Tacikistan'daki Yahudilerin Tarihi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

Tacikistan'daki Yahudiler - Tacikistan'daki Yahudiler Tarihi - Tacikistan'daki Yahudiler Hakkında

Tacikistan'daki Yahudilerin tarihi uzun ve çeşitli bir geçmişe sahiptir

Tacikistan Yahudilerinin çoğu köken olarak Buhara Yahudisidir

Tarihçe

Yahudiler ilk olarak MÖ

2

yüzyılda, bugün Tacikistan olarak bilinen Buhara Emirliği'nin doğusuna vardı

Komünistlerin başa gelmesiyle ülke cumhuriyetlere bölündü ve Tacikistan'a 1924'te Özbekistan dahilinde özerklik tanındı

1929'da ise tam yetkili cumhuriyete döndü

Tacikistan'ın gelişmesi için Sovyet otoriteleri bölgeye göçü teşvik etti

Bu göçmenler arasında Özbekistan'dan binlerce Yahudi de vardı

Çoğu Yahudi Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'ye yerleşip Duşanbe Sinagogu'nu kurdular

II

Dünya Savaşı sırasında ise Aşkenazlardan oluşan ikinci bir Yahudi göç dalgası gerçekleşti

1970'lerde, gidebilenler, Tacikistan'ın içinde bulunduğu SSCB'den ayrılıp ABD ve İsrail'e göç etti

1980'lerin sonlarında ise Tacikistan Yahudilerinin çoğu ülkeden ayrılmıştı

1991'de SSCB'nin çökmesiyle Tacikistan bağımsızlığını kazandı ve ülkede iç savaş çıktı

1992-1993'te ülkedeki birkaç bin Yahudinin çoğu İsrail ve ABD'ye tahliye edildi

Ardından bulundukları ülkenin vatandaşlığına geçerek Tacikistan'la olan bağları koptu

1990'larda ülkede kalan 1000 civarındaki Yahudinin birçoğu Tacikistan'dan ayrıldı

Yahudi cemaatinin başına gelen en trajik olaylardan biri gazeteci Meirkhaim Gavrielov'un 1998'de öldürülmesiydi

1 Ocak 2002 itibariyle Tacikistan'da sadece 100 Yahudi kaldı, ve bu Yahudilerin çoğu Aşkenaz olup hemen hemen hiç Buhara Yahudisi kalmamıştır

Duşanbe Sinagogu

2006'da Duşanbe Sinagogu ülkede ayakta kalan tek sinagog olup ibadete açıktı

Fakat Tacikistan hükümeti Yahudi cemaatine bu sinagogu boşaltmalarını emredip başkanlık sarayı inşa etmeye karar verdi

Cemaate ait mikve, kaşer kasap ve birkaç sınıfın yıkılmasından sonra uluslararası protestolar nedeniyle yıkımlar Şubat 2006'da geçici olarak durduruldu

Sinagog, belediye mahkemesi kararınca Haziran 2008'de yıkılıp cemaat Duşanbe'nin batısına gönderildi ve burada uluslararası Yahudi örgütlerden ve özel bağışlarla toplanacak paralarla bir sinagog inşa edilmesine izin verildi

Bu olaylar sebebiyle ABD ve İsrail'de yaşayan Tacik kökenli Yahudiler Tacikistan hükümetine karşı olumsuz düşünceler içerisindedir

Yeni Duşanbe sinagogu 4 Mayıs 2009'da bir işadamı olan Devlet Başkanı İmamali Rahman'ın kayınbiraderi Hasan Assadullozoda'nın bağışladığı binada açıldı

Açılış törenine ABD elçisi Tracey Ann Jacobson, Tacik Kültür Bakanlığı başkan vekili Mavlon Mukhtorov ve İmam Habibullo Azamkhonov katıldı

Yıkılmasından iki yıl önce, Haziran 2006'da Duşanbe Sinagogu'nun ana giriş kapısı

