20. Yüzyıl Tarihi

1981-1999 Kronolojisi


1981


Cezayir'in Başkenti'nde ABD, Tahran'daki 52 rehinenin serbest bırakılması için İran'a 10 milyar dolar vermeyi kabul etti


Kosova'da, ilk öğrenci gösterileri başladı


Fransa'da 5 Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra ilk kez Sosyalist Parti'den François Mitterand, cumhurbaşkanı seçildi


Papa Jean-Paul II'ye, St-Pierre Meydanı'nda suikast girişiminde bulunuldu


İsrail Hava Kuvvetleri, Fransa'nın gönderdiği Osirak Reaktörü'nü barındıran, Irak'taki Tamuz Nükleer Araştırma Merkezi'ne saldırdı


Vietnam'da çıkan tayfunda 200 bin kişi öldü


Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, Ekim 1973 İsrail-Arap Savaşı anısına düzenlenen askeri geçit töreni sırasında, aşırı dinciler tarafından öldürüldü


General Jaruzelski, Polonya Başbakanı, Savunma Bakanı ve İşçi Partisi 1 Sekreteri oldu


İsrail, Golan Tepeleri'ni işgal etti


1982


İngiliz Yönetimi ve Vatikan arasında 1531'de kesilen diplomatik ilişkiler yeniden kuruldu


Müslüman Kardeşler Örgütü, Suriye'de ayaklanma başlattı, yaklaşık 30 bin kişi öldü


İngiltere ve Arjantin arasında, Falkland Savaşı çıktı


İsrail, 15 yıl önce işgal ettiği Sina Yarımadası'ndan çekildi


İsrail Birlikleri Lübnan'a girdiler ve Beyrut'u kuşattılar


Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel, seçimle görev başına geldikten 22 gün sonra Beyrut'ta düzenlenen bombalı bir saldırı sonucu, 19 kişiyle birlikte öldü Bir hafta sonra, yerine kardeşi Emin Cemayel geçti


Yüzlerce sivil Filistinli, Sabra ve Şatila'daki kamplarda, Hıristiyan Falanjist militanlar tarafından katledildi Bölge İsrail Ordusu'nun denetimi altındaydı


Helmut Kohl, Batı Almanya Başbakanı oldu


Tahran'da patlayıcı yerleştirilen bir kamyon havaya uçtu 60 kişi öldü, 700 kişi yaralandı


İspanya'da ilk defa, bir sol parti iktidara geldi, Felipe Gonzales'in İspanyol Sosyalist İşçi Partisi, ezici bir üstünlükle seçimleri kazandı


18 yıldan beri SSCB'nin bir numaralı ismi Devlet Başkanı Leonid Brejnev öldü, yerine Yuri Andropov geçti


Polonya'da liman işçilerinin lideri Lech Walesa, 11 ay gözaltında kaldıktan sonra serbest bırakıldı


Felipe Gonzales, İspanya'da ilk sosyalist hükümeti kurdu


1983


Pershing 2 Füzeleri, İngiltere'de SSCB'ye karşılık olarak konuşlandırıldı


ABD Başkanı Ronald Reagan, Stratejik Savunma Girişimi (SDI) programını ortaya attı SSCB'nin kıtalararası balistik füzelerini uçuşlarının çeşitli aşamalarında yoketmeye yönelik bir program olan SDI daha sonra ''Yıldız Savaşları''adını aldı


ABD'de siyah Harold Washington, Chicago Belediye Başkanlığı'na seçildi


Lübnan'ın Beyrut Kenti'nde ABD Büyükelçiliği'ne bir otomobille intihar saldırısı düzenlendi, 17'si Amerikalı 63 kişi öldü


Rotasından sapıp, SSCB hava sahasına giren Kore Havayolları'na ait Boeing 747 tipi bir uçak, Sovyetler tarafından düşürüldü, uçakta 269 kişi bulunuyordu


Polonyalı lider Lech Walesa, Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü


Beyrut'ta patlayıcı yüklü 2 kamyon, Barış Gücü Karargahı'na düzenlenen intihar saldırısında havaya uçtu 241 Amerikalı denizci ve 58 Fransız asker öldü


