Klasik Edebiyatımızda Nesir Geleneği

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

Klasik Edebiyatımızda Nesir Geleneği

Edebiyat mahsulleri genel olarak nazım ve nesir şeklinde ikiye ayrılırlar

Bununla beraber nazım ve nesir karışık olarak yazılmış eserler de vardır

Hatta bazı modern edebiyat teorileri edebiyatı artık ve nesir diye ikiye ayrılmakta, nazım ve nesir karışık üçüncü bir grup düşünmektedirler

Nesir kelimesi “yayma, saçma” ilk anlamlarını taşır

Nesir “manzum olmayan söz” karşılığında kullanılmaya başlanmıştır

Edebiyat bütün topluluklarda sözlü yaratmalar olarak başlar ve bu dönemde büyük ölçüde manzum karakter taşır

Bunun sebebi de sıralı ve birbirleriyle bağlantılı ifadelerin insan hafızasında daha kolay yer etmesi ve başkalarına daha kolay aktarılabilmesidir

Çeşitli ses düzenlemelerindeki bağlantılarından faydalanan nazmın nesre karşı bu tür avantajları, yazılı kültürün yeşerdiği devirlerde bile edebiyatın uzun süre nazım ağırlıklı olmasına yol açmıştır

Bununla beraber edebiyat sanatının söylemenin yanısıra anlatmayı da ihmal etmemesi nesir sanatını varlığını zorunlu kılmıştır

Bu nedenle bütün gelişmiş edebiyatlarda gelişmiş bir nesrin varlığından da söz etmek mümkündür

Türk edebiyatında zamanla bir dil ve edebiyat geleneği oluşmuştur

Türk edebiyat geleneğinde nazım, nesre oranla ağırlıktadır

Bu da nazımdan pek çok unsurun nesre girmesine yol açmıştır

Bu nedenle şiirdeki bazı ses araçlarının nesirde de varlığından söz edilebilir

Söz konusu ses araçlar; tekrarlarlar, ses ve anlam birimleri, söz dizimi ve paralelliklerdir

Şiirin temel mekanizmasını oluşturan bu ses araçları mensur eserlerde dil zevki ile gelen yardımcı unsurlar durumundadırlar

Türk nesrinde rastladığımız ses araçları tekrar teknikleri ile sınırlı değildir

Türkçe’nin yüzyıllar boyunca oluşturduğu bazı söyleyiş biçimlerini ve ifade kalıplarının da Türk nesrinde bir ses ve anlam bütünlüğü oluşturmada rol oynadığı söylenebilir

Buna bir örnek olarak insanımızın dua ederken kullandığı üslubu verebiliriz

Kültür seviyesi, şahsi özellikleri, hatta içinde yaşadığı yüzyıl ne olursa olsun inanmış bir Türk’ün duasında hep aynı eda vardır

Bunu farklı karakterdeki eserlerde görmek mümkündür

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Klasik Edebiyatımızda Nesir Geleneği Klasik Edebiyatımızda Nesir Geleneği Edebiyat mahsulleri genel olarak nazım ve nesir şeklinde ikiye ayrılırlar Bununla beraber nazım ve nesir karışık olarak yazılmış eserler de vardır Hatta bazı modern edebiyat teorileri edebiyatı artık ve nesir diye ikiye ayrılmakta, nazım ve nesir karışık üçüncü bir grup düşünmektedirler Nesir kelimesi “yayma, saçma” ilk anlamlarını taşır Nesir “manzum olmayan söz” karşılığında kullanılmaya başlanmıştır Edebiyat bütün topluluklarda sözlü yaratmalar olarak başlar ve bu dönemde büyük ölçüde manzum karakter taşır Bunun sebebi de sıralı ve birbirleriyle bağlantılı ifadelerin insan hafızasında daha kolay yer etmesi ve başkalarına daha kolay aktarılabilmesidir Çeşitli ses düzenlemelerindeki bağlantılarından faydalanan nazmın nesre karşı bu tür avantajları, yazılı kültürün yeşerdiği devirlerde bile edebiyatın uzun süre nazım ağırlıklı olmasına yol açmıştır Bununla beraber edebiyat sanatının söylemenin yanısıra anlatmayı da ihmal etmemesi nesir sanatını varlığını zorunlu kılmıştır Bu nedenle bütün gelişmiş edebiyatlarda gelişmiş bir nesrin varlığından da söz etmek mümkündür Türk edebiyatında zamanla bir dil ve edebiyat geleneği oluşmuştur Türk edebiyat geleneğinde nazım, nesre oranla ağırlıktadır Bu da nazımdan pek çok unsurun nesre girmesine yol açmıştır Bu nedenle şiirdeki bazı ses araçlarının nesirde de varlığından söz edilebilir Söz konusu ses araçlar; tekrarlarlar, ses ve anlam birimleri, söz dizimi ve paralelliklerdir Şiirin temel mekanizmasını oluşturan bu ses araçları mensur eserlerde dil zevki ile gelen yardımcı unsurlar durumundadırlar Türk nesrinde rastladığımız ses araçları tekrar teknikleri ile sınırlı değildir Türkçe’nin yüzyıllar boyunca oluşturduğu bazı söyleyiş biçimlerini ve ifade kalıplarının da Türk nesrinde bir ses ve anlam bütünlüğü oluşturmada rol oynadığı söylenebilir Buna bir örnek olarak insanımızın dua ederken kullandığı üslubu verebiliriz Kültür seviyesi, şahsi özellikleri, hatta içinde yaşadığı yüzyıl ne olursa olsun inanmış bir Türk’ün duasında hep aynı eda vardır Bunu farklı karakterdeki eserlerde görmek mümkündür