Bu Bina Nerede - Taksim Topçu Kışlası

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

Topçu Kışlası - Taksim Topçu Kışlası Neden Yıkıldı - Taksim Stadı Hakkında - Ali Kırca'nın Topçu Kışlası Hakkındaki Yazısı - Taksim Topçu Kışlası Hakkında
Bu hazin olaya birde ben işaret etmek istedim

Konuyu bilmeyenler olabilir

Taksim Topçu Kışlası, İstanbul Vali ve Belediye Başkanı Dr

Lütfi Kırdar döneminde, mimari ve tarihi değerine bakılmaksızın 1940 yılında yıktırılan kışladır

Kışlanın iç avlusunda Taksim Stadı vardı

Şimdi yerinde Taksim Parkı (o zamanki adı ile İnönü Gezisi) bulunuyor

Kışlanın yıkım gerekçesi meydanı büyütmek değildi; çünkü kışla, bu günkü meydanın kenarında kalıyordu

Peki, gerekçe neydi? Gerekçe, yeşil kuşağı “2 numaralı park” adı ile Taksim’den başlatıp Dolmabahçe’ye kadar indirme amacını güden “Prost İmar Planı” uygulaması idi

Aslında ana neden, o dönemde mimarlık, tarih ve arkeoloji konularında değer bilmezliğimiz, yani “kültür mirası” kavramından yoksunluğumuzdu

Kışlanın inşa tarihi Sultan III

Selim dönemine kadar uzanıyor

Kapıkulu askerlerinin topçu sınıfı için 1806’da inşa edilmiş

1807 Kabakçı İsyanı sırasında tahribata uğramış

Sultan II

Mahmut döneminde onarım görmüş

Bir iki yangın geçirmiş

Sultan Abdülaziz döneminde ana plan muhafaza edilerek elden geçirilen kışla, orta avlusu, camii, köşe kuleleri, soğan başı kubbeli ve taç kapılı anıtsal giriş kitlesi ve bezemeleri ile ampir çağrışımlı bir oryantalist üslûp kazanmış

Özetle, Osmanlı kışla mimarisinin, XIX

yüzyıl mimari akımı paralelinde yeniden şekillenmiş tipik bir eseri

Aşağıdaki resimde gözüken iç avluda İnönü Stadı yapılmadan önce futbol maçları yapılırmış

Bu gibi olayların bir daha yaşanmaması temennisiyle…

Bu bina nerede?

Evet, bu bina nerede?

Moskova'da mı? Viyana'da mı? St

Petersburg'ta mı? Köln'de mi? Prag'da mı? Budapeşte'de mi?

Bina çok görkemli ve çok güzeldi

Gerçek bir sanat eseri

Bir mimarlık şaheseri

Lakin, kimse nerede olduğunu bilmiyordu işte

Fotoğrafı gösterdiklerimiz arasında belki bir gün görürüz diye, binanın bulunduğu şehri sorup soruşturanlar da hatırı sayılır orandaydı

Ne yazık ki bu hiçbir zaman mümkün olmayacaktı

Çünkü bu bina hiçbir yerde değil

Ya da

"Artık" değil

Böyle bir bina yok artık

Vardı

Ama yıkıldı

Yıktılar

Bu bina İstanbul'daydı

İstanbul'un göbeğindeydi

Taksim'deydi

Bugün Taksim gezisi olarak anılan parkın yerinde; bir zamanlar bu görkemli ve harikulade yapı yer alıyordu

Asıl adı Taksim Topçu Kışlası'ydı

Ama "yaşadığı" dönemlerde Taksim Stadı olarak biliniyordu

Futbola meraklı olanların "efsane" gibi dinleyip okuduğu "tarihi maçlar" ın çoğu bu statta oynanmıştı

Maçlar; dikdörtgen olarak inşa edilmiş "Kışla"nın ortasındaki avluda yapılıyordu

Yalnız futbol maçları değil, başka dallardaki spor karşılaşmaları, hatta sanat gösterileri

Türk Milli Takımı, tarihindeki ilk maçı bu statta 26 Ekim 1923 günü Romanya ile yapmış ve 2-2 berabere kalmıştı

Fenerbahçe'nin işgal yıllarında İngilizlerle oynandığı "meşhur" maçlara Taksim Stadı tanıklık etmişti