Arjantin'de demokrasi geri geldi, Sosyal-Demokrat Parti lideri Raul Alfonsin, devlet başkanı oldu


Lübnan'ın Tire Kenti'ndeki İsrail Karargahı'nda patlayıcı yüklü bir araç havaya uçtu, 62 kişi öldü


Yaser Arafat ve 4 bin Filistinli, Trablus'u terketti


1984


SSCB Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Devlet Başkanı Yuri Andropov öldü


Los Angeles Olimpiyat Oyunları'nda, Amerikalı zenci atlet Karl Lewis, 4 altın madalya kazandı


Hindistan Başbakanı Indra Gandhi öldürüldü


Ronald Reagan, tekrar ABD Başkanlığı'na seçildi


Hindistan'ın merkezindeki Bhopal Kenti'ndeki Amerikan Union Carbide Şirketi'nin bir fabrikasındaki gaz kaçağı yüzünden ilk anda 1750 kişi öldü Bu felaket nedeniyle ölenlerin sayısı yaklaşık 7 bin kişiye ulaştı


Güney Afrikalı zenci piskopos Desmond Tutu, Nobel Barış Ödülü aldı


1985


Mihail Gorbaçov, Komünist Parti Genel Sekreterliği'ne seçildi


Belçika'nın Heysel Stadı'nda, Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası finali için, İtalya'nın Juventus ve İngiltere'nin Liverpool takımları arasında yapılacak karşılaşma öncesinde İngiliz holiganlar, İtalyan taraftarlarına saldırdılar, olaylarda 39 kişi öldü


Japon Havayolları'na ait Boeing 747 tipi bir uçak, Tokyo-Osaka hattında seyrederken düştü Kazada 520 kişi hayatını kaybetti


4 Filistinli, İskenderiye Limanı'ndan açılan İtalyan yolcu gemisi Achille Laura'yı kaçırdı 480 kişiyi rehin alan ve bir Amerikalı Yahudi'yi öldüren korsanlar, 2 gün sonra Mısırlı yetkililere teslim oldular


Kolombiya'daki Nevado Del Ruiz Yanardağı'nın patlaması sonucu 25000 kişi öldü


Malta'nın başkenti Valetta'da Mısırlı komandolar, önceki gün hava korsanları tarafından kaçırılan bir uçağa operasyon düzenlediler 61 kişi öldü, 26 kişi yaralandı ve 1'i korsan 12 kişi kurtuldu


Arjantin'de Alfonsin'in, 1976-1982 yılları arasındaki Malouine Savaşı'nda 1500 kişinin ölümü ve 9000 kişinin kaybolmasıyla ilgili olarak açtığı dava sonuçlandı General Videla ve Amiral Massera, ömür boyu ağır hapis cezasına çarptırıldılar


1986


İspanya ve Portekiz, AET'ye katıldılar


Mario Soares, Portekiz Devlet Başkanlığı'na seçildi


Filipinler Devlet Başkanı Marcos, Honolulu'ya kaçtı Corazon Aquino, devlet başkanlığına seçildi


İsveç Başbakanı Olof Palme, Stockholm'de öldürüldü


F-11 tipi 18 Amerikan bombardıman uçağı, Trablus'taki askeri mevzileri bombaladı Aralarında Kaddafi'nin evlat edindiği 15 aylık kızının da bulunduğu 37 kişi öldü


Çernobil Nükleer Santrali'nde kaza meydana geldi 30 kişi öldü Çevrede oturan 48 bin kişi tahliye edildi


Avusturya'da Kurt Waldheim, Hitler'in ordusunda görev yaptığının ortaya çıkmasına rağmen devlet başkanlığına seçildi


Wole Soyinka, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı Soyinka, bu ödülü kazanan ilk Afrikalı oldu


ABD'de İran-gate skandalı patladı Bazı üst düzey yöneticiler, İran'a silah satmakla ve Nikaragualı isyancılara finansman sağlamakla suçlandı


1987


ABD, SSCB'nin önerisini kabul etti, Asya ve Avrupa'da konuşlandırılmış ve menzili 500-5 bin 500 kilometre olan bütün füzeler imha edildi


