İlk Türk Devletleri

Egemenlik Alanı


Orta Asya steplerindeki tüm Türk boyları, Moğol kabileleri, Moğol Tatarları, Tunguzlar, Yüeçiler ( Kuşhanlar),Çin Hanedanlığı, İpek Yolu Kapladığı alan: Kuzeyde Sibirya; güneyde Tibet, Keşmir; doğuda Büyük Okyanus; batıda Hazar Denizi (18000000 km2)


Çiçi'nin Çin kayıtlarındaki sözleri


Çin elçisinin Çiçi ile ilgili düştüğü bir kayıt şöyledir: " Boyun eğmeyeceğiz Zira öteden beri Türkler kuvveti takdir eder, tabi olmayı hakir görürler Savaşçı süvari hayatımız sayesinde adı yabancıları titreten bir millet olduk Biz ölsek de, kahramanlığımızın şöhreti kalacak, çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi olacaktır"


Devlet Yönetimi


Hun devleti başında bulunan kişi " tan-hu" ya da "şen-yu" olarak anılıyordu Tanhu sözcüğü bir ünvan olarak " sonsoz genişlik" anlamına gelmektedir Hükümdarlık da kut anlayışı egemendi Hükümdarlığın tanrıdan geçtiği görüşü vardı Ülke, töre hükümlerine göre yönetilirdi Şenyunun görevi, ülkede dirliği sağlamak, adaleti gerçekleştirmek, orduya komuta etmek, meclisi yönetmek olarak sıralanabilir Hükümdarlık babadan oğla geçmektedir Ülke oğullar arasında doğu, batı, merkez olarak miras bırakılmaktadır Türk devleti hükümdarı eşine "ka-tun" denirdi Yönetimde söz sahibiydi

Büyük Hun Devleti'nde üç meclis bulunuyordu


1 Meclis: Dini nitelikte konular tartışılır Yılın ilk aylarında toplanırdı

2 Meclis: Haziran ayında toplanır ve devlet işleri görüşülürdü

3 Meclis: Sonbaharda toplanılır ve askeri işler görüşülürdü

Devamlı devleti yöneten " seçkinler meclisi" vardı Bu meclise " ayukı" denilmekteydi


Ordu


a Hun ordusu ücretli değildi

b Hun ordusunda kadın-erkek asker sayılır, her an savaşa hazır bulunurdu (ordu-millet anlayışı)

c Hun ordusunun temeli atlı askerlere dayanırdı

d Ordu tümen sistemine göre teşkilatlanmıştır (10000 kişi)

e Kullanılan araçlar: ok ve yaydı Yakın dövüşte kılıç, kargı kullanılırdı

f Savaş stratejisi; keşif seferleri ve yıpratma savaşları olarak ikiye ayrılıyordu

g Sahte geri çekilme ve turan taktiği teknikleri kullanıldığı Çin kayıtlarından öğrenilmektedir

Metenin mektubundaki Türkler


Metenin Çin İmparatoruna yazdığı mektupta Türkler:


Yay çekebilen ve kullanabilen tüm kavimler Hun olarak bir tek aile halinde birleştirildiler Artık Hun ülkesinde küçükler büyümeleri için gerekli çevreyi elde edecekler; yaşlılar ve büyükler ise kendi yurtlarında sessiz ve rahat yaşayacaklardır Nesillerden nesillere bütün Hunlar barış ve mutluluk içinde kalacaktır Tanrının lütuf ve inayeti ile subay ve askerlerimin üstün yetenek ve erdemleri ile dayanıklı atlarımın üstün gücü ile Kuşhanları ezerek yendi Çin sınırındaki bütün küçük devletler ile, bütün Orta Asya halkları düzene kavuşturuldu Bunların hepsi artık Hun oldular


Büyük Hunların Türk ve Dünya Tarihine katkıları

Ordu örgütlenmesinde 10'luk sistem Mete döneminde oluşturulumuş ve günümüze kadar gelmiştir Batı uygarlıkları bu sistemi Türkler'den almıştır

Hun akınlarına karşı tarihi Çin seddi yapılmıştır

Kavimler Göçünün başlamasında Hun devletinin yıkılışı ilk etkendir

Diğer Türk devletlerine intikal eden olumsuz miras ise parçalanma ve iktidar için mücadele eden Türk boyları genetiğidir