Tiroid Hastalıkları...

Tiroid bezi, boyun ön bölgesinde, gırtlağın altında, nefes borusunun hemen önünde yer alan, kelebeğe benzeyen, iki lobu ve bir de birleştirici köprüsü olan bir iç salgı (endokrin) bezidir Tiroid bezi günlük iyot alımına ve yaş ile vücut ağırlığına göre değişmekle birlikte yaklaşık 10-20 gr ağırlığındadır



Tiroid bezinin hormon salgılaması, hipofız bezinden salgılanan TSH (Tiroid Stimulan Hormon) tarafından kontrol edilmektedir TSH salgısı ise hipotalamus adlı beyin bölgesinden salgılanan TRH (TSH Salgılayıcı Hormon) adı verilen bir hormon tarafından yönetilir TSH kan yolu ile tiroid bezine ulaşarak, tiroidden T4 (tiroksin) ve T3 (triiyodotironin) hormonlarının yapımını sağlar



T3 ve T4 hormonları kanda proteinlere bağlı veya serbest şekilde bulunurlar Serbest bulunanlara Serbest T3 ve Serbest T4 denilmektedir Proteinlere bağlı T4 ve Serbest T4'ün toplamına Total T4, proteinlere bağlