İlk Türk Devletleri

1 BÜYÜK (ASYA) HUN DEVLETİ



Hunlar ilk olarak Orhun-Selenga ırmakları ile Ötüken-Karakum-Ordos Bölgesi arasında ortaya çıkmıştır
Bilinen ilk hükümdarları Teoman'dırTeoman dönemi hakkında pek bilgi yoktur

Mete Han Dönemi

Teomanın eşi, Mete Hanın üvey annesi, Mete Hanın tahta çıkmasına karşı çıkınca Mete Han hazırladığı 10000 kişilik orduyla babasını mağlup ederek tahtı ele geçirmiştir(209) Mete Han tahta çıktığında"Tanhu" ünvanını almıştırMete Hanın ilk mücadele ettiği millet Tunguzlar'dırMete Han kuzeyi güvenlik altına aldıktan sonra Çin'e yönelmiştirHunların aşırı baskısından bunalan Çin iktidarı Chou,Hunlar ile 318'de bir anlaşma yaparlar Mete Han döneminde devletin sınırları doğuda Kore,batıda Aral Gölü kuzeyde Baykal Gölü güneyde Tibet Yaylası-Karakum Dağları'na kadar genişlemiştirMete Han kendi döneminde 26 milleti egemenliğine almıştırMeteHan Çin'in feodal bir yönetim benimsemesine karşı o merkeziyetçi bir yönetim benimsemiştir Mete Han MÖ207'de orduda onluk sistemi kurarak Türk tarihine önemli bir katkıda bulunmuşturBu tarih her yıl Türk Kara Kuvvetleri'nin kuruluş yıldönümü olarak kutlanmaktadır

Che-Yu Dönemi (174-160)

Chün-chen'in babası ve dedesi kadar kabiliyetli olmayışı devletin gücüne zarar vermiştirÇine yapılan seferler durmuş ve Çin vergi vermez olmuşturÇinli ajanlar bu döneme damgasını vurmuşlardırBir yandan İpek Yolu üzerinde bulunan devletlerle Hunlara karşı işbirlik yapmışlardırHun devletinin içine sızarak Çine bilgi sızdırmışlardırBu dönemde Çin, Hun tarzında düzenlediği 140000 kişilik süvari ordusuyla Hunları bozguna uğratmıştırBu mağlubiyetten sonra Hunların merkezi Gobi'den Orhun Nehri bölgesine taşınmıştırÇinliler, Hun beylerini birbirine düşürmüştürÇinliler bu dönemde savunmadan saldırıya geçmiştir

Hohan-yeh Dönemi (58-51)

Chün-chen'in babası ve dedesi kadar kabiliyetli olmayışı devletin gücüne zarar vermiştirÇine yapılan seferler durmuş ve Çin vergi vermez olmuşturÇinli ajanlar bu döneme damgasını vurmuşlardırBir yandan İpek Yolu üzerinde bulunan devletlerle Hunlara karşı işbirlik yapmışlardırHun devletinin içine sızarak Çine bilgi sızdırmışlardırBu dönemde Çin, Hun tarzında düzenlediği 140000 kişilik süvari ordusuyla Hunları bozguna uğratmıştırBu mağlubiyetten sonra Hunların merkezi Gobi'den Orhun Nehri bölgesine taşınmıştırÇinliler, Hun beylerini birbirine düşürmüştürÇinliler bu dönemde savunmadan saldırıya geçmiştir

Çin'in Hun'u Yıpratma Politikaları

1-Hunlarla akrabalık ilişkileri kuruyorlar ve prensesler aracılığıyla casusluk yapıyorlardı
2-Ordularını Hun sistemine göre düzenliyorlardı
3-Çin ipeğini Türkler arasına yayarak onları lüks hayata alıştırmak ve sosyal hayatı gevşetmek istiyorlardı
4-Hun beyleri arasında fesatlık çıkarıyorlar ve yoğun propaganda yapıyorlardı ve onları birbirine düşürüyorlardı