Galatasaray, Romanya Milli takımını bu statta 7-4 mağlup etmişti

Galatasaray'la Fenerbahçe arasındaki ezeli rekabette, taraftarlar; yıllarca "o" avludaki toprak sahanın etrafında coşturmuşlardı takımlarını

(Azımsamayın; 6-7 binlik seyirci kapasitesi vardı stadın

)

Sonra İstanbul Fransız bir mimarın ellerine teslim edildi

1937'den 1950'ye değin, İstanbul'un yeni çehresine imzasını atan Henry Prost'un ilk işi Taksim Kışlası'nı yıktırmak oldu

Yerine gezi parkı yapılacaktı

Gitti mücevher değerindeki o güzelim bina

Gün geldi yanına, sıradan bir Kültür Merkezi, yeri geldi karşısına devasa bir otel dikildi

Taksim'e uluslararası bir şöhret ve kimlik taşıyacak bir "sembol" binanın yerine, meydan sıradanlaştırıldı

Siz olsanız benim yerimde, canınız sıkılmaz mı; siz olsanız cumartesi günkü köşenize bu resmi koymaz mısınız çift sütuna? Mimar arkadaşlarla konuştum

Sadece bu resimlerden yola çıkarak bile bina, aynı yapı malzemesi ve aynı dokuda yeniden ve tıpatıp inşa edilebilirmiş

Ama keşke hiç yıkılmasaydı! Yanındaki sıradan Kültür Merkezi'nin yerine, avlusunun açık hava tiyatrosu ve gösteri merkezi; avluyu çevreleyen binadaki odaların "localar" ve galeriler olduğu muhteşem bir "Kültür Sitesi" olabilirdi Taksim Kışlası

Nostalji maçları da cabası

Giden gitmiş, ne fayda!

Bazen "eskiden böyleydi" diyenlere kızanlar da oluyor

Hrant Dink'e de gazetesinde eski Anadolu illerinde yaşayan "nüfus" la ilgili bilgi verdi diye kızılabiliyor mesela

Binalar kadar insanlar da zenginliğimizin bir parçası değil miydi?