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tacikistan'daki Yahudilerin Tarihi Tacikistan'daki Yahudiler - Tacikistan'daki Yahudiler Tarihi - Tacikistan'daki Yahudiler Hakkında Tacikistan'daki Yahudilerin tarihi uzun ve çeşitli bir geçmişe sahiptir Tacikistan Yahudilerinin çoğu köken olarak Buhara Yahudisidir Tarihçe Yahudiler ilk olarak MÖ2 yüzyılda, bugün Tacikistan olarak bilinen Buhara Emirliği'nin doğusuna vardı Komünistlerin başa gelmesiyle ülke cumhuriyetlere bölündü ve Tacikistan'a 1924'te Özbekistan dahilinde özerklik tanındı 1929'da ise tam yetkili cumhuriyete döndü Tacikistan'ın gelişmesi için Sovyet otoriteleri bölgeye göçü teşvik etti Bu göçmenler arasında Özbekistan'dan binlerce Yahudi de vardı Çoğu Yahudi Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'ye yerleşip Duşanbe Sinagogu'nu kurdular II Dünya Savaşı sırasında ise Aşkenazlardan oluşan ikinci bir Yahudi göç dalgası gerçekleşti 1970'lerde, gidebilenler, Tacikistan'ın içinde bulunduğu SSCB'den ayrılıp ABD ve İsrail'e göç etti 1980'lerin sonlarında ise Tacikistan Yahudilerinin çoğu ülkeden ayrılmıştı 1991'de SSCB'nin çökmesiyle Tacikistan bağımsızlığını kazandı ve ülkede iç savaş çıktı 1992-1993'te ülkedeki birkaç bin Yahudinin çoğu İsrail ve ABD'ye tahliye edildi Ardından bulundukları ülkenin vatandaşlığına geçerek Tacikistan'la olan bağları koptu 1990'larda ülkede kalan 1000 civarındaki Yahudinin birçoğu Tacikistan'dan ayrıldı Yahudi cemaatinin başına gelen en trajik olaylardan biri gazeteci Meirkhaim Gavrielov'un 1998'de öldürülmesiydi 1 Ocak 2002 itibariyle Tacikistan'da sadece 100 Yahudi kaldı, ve bu Yahudilerin çoğu Aşkenaz olup hemen hemen hiç Buhara Yahudisi kalmamıştır Duşanbe Sinagogu 2006'da Duşanbe Sinagogu ülkede ayakta kalan tek sinagog olup ibadete açıktı Fakat Tacikistan hükümeti Yahudi cemaatine bu sinagogu boşaltmalarını emredip başkanlık sarayı inşa etmeye karar verdi Cemaate ait mikve, kaşer kasap ve birkaç sınıfın yıkılmasından sonra uluslararası protestolar nedeniyle yıkımlar Şubat 2006'da geçici olarak durduruldu Sinagog, belediye mahkemesi kararınca Haziran 2008'de yıkılıp cemaat Duşanbe'nin batısına gönderildi ve burada uluslararası Yahudi örgütlerden ve özel bağışlarla toplanacak paralarla bir sinagog inşa edilmesine izin verildi Bu olaylar sebebiyle ABD ve İsrail'de yaşayan Tacik kökenli Yahudiler Tacikistan hükümetine karşı olumsuz düşünceler içerisindedir Yeni Duşanbe sinagogu 4 Mayıs 2009'da bir işadamı olan Devlet Başkanı İmamali Rahman'ın kayınbiraderi Hasan Assadullozoda'nın bağışladığı binada açıldı Açılış törenine ABD elçisi Tracey Ann Jacobson, Tacik Kültür Bakanlığı başkan vekili Mavlon Mukhtorov ve İmam Habibullo Azamkhonov katıldı Yıkılmasından iki yıl önce, Haziran 2006'da Duşanbe Sinagogu'nun ana giriş kapısı