İslamiyet Öncesi Devlet Yönetimi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-25-2012

Devlet Yönetimi - Devlet Yönetimi Hakkında - Devlet Yönetimi Özellikleri

A) Devlet:

-İslamiyetten önce Türkler devlete İL veya EL demişlerdir

Hükümdarların Ünvanları:

-Türkler Hükümdarlarına Şanyü, Tanhu, Hakan, Han, Yabgu, İlteber, İdi-kut, Erkin gibi ünvanlar vermişledir

Türk Hükümdarlarının Tahta Çıkışı:

1- Hanedan üyeleri arasında siyasi ve askeri mücadeleyi kazanan hükümdar olarak tahta çıkıyordu

(En sık rastlanan durum)

2- Hükümdarın rakipsiz aday olması(Bu durumda taht kavgası olmadan başa geçiyordu

)

3- Seçim Usulü (Kengeş, toy veya kurultay denilen devletin ileri gelenlerinden oluşan meclisin toplanarak hanedan üyelerinden birini tahta geçirmesi

4)-Ekber ve Erşed(En yaşlı ve Olgun) olanın başa geçmesi

(Bu yöntem III

Ahmet zamanından itibaren sadece Osmanlı Devletinde uygulanmıştır

Türk Devletlerinde Hükümdar:

-Hanedandan olan bütün erkeklerin hükümdar olma hakları vardı

(Kardeşler, kardeş çocukları, amca, amca çocukları ve diğer hanedan üyeleri

)

Kut Anlayışı:

-Türkler devleti yönetme yetkisinin TANRI tarafından verildiğine inanıyorlardı

Tanrı tarafından verilen bu yönetme hakkına KUT diyorlardı

-KUT'un kan yoluyla hükümdarın tüm erkek çocuklarına geçtiğine inanıyorlardı

-Bütün hanedan üyelerinde KUT olduğundan kendine siyasi ve askeri bakımdan güvenen kişi TAHT KAVGASINA girebiliyordu

-Bu durum Türk devletlerini ya iç savaş sonucu istikrarsızlığa, yada bölünmeye götürüyordu

-Türk töresinde ana-babaya itaat esas olmasına rağmen, hükümdar bunun dışında tutulmuştur

-Devletin devamı için baba-oğul veya kardeşlerin birbirleriyle mücadelesi normal karşılanmıştır

Çünkü bu sayede en güçlü ve en yetenekli kişi devletin başına geçecektir

İkili Yönetim (Çifte Krallık):

-Türk Devletlerinde hükümdar yönetimi kolaylaştırmak için ülkeyi SOL(Doğu) ve SAĞ(Batı) olmak üzere ikiye ayırırdı

Ortada (Merkezde) ise asıl hükümdar bulunurdu

-Sağ ve Solda ise Hanedan üyelerinden YABGU'lar bulunurdu

B) Meclis Ve Hükümet:

-Türk Meclislerine TOY, KURULTAY veya KENGEŞ denilirdi

Kurultay'da devletin ana meseleleri görüşülür, hükümdarın ölümü, savaş veya milli felaketlerde kurultay toplanırdı

Aygucı : Hükümet başkanı(başbakan)

Buyruk : Bakan

Tamgacı: Dış siyaset işlerini yürüten görevliler

Tigin: Hükümdar çocukları (Tekin)

Şad : Diğer Hanedan mensupları

-Bunların dışında İnal, inanç, tarkan, bağa, tudun, çor, külüğ, apa, ataman gibi devlet görevlileri de vardı

07-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İslamiyet Öncesi Devlet Yönetimi Devlet Yönetimi - Devlet Yönetimi Hakkında - Devlet Yönetimi Özellikleri A) Devlet: -İslamiyetten önce Türkler devlete İL veya EL demişlerdir Hükümdarların Ünvanları: -Türkler Hükümdarlarına Şanyü, Tanhu, Hakan, Han, Yabgu, İlteber, İdi-kut, Erkin gibi ünvanlar vermişledir Türk Hükümdarlarının Tahta Çıkışı: 1- Hanedan üyeleri arasında siyasi ve askeri mücadeleyi kazanan hükümdar olarak tahta çıkıyordu (En sık rastlanan durum) 2- Hükümdarın rakipsiz aday olması(Bu durumda taht kavgası olmadan başa geçiyordu) 3- Seçim Usulü (Kengeş, toy veya kurultay denilen devletin ileri gelenlerinden oluşan meclisin toplanarak hanedan üyelerinden birini tahta geçirmesi 4)-Ekber ve Erşed(En yaşlı ve Olgun) olanın başa geçmesi (Bu yöntem III Ahmet zamanından itibaren sadece Osmanlı Devletinde uygulanmıştır Türk Devletlerinde Hükümdar: -Hanedandan olan bütün erkeklerin hükümdar olma hakları vardı (Kardeşler, kardeş çocukları, amca, amca çocukları ve diğer hanedan üyeleri) Kut Anlayışı: -Türkler devleti yönetme yetkisinin TANRI tarafından verildiğine inanıyorlardı Tanrı tarafından verilen bu yönetme hakkına KUT diyorlardı -KUT'un kan yoluyla hükümdarın tüm erkek çocuklarına geçtiğine inanıyorlardı -Bütün hanedan üyelerinde KUT olduğundan kendine siyasi ve askeri bakımdan güvenen kişi TAHT KAVGASINA girebiliyordu -Bu durum Türk devletlerini ya iç savaş sonucu istikrarsızlığa, yada bölünmeye götürüyordu -Türk töresinde ana-babaya itaat esas olmasına rağmen, hükümdar bunun dışında tutulmuştur -Devletin devamı için baba-oğul veya kardeşlerin birbirleriyle mücadelesi normal karşılanmıştır Çünkü bu sayede en güçlü ve en yetenekli kişi devletin başına geçecektir İkili Yönetim (Çifte Krallık): -Türk Devletlerinde hükümdar yönetimi kolaylaştırmak için ülkeyi SOL(Doğu) ve SAĞ(Batı) olmak üzere ikiye ayırırdı Ortada (Merkezde) ise asıl hükümdar bulunurdu -Sağ ve Solda ise Hanedan üyelerinden YABGU'lar bulunurdu B) Meclis Ve Hükümet: -Türk Meclislerine TOY, KURULTAY veya KENGEŞ denilirdi Kurultay'da devletin ana meseleleri görüşülür, hükümdarın ölümü, savaş veya milli felaketlerde kurultay toplanırdı Aygucı : Hükümet başkanı(başbakan) Buyruk : Bakan Tamgacı: Dış siyaset işlerini yürüten görevliler Tigin: Hükümdar çocukları (Tekin) Şad : Diğer Hanedan mensupları -Bunların dışında İnal, inanç, tarkan, bağa, tudun, çor, külüğ, apa, ataman gibi devlet görevlileri de vardı