Sebepler üzerinde durmayın

Prost'un da bir sebebi vardı mutlaka

Ben sonuçla ilgiliyim

Eski resimlere bakıp hayıflanmam ondandır

Ali Kırca - 30

04

2005 Tarihli yazısı

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Bu Bina Nerede - Taksim Topçu Kışlası Topçu Kışlası - Taksim Topçu Kışlası Neden Yıkıldı - Taksim Stadı Hakkında - Ali Kırca'nın Topçu Kışlası Hakkındaki Yazısı - Taksim Topçu Kışlası Hakkında Bu hazin olaya birde ben işaret etmek istedim Konuyu bilmeyenler olabilir Taksim Topçu Kışlası, İstanbul Vali ve Belediye Başkanı Dr Lütfi Kırdar döneminde, mimari ve tarihi değerine bakılmaksızın 1940 yılında yıktırılan kışladır Kışlanın iç avlusunda Taksim Stadı vardı Şimdi yerinde Taksim Parkı (o zamanki adı ile İnönü Gezisi) bulunuyor Kışlanın yıkım gerekçesi meydanı büyütmek değildi; çünkü kışla, bu günkü meydanın kenarında kalıyordu Peki, gerekçe neydi? Gerekçe, yeşil kuşağı “2 numaralı park” adı ile Taksim’den başlatıp Dolmabahçe’ye kadar indirme amacını güden “Prost İmar Planı” uygulaması idi Aslında ana neden, o dönemde mimarlık, tarih ve arkeoloji konularında değer bilmezliğimiz, yani “kültür mirası” kavramından yoksunluğumuzdu Kışlanın inşa tarihi Sultan III Selim dönemine kadar uzanıyor Kapıkulu askerlerinin topçu sınıfı için 1806’da inşa edilmiş 1807 Kabakçı İsyanı sırasında tahribata uğramış Sultan II Mahmut döneminde onarım görmüş Bir iki yangın geçirmiş Sultan Abdülaziz döneminde ana plan muhafaza edilerek elden geçirilen kışla, orta avlusu, camii, köşe kuleleri, soğan başı kubbeli ve taç kapılı anıtsal giriş kitlesi ve bezemeleri ile ampir çağrışımlı bir oryantalist üslûp kazanmış Özetle, Osmanlı kışla mimarisinin, XIX yüzyıl mimari akımı paralelinde yeniden şekillenmiş tipik bir eseri Aşağıdaki resimde gözüken iç avluda İnönü Stadı yapılmadan önce futbol maçları yapılırmış Bu gibi olayların bir daha yaşanmaması temennisiyle… Bu bina nerede? Evet, bu bina nerede? Moskova'da mı? Viyana'da mı? StPetersburg'ta mı? Köln'de mi? Prag'da mı? Budapeşte'de mi? Bina çok görkemli ve çok güzeldi Gerçek bir sanat eseri Bir mimarlık şaheseri Lakin, kimse nerede olduğunu bilmiyordu işte Fotoğrafı gösterdiklerimiz arasında belki bir gün görürüz diye, binanın bulunduğu şehri sorup soruşturanlar da hatırı sayılır orandaydı Ne yazık ki bu hiçbir zaman mümkün olmayacaktı Çünkü bu bina hiçbir yerde değil Ya da "Artık" değil Böyle bir bina yok artık Vardı Ama yıkıldı Yıktılar Bu bina İstanbul'daydı İstanbul'un göbeğindeydi Taksim'deydi Bugün Taksim gezisi olarak anılan parkın yerinde; bir zamanlar bu görkemli ve harikulade yapı yer alıyordu Asıl adı Taksim Topçu Kışlası'ydı Ama "yaşadığı" dönemlerde Taksim Stadı olarak biliniyordu Futbola meraklı olanların "efsane" gibi dinleyip okuduğu "tarihi maçlar" ın çoğu bu statta oynanmıştı Maçlar; dikdörtgen olarak inşa edilmiş "Kışla"nın ortasındaki avluda yapılıyordu Yalnız futbol maçları değil, başka dallardaki spor karşılaşmaları, hatta sanat gösterileri Türk Milli Takımı, tarihindeki ilk maçı bu statta 26 Ekim 1923 günü Romanya ile yapmış ve 2-2 berabere kalmıştı Fenerbahçe'nin işgal yıllarında İngilizlerle oynandığı "meşhur" maçlara Taksim Stadı tanıklık etmişti Galatasaray, Romanya Milli takımını bu statta 7-4 mağlup etmişti Galatasaray'la Fenerbahçe arasındaki ezeli rekabette, taraftarlar; yıllarca "o" avludaki toprak sahanın etrafında coşturmuşlardı takımlarını (Azımsamayın; 6-7 binlik seyirci kapasitesi vardı stadın) Sonra İstanbul Fransız bir mimarın ellerine teslim edildi 1937'den 1950'ye değin, İstanbul'un yeni çehresine imzasını atan Henry Prost'un ilk işi Taksim Kışlası'nı yıktırmak oldu Yerine gezi parkı yapılacaktı Gitti mücevher değerindeki o güzelim bina Gün geldi yanına, sıradan bir Kültür Merkezi, yeri geldi karşısına devasa bir otel dikildi Taksim'e uluslararası bir şöhret ve kimlik taşıyacak bir "sembol" binanın yerine, meydan sıradanlaştırıldı Siz olsanız benim yerimde, canınız sıkılmaz mı; siz olsanız cumartesi günkü köşenize bu resmi koymaz mısınız çift sütuna? Mimar arkadaşlarla konuştum Sadece bu resimlerden yola çıkarak bile bina, aynı yapı malzemesi ve aynı dokuda yeniden ve tıpatıp inşa edilebilirmiş Ama keşke hiç yıkılmasaydı! Yanındaki sıradan Kültür Merkezi'nin yerine, avlusunun açık hava tiyatrosu ve gösteri merkezi; avluyu çevreleyen binadaki odaların "localar" ve galeriler olduğu muhteşem bir "Kültür Sitesi" olabilirdi Taksim Kışlası Nostalji maçları da cabası Giden gitmiş, ne fayda! Bazen "eskiden böyleydi" diyenlere kızanlar da oluyor Hrant Dink'e de gazetesinde eski Anadolu illerinde yaşayan "nüfus" la ilgili bilgi verdi diye kızılabiliyor mesela Binalar kadar insanlar da zenginliğimizin bir parçası değil miydi? Sebepler üzerinde durmayın Prost'un da bir sebebi vardı mutlaka Ben sonuçla ilgiliyim Eski resimlere bakıp hayıflanmam ondandır Ali Kırca - 3004 2005 Tarihli yazısı