25 bin İranlı hacı, Mekke'deki büyük Camii'nin yollarını tıkadılar ve Suudi Arabistan güvenlik güçleriyle çatıştılar, 402 kişi öldü


Nükleer dönemin ilk gerçek silahsızlanma anlaşması olan Washington Antlaşması imzalandı


1988


SSCB Devlet Başkanı Gorbaçov, Cenevre'de Afganistan ve Pakistan arasında imzalanan anlaşma uyarınca, Sovyet Birlikleri'nin 15 Mayıs'tan itibaren 10 ay içinde Afganistan'dan çekileceğini açıkladı


290 kişi taşıyan İran Havayolları'na ait A-300 tipi bir yolcu uçağı, Körfez'deki ABD Donanması tarafından yanlışlıkla düşürüldü


Doping yaptığı tespit edilen Kanadalı sprinter Ben Johnson'un, Seul Olimpiyatları'nda kazandığı altın madalya geri alındı Johnson 100 metrede dünya rekoru kırmıştı


George Bush, ABD Başkanı oldu


Ermenistan'da deprem oldu, 35 bin kişi öldü ve 500 bin kişi evsiz kaldı


Frankfurt-Londra-New York hattında uçan, Pan Am Havayolları'na ait Boeing 747 tipi uçak, İskoçya'nın Lockerbie Kasabası'nın üzerinde infilak etti Uçakta bulunan 270 kişi öldü BM, suçlu bulduğu Libya'ya, hava ambargosu uygulamaya başladı


1989


Japonya İmparatoru Hirohito öldü, yerine oğlu Akihito geçti


İspanyol sürrealist ressam Salvador Dali öldü


Belgrad Yönetimi, Kosova'nın özerkliğini ortadan kaldırdı Bölgede yapılan gösterilerde 24 kişi öldü


Paraguay'da 1954'ten beri iktidarda olan diktatör Stroessner, General Rodriguez tarafından devrildi


İran dini lideri Humeyni, Hindistan kökenli İngiliz yazar Salman Ruşdi hakkında ''Şeytan Ayetleri''adlı kitabı dolayısıyla ölüm fetvası yayınladı


SSCB'de, 1917'den beri ilk milletvekili seçimleri yapıldı


İran dini lideri Humeyni öldü


Polonya'da ilk demokratik seçimler yapıldı Todeusz Mazowiecki, başbakan oldu


Çin'de, Tiananmen Olayları meydana geldi


Polonya'da, General Jaruzelski, devlet başkanlığına seçildi, ancak yerini 9 Aralık'ta Lech Walesa'ya bıraktı


Fransız Şirketi UTA'nın DC-10 tipi bir uçağı Nijer'deki Tenere Çölü üzerinde infilak etti 170 kişi öldü 8 yıl sonra Fransız yargıç Jean-Louis Brugiere, resmi olarak Libya gizli servisinin de olaylara karıştığını açıkladı


Dalay Lama, Nobel Barış Ödülü'nü kazandı


Berlin Duvarı yıkıldı


ABD, Panama'ya askeri müdahalede bulundu ve General Manuel Antonio Noriega tutuklandı


Romanya'da Diktatör Nikolai Çavuşesku devrildi ve eşiyle birlikte idam edildi


Çekoslavakya Devlet Başkanlığı'na, Vaclav Havel getirildi


1990


27 yıl tutsak kalan Güney Afrikalı siyah lider Nelson Mandela, özgürlüğüne kavuştu


Nikaragua Devlet Başkanlığı'na, Violeta Chamorro seçildi


Litvanya, bağımsızlık ilan etti


İran'ın kuzeybatısındaki Gilan ve Zandjan Bölgelerinde deprem oldu, 40 bin kişi öldü


Saddam Hüseyin'in birlikleri Kuveyt'i işgal etti


İki Almanya birleşti


1991


Körfez Savaşı başladı, 28 Şubat'ta Irak'ın yenilgisiyle sona erdi


Hindistan eski Başbakanı Rajiv Gandhi öldürüldü


Yugoslavya'da iç savaş başladı, Slovenya ve Hırvatistan tek yanlı olarak bağımsızlık ilan ettiler


