Osmanlı Kültür Medeniyeti

Osmanlı kültürü - Osmanlı taht kavgaları - Osmanlı devletinin idaresiOsmanlı Devleti kendinden önceki Türk Devletlerinin hâkimiyet anlayışını devam ettirmiştir Ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı, taht kavgalarının en büyük nedeni olmuştur

I Ahmet veraset sisteminde değişiklik yaparak Ekber ve Erşed usulünü getirdi Böylece Kafes usulü getirilerek şehzadelerin sancağa çıkması kaldırılarak en büyük ve en akıllı olan şehzadenin tahta geçmesi kanunlaştı

Merkez Teşkilâtı: Hükümet, ordu ve eyalet yönetimi padişaha bağlıdır Yönetim merkezi İstanbul, yönetim işi ise padişah tarafından saraydan yapılıyordu Saray iki bölümden oluşurdu:

Birun; sarayın dış teşkilâtı, Enderun (saray okulu); devlet adamlarının yetiştirildiği okuldu


İstanbul'un Yönetimi: Başkent olması sebebiyle kendine has bir yöntemi vardır Adalet işlerine istanbul kadısı (Taht Kadısı) bakardı Belediye işleri şehremini tarafından yürütülürdü Güvenliği yeniçeri ağası sağlardı Gündüz subaşı, gece asesbaşı İstanbul'un güvenliğinden sorumlu idi

Divan-ı hümayun: Devletin siyasî, askerî, idarî, malî sorunlarının görüşülüp, askerî büyük davaların bakıldığı yerdir Bugünkü Bakanlar Kurulu gibi olup tek farkı mahkeme gibi çalışmasıdır

Kuruluş döneminde padişah, sadrazam, vezirler, kazasker, defterdar, nişancı katılırdı

XVI yydan itibaren müftü, yeniçeri ağası, kap-tan-ı derya, 17 yyda Reis-ül küttap katılmıştır

Fatih'e kadar Cuma hariç hergün toplanırdı

Fatih'ten sonra Sadrazam başkanlığında toplanırdı Bu yüzder yavaş yavaş padişahlar yönetiminden uzaklaşmışlardır

17 yüzyıl'dan sonra Divan önemini yitirdi

II Mahmut Divan'ı kaldırmıştır Vezirlikleri kaldırıp yerine Nazırlıkları (Bakanlıkları) kurmuştur

Padişah: Devletin idarecisi

Sadrazam (Vezir-i azam): Seyfiye'yi temsil ediyordu ASKERİ ve YÖNETİM'den sorumluydu Padişahtan sonra gelen en büyük devlet memuru ve padişahın mutlak vekili idi

Vezirler: Askerî ve siyasî işlerden sorumlu idiler

Kazasker: Divan üyelerinden Kazaskerler: II-miye'yi temsil ediyordu ve ADALET ve EĞİTİM'den sorumluydu

Defterdar: Maliye işlerine bakardı Kalemiye'yi temsil ediyordu

Nişancı: Evraklara padişahın tuğrasını çekerdi Dış yazışmaları düzenler, fethedilen araziyi tapu defterine kaydedip, dirlik dağıtırdı Kalemiye'yi temsil ediyordu

Reis-ül Küttap: Divan kâtiplerinin şefi idi Nişancıya bağlıydı

Kaptan-ı Derya: Donanmanın başkomutanı ve denizlerden sorumluydu

Yeniçeri Ağası: Yeniçerilerden sorumluydu, ihtiyaç olduğunda görüşmelere katılırdı

Müftü (Şeyhülislâm): Divanda alınan kararların İslâm dinine uygun olup olmadığı konusunda fetva verirdi

17 yüzyıl'dan sonra Divan önemini yitirdi

II Mahmut Divan'ı kaldırmıştır Vezirlikleri kaldırıp yerine Nazırlıkları (Bakanlıkları) kurmuştur

Padişah: Devletin idarecisi

Sancaklar: Sancak beyi tarafından idare edilir (Bugünkü il) Güvenliği subaşı, Adaleti şehir kadısı sağlardı

Kazalar: Sancaktan küçüktür Kadı tarafından idare edilir

Köyler: En küçük idarî birimdir Köy kethüdası tarafından idare edilir II Mahmut muhtarlıkları oluşturdu

Mülk Arazi: Tamamen halka ait olan toprakla olup ikiye ayrılır

a Öşriyye: Osmanlı Devleti'nin bu toprakla

fethetmeden evvel Müslümanların elinde buluna arazilerdir Ürünlerinin bir kısmını vergi olarak ve rirlerdi 1/10'unu

b Haraciyye: Gayri müslimlerden alınan tojrakların fetihden sonra eski sahiplerine bırakılınsıyla bu tür topraklarda yaşayan gayri müslim hakın ürünlerinin bir kısmının haraç alınmasıdır


Vakıf Arazi: Alınıp satılması kesinlikle yas; olup vergiden muaftır Gelirleri ile eğitim, bayınd lık, sağlık alanındaki, kimsesizlere yardım, ha) kurumlarının masrafları için ayrılmış arazilerdir

Miri Arazi: Mülkiyeti devlete ait olan bu topra lar, işlenmesi amacıyla kişilere ve devlet memurl rı ile askerlere bırakılan topraklardır

1 Dirlik gelirine göre topraklar (3'e aynin Dirlik arazi, Mülkiyeti devlete ait topraktır D lete hizmeti olan kişiler maaş karşılığı verili Köylü vergiyi dirlik sahibine öderdi O da "CEI LÜ" denen altı asker yetiştirirdi Böylece;

Özel mülkiyete son verilmiş« Derebeylik rejimi engellenmiş » Üretimde süreklilik sağlanmış

Masrafsız olarak eyalet ordusuna sahip olmuş

Memur maaşlarını hazineye dokunmadan aşılamış

a Has topraklar: Yıllık geliri 100000 akçe üzeri olan topraklar (Padişah, şehzade, divan üyeleri)

b Zeamet topraklar: Yıllık geliri 20000 -100000 akçe arası olan topraklarsında geliri arasında olan topraklardır Gelirin 3000 akçesini tımar sahibi kendi geçimine ayırır (kılıç tımarı), geri kalan 3000 akçe için asker yetiştirirdi Ayrıca; savaşta yararlılık gösteren askerlere Eşkinci Tımarı, saray görevlilerine Hizmet

Tımarı, cami imam ve hatiplerine Mustahfaz Tımarı verilirdi

Tımar Sisteminin Uygulanması

Devlet vergilerini düzenli toplamıştır Devlet köylerde bile güvenliği sağlamıştır Devamlı savaşa hazır ordusu olmuştur Üretimin devamı ve sürekliliği sağlanmıştır

2 Mukataa Arazi: Geliri doğrudan hazineye kalıyor

3 Yurtluk Arazi: Geliri sınırlardaki Akıncılara verilir

4 Ocaklık Arazi: Geliri kale muhafızlarına ve tersane giderlerine verilir

5 Paşmaklık Arazi: Geliri hanedan üyelerine ayrılır


alıntı