İlk Türk Devletleri

İlhanlılar


İlhanlılar Devleti, Cengiz Han'in (Çingiz Han)torunu Hülagû Han tarafından, merkez Tebriz olmak üzere İran'da kuruldu (1256) "İlhanlı" ismi; "Büyük Kağanlı" anlamına gelmektedir Çünkü İlhanlılar'ın kendi bayrakları ve paraları olsa da, bir çeşit eyalet sistemiyle yönetilmekteydiler ve Moğollar'ın Büyük Kağan'ına bağlıydılar İlhanlı kelimesinin tartışılan bir başka anlamı ise; İl-eyalet hanı olabileceğidir Son derece büyük ve hızlı hareket eden bir orduları vardı Sibirya hariç tüm Asya'ya hakim oldular



Siyasi Tarihi


Azerbaycan'ı ele geçiren Hülagû Han, 1258'de Bağdat'ı alarak Abbasî Devleti'ne son verdi Anadolu Selçuklu Devleti'ni egemenliği altına aldı Moğollar, Anadolu'nun bilim, kültür ve ticaret merkezleri olan kentlerini yakıp yaktılar ve yağmaladılar Bu dönemde Anadolu'da ticaret geriledi Türkler, Doğu ve Orta Anadolu'dan batı bölgelerine doğru göç etmek zorunda kaldılar Moğollar, Türkiye Selçuluları Devleti'nin yıkılmasında önemli rol oynadılar


İlhanlılar, Suriye ve Filistin'i işgalden sonra Mısır'a doğru ilerlemeye başladılar Ancak Memlükler, Ayn-ı Câlut Savaşı'nda İlhanlıları yenilgiye uğratarak Filistin ve Suriye'den çıkardılar (1260) Memlûk Sultanı Baybars, İlhanlıları ikinci kez Elbistan'da yenilgiye uğrattı (1277) Memlukler tarafından uğratıldıkları yenilgiler dışında savaş kaybetmediler


İlhanlılar, Gazan Mahmud Han (1295-1304) zamanında Müslümanlığı kabul ettiler Bundan önce Budizm'i benimsemişlerdi ve Müslümanlar'a karşı Hıristiyanlarla ittifak kurmak istiyorlardı İslâmiyetin yanı sıra Türk kültürünün de yaygınlaşması, devletin Türk özelli kazanmasına neden oldu 14 yüzyılın başlarında çıkan iç karışıklıklar sonucu İlhanlılar parçalandı (1336) İlhanlı topraklarının büyük bir bölümü üzerinde, Celâyirliler Devleti kuruldu



Hulagu Han ve büyük ordusu


1243 Kösedağ savaşında Anadolu Türklerini yenilgiye uğratan Moğollar Ötüken merkezine bağlı olmak üzere, İran’a geçerek 1256 yılında başkenti Tebriz olmak üzere İlhanlı yönetimini kurdular (İlhanlı: Hana bağlı topraklar) Başında da Hulagü Han bulunmaktaydı 1256 yılında Alamut Kalesini ele geçirerek Batinilerin çalışmalarına son verdiler 1258 yılında ise Bağdatı işgal ederek halifeliğe son verdiler Halkının büyük çoğunluğunun Türk ve Farslar’dan oluşuyordu Diğer Moğol devletleri gibi İslamiyeti kabul etmişler ve Türkleşmişlerdir Bağdatta güçlenen Celayirliler tarafından yıkılmıştır



İlhanlıların Türk tarihindeki yeri


İlhanlılar döneminde İran kapısı açık olduğu için Orta Asya’dan Anadolu’ya yoğun Türk göçleri olmuştur Bu dönemde Anadolu gittikçe Türkleşmiştir