğrenciler, New York'ta tedavi gören eski İran Şahı'nın geri dönmesi için 52 Amerikalıyı ABD Büyükelçiliği'nde rehin aldılar Rehineler 20 Ocak 1981'de kurtuldular


Sovyet Birlikleri, Afganistan'a girdi


1980


Senegal Devlet Başkanı Leopold Sedar Senghor, görevinden istifa etti Afrika'da ilk kez bir devlet başkanı kendi iradesiyle iktidardan ayrılmış oldu


Yeni bir hastalık belirlendi: AIDS


Bani Sadr, İran İslam Cumhuriyeti Başkanı seçildi


Mısır'ın başkenti Kahire'de İsrail Büyükelçiliği açıldı


Yugoslavya Cumhurbaşkanı Josip Broz, 87 yaşında öldü


Fransız düşünür ve yazar Jean-Paul Sartre öldü


Aralarında Batı Almanya ve ABD'nin de bulunduğu 56 ülke, 1981 yazında Moskova'da oynanacak Olimpiyat Oyunları'nı boykot edeceklerini açıkladılar


Kölelik sisteminin son uygulayıcılarından Moritanya, bu sistemi resmen kaldırdı


Kahire Askeri Hastanesi'nde yatan eski İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi öldü


İsrail Parlamentosu Knesset, yeniden birleşen Kudüs'ün İsrail'in başkenti olmasına karar verdi Filistin'in özerkliği için görüşmelere başlayan Mısır, protesto amacıyla temaslarını kesti BM Güvenlik Konseyi 20 Ağustos'ta, bu kentteki büyükelçiliklerin Tel-Aviv'e taşınması için çağrıda bulundu


Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, 1975'te Cezayir'de İran ile imzalanan anlaşmayı geçersiz ilan etti 22 Eylül'de Irak Ordusu İran'a saldırdı İki taraf da karşılıklı hava saldırısına başladı


İran-Irak savaşı başladı


Cumhuriyetçi Ronald Reagan, ABD'nin 40 Başkanı seçildi


İtalya'nın güneyinde deprem oldu Depremin bilançosu: 2916 ölü, 8800 yaralı, 250 bin evsiz


Ünlü Beatles grubu üyesi John Lennon, bir akıl hastası tarafından öldürüldü