1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı - 1768 1774 Osmanlı Rus Savaşı - Osmanlı Rus Savaşı Nedenleri - Osmanlı Rus Savaşı Sonuçları

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlıların yenik düşmesiyle sonuçlanmış bir savaştır Bu savaşın sonucunda Ukrayna'nın güneyi, Kuzey Kafkaslar ve Kırım Rusya'nın eline geçmiştir

Savaşın Nedenleri


Savaş ilk önce Lehistan'da kralla soylular arasında çıkan bir anlaşmazlık yüzünden başladı Rus Çariçesi II Katerina Lehistan'ı parçalamak amacıyla Lehistan'ın içişlerine karışıyordu Kralı soylulara karşı desteklemek amacıyla bölgeye Kazak Rus askerlerini gönderdi Askerler Osmanlı Devleti sınırları içindeki Balta kentine girerek katliam yaptılar[1] Osmanlı padişahı III Mustafa bu durumu protesto ederek 25 Eylül 1768 tarihinde Rusya'ya savaş açtı Lehistan'da krala karşı çıkan soylular Osmanlı Devleti'nin yanında yer aldılar Birleşik Krallık da Rus donanmasına danışmanlar göndererek Rusya'nın yanında yer aldı

Savaşın Olduğu Cepheler


Savaşın başlamasıyla Lehistan 3 büyük kuvvet (Prusya, Avusturya ve Rusya) tarafından kıskaca alındı Rus generali Aleksandr Suvorov Leh ordusunu 23 Mayıs 1771 tarihinde Lanckorona'da, 23 Kasım 1771 tarihinde de Stolowice'de yendi Böylece Lehistan'daki savaş sona erdi Kazandığı bu zaferlerle yıldızı parlayan Suvorov Osmanlı cephesine gönderildi


Kırım Hanı Kırım Giray Şubat 1769'da Güney Rusya'ya başarılı akınlar yaptı Sadrazam Yağlıkçızade Mehmed Emin Paşa 1 Mayıs 1769’da ve sadrazam Moldovancı Ali Paşa 12 Ağustos 1769’da iki başarılı Hotin seferi yaptılar Fakat Kırım Giray'ın ölümünden sonra Rus orduları Kırım'a girdiler Yeniçerilerin artan başarısızlıkları ve emre karşı çıkmaları gibi nedenlerle Ruslar Eflak ve Boğdan'a girdiler 21 Eylül 1769 tarihinde de Hotin'i ele geçirdiler Ruslar Osmanlı Devletini içten çökertmek için Mora Yarımadasındaki Rumlar arasında ayaklanma çıkarttılar Kaptan-ı Derya Mandalzade Hüsameddin Paşa 9 Nisan 1770 tarihinde Mora Yarımadasına bir çıkartma yaparak bu ayaklanmayı bastırdı


Ancak Osmanlıların Balkanlarda Rusya karşısındaki yenilgileri devam etti Rus kumandanı Petro Rumyantsev 7 Temmuz 1770'de Prut nehrinin bir kolu olan Larga nehri boylarında Kartal ovasinda yapılan bir savaşta Osmanlı yeniçerileri ve Kırım tatarları büyük bir yenilgiye uğrattı Rus birlikleri İsmail, Akkerman, Bender kalelerini ellerine geçirdiler


Ayrıca Çariçe II Katerina Aleksey Grigoryeviç Orlov komutasındaki Rus donanmasını Baltık Denizi'nden Akdeniz'e gönderdi İlk defa Akdeniz'e savaşa giren Rus donanması İzmir yakınlarında Çeşme burnu ile Sakız adası arasında Osmanlı donanmasıyla savaşa tutuştu 5-7 Temmuz 1770 tarihleri arasında yapılan bu savaşta Rus donanması Osmanlıları büyük bir yenilgiye uğrattı Bu olaydan sonra Rus donanması 1770 -1774 yılları arasında 5 yıl daha Ege Denizi'nde kaldı Bilinmeyen nedenlerle 2 Kasım 1772 ve 9 -10 Haziran 1774 tarihlerinde iki kez daha Çeşme Limanı'na gelerek kaleyi ve şehri tekrar topa tuttu


Osmanlı orduları 2 Ağustos 1771’de Özi (Kırım), 12 Eylül 1771’de Yerköy (Boğdan), 29 Haziran 1773’te Silistre (Boğdan), 20 Ekim 1773’te Varna'da bazı zaferler kazanıldılar Ancak 1774 yılında Rumyantsev'in komutası altında tekrar saldırıyla geçen Rus ordusu Tuna nehrini geçerek Şumnu'ya doğru ilerlemeğe başladı Bu sırada Osmanlı tahtı el değiştirmiş, III Mustafa'nın yerine kardeşi I Abdülhamit geçmişti Sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa Rus ordusunu karşılamak üzere yeniçeri Ağası Yeğen Mehmed Paşa kumandasında gönderdiği bir ordu Kozluca’da Rumyantsev'in ordusuna yenildi Rumyantsev bu başarıdan sonra Şumnu'ya kadar ilerledi

Savaşın Sonuçlanması


21 Temmuz 1774 tarihinde tahta yeni geçmiş olan Osmanlı padişahı I Abdülhamit Küçük Kaynarca Antlaşmasını imzalayarak savaşa son verdi Bu antlaşmayla Kırım'a bağımsızlığı verildi Ama Rusya'nın asıl amacı bağımsız olan Kırım'ı kısa bir süre sonra topraklarına katmaktı 9 yıl sonra 1783 yılında Rusya Kırım'ı resmen kendine bağladı Kısa bir süre sonra da Ruslarla Osmanlılar arasında tekrar savaş çıktı