Gorbaçov'a darbe girişiminde bulunuldu


Birmanya'da muhalefet yöneticilerinden Aung San Suu Kyi, Nobel Barış Ödülü aldı


Kamboçya ile ilgili maddelerin yeraldığı Paris Antlaşması imzalandı


Yakındoğu'da barış amacıyla yapılan Madrid Konferansı başladı


Lübnan'da, İslami Cihad Örgütü tarafından 2454 gün esir tutulan Amerikalı gazeteci Terry Anderson, serbest bırakıldı


Gürcistan dışındaki 11 devlet tarafından imzalanan bir anlaşmayla SSCB'ye son verildi Bağımsız Devletler Topluluğu kuruldu, Devlet Başkanı Gorbaçov, 4 gün sonra istifa etti


1992


Cezayir'de, seçimlerin birinci turunu İslami Selamet Cephesi'nin (FIS) ezici çoğunlukla kazanması üzerine ikinci tur iptal edildi


Salvador'da gerillalar ve hükümet arasında barış anlaşması imzalandı, iç savaş 75 bin kişinin ölümüne neden oldu


Maastricht Antlaşması imzalandı AET, AB adını aldı


İtalya'da ''Temiz Eller''soruşturması başladı


İsveç sosyalist modelinin babası eski bakan Gunnar Strang öldü


Saraybosna kuşatıldı, Bosna-Hersek Savaşı başladı


Marlene Dietrich öldü


Cezayir Devlet Başkanı Muhammed Budiaf, Annaba'da bir söylev verirken vurularak, öldürüldü


Bill Clinton, ABD Başkanlığı'na seçildi


ABD Birlikleri, Somali'ye çıkarma yaptı


1993


Kamboçya'da, 25 yıldan beri ilk kez, BM'nin koruyuculuğunda düzenlenen ilk demokratik seçimler yapıldı


Belçika Kralı Baudoin öldü


Oslo'da gizli görüşmeler yapan FKÖ ve İsrail Yönetimi, Filistin'e özerklik tanıyan bir bildiri imzaladılar Beyaz Saray'da Yaser Arafat ve İzak Rabin el sıkıştılar


1994


Meksika'daki Chiapas Yerlileri isyan ettiler


Ruanda'nın başkenti Kigali'de içinde bulundukları arabanın havaya uçması sonucu Hutu etnik çoğunluğuna mensup Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana ve Burundi Devlet Başkanı Cyprien Ntaryamira öldü Ertesi gün Hutu etnik grubu, tüm ülkede katliamlar yaptı Nisan-Temmuz aylarında Tutsi soykırımı ve muhalefetteki Hutuların öldürülmesiyle yaklaşık 800 bin kişi hayatını kaybetti


Güney Afrika Cumhuriyeti'nde her ırktan insanın katıldığı ilk seçimler yapıldı


Manş Denizi'nin altındaki tünel açıldı


Yaser Arafat, Filistin Toprakları'na geri döndü ve Gazze'de Filistin Özerk Yönetimi'ni kurdu


Alexandr Soljenitsin, 20 yıl ABD'de sürgünde kaldıktan sonra Rusya'ya döndü


Ürdün, Mısır'dan sonra İsrail'le bir barış anlaşması imzalayan 2 Arap Ülkesi oldu


1995


Polonya'da, Lech Walesa, başkanlık seçimlerini kaybetti Aleksandr Kwasniewski, devlet başkanı oldu


İsrail Başbakanı İzak Rabin, Tel-Aviv'de bir Yahudi tarafından öldürüldü


ABD'nin Dayton Eyaleti'nde tasarlanan ve 14 Aralık'ta Paris'te Franjo Tudjman, Slobodan Miloseviç ve Alia İzzetbegoviç'in imzaladıkları anlaşma, Bosna Savaşı'na son verdi


1996


İsrail'de, Binyamin Netanyahu'nun partisi iktidara geldi ve Arap Ülkeleriyle imzalanan barış anlaşmalarını durdurdu


Burundi'de, Binbaşı Pierre Buyoya, darbe yaptı


Taliban milisleri, Kabil'i zaptettiler


Peru'nun başkenti Lima'daki Japonya Büyükelçiliği'nde, aralarında 30 diplomat ve 2 Perulu bakanın da bulunduğu 683 kişi, Tupac Amaru Devrimci Hareketi Mensupları tarafından rehin alındı 22 Nisan 1997'de Peru askerlerinin düzenlediği harekatla olay sonuçlandı 17 kişi öldü


Guatemala'da hükümet ve devrimci gerillalar arasında, 36 yıl süren ve 100 bin kişinin ölümüne sebep olan iç savaştan sonra barış anlaşması imzalandı


1997


İngiltere'de, Tony Blair liderliğindeki İşçi Partisi, seçimleri kazandı


Mobutu devrildi Zaire, Kongo Demokratik Cumhuriyeti adını aldı


Hong Kong, Çin Yönetimi'ne devroldu


Mısır'ın Luksor Kenti'nde 68 kişi, aşırı dincilerin saldırısında hayatını kaybetti


Galler Prensesi Diana, Dodi El Fayed'in de içinde bulunduğu aracın kaza yapması sonucu öldü


1998


Sırp Kuvvetleri, Kosovalı Arnavutlara saldırı düzenlemeye başladılar


Kanadalı yönetmen James Cameron'un ''Titanic''filmi 11 dalda Oscar aldı ve sinema tarihinin gişe hasılatı en yüksek filmi oldu


Kuzey İrlanda'daki Katolik ve Protestanlar arasında Belfast'ta barış anlaşması imzalandı


Kızıl Kmerler'in lideri Pol Pot öldü


Hindistan, 5 nükleer deneme yaptı


Brüksel'de EURO, Yunanistan, İngiltere, İsveç ve Danimarka dışındaki AB ülkeleri tarafından kabul edildi


ABD'de Savcı Starr, Monica Lewinsky skandalı ile ilgili raporunu yayımladı


ABD'de Nisan'da piyasaya sürülen iktidarsızlık hapı Viagra, Avrupa'da yasallaştı


ETA, tek yanlı ve süresiz ateşkes ilan etti


Mitch Tayfunu, Orta Amerika'yı kasıp kavurdu Tayfun, 26 bin kişinin ölümüne sebep oldu


Lordlar Kamarası, Şilili General Augusto Pinochet'in dokunulmazlık hakkından yararlanamayacağına karar verdi


1999


Amerikan uçakları, 6 yıldan fazla bir süre sonra ilk kez, Irak'taki uçuşa yasak bölgelerde Irak uçaklarına füze saldırısı düzenledi


Ürdün Kralı Hüseyin öldü


Terör Örgütü PKK'nın başı Abdullah Öcalan, Türk Güvenlik Kuvvetleri tarafından, Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalandı


NATO Genel Sekreteri Solana, Yugoslavya'ya yönelik hava harekatı başlatılması emri verdi


Almanya Parlamentosu, Berlin'de restore edilen eski parlamentosu Reichstag'da çalışmalarına başladı


Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i, Kosova'daki vahşetin sorumlusu olmakla suçladı


NATO'nun Kosova'ya düzenlediği operasyon, Sırp Birliklerinin Kosova'dan çekilmesi anlaşmasıyla sona erdi


Fas Kralı II Hasan öldü


Çin, nötron bombası yaptığını açıkladı


Marmara'da 74 büyüklüğünde deprem meydana geldi: 17 bin 118 ölü


Yunanistan'ın başkenti Atina'da 5,9 büyüklüğünde bir deprem oldu


Moskova'da 9 katlı bir binaya düzenlenen saldırıda 93 kişi öldü


Moskova'da bir apartmana düzenlenen ve arkasında aşırı dincilerin bulunduğu saldırıda 118 kişi öldü


Tayvan'da 76 büyüklüğündeki depremde 2321 kişi öldü


Rusya, Çeçenistan Operasyonu'nu başlattı


Pakistan'da Genelkurmay Başkanı Pervez Müşerref, yönetime el koydu


Düzce'de 7,2 büyüklüğünde deprem oldu: 374 ölü


Çin, ilk insansız uzay aracının denemesini yaptı


Yargıtay, terör örgütü başı Öcalan'a verilen idam cezasını onadı



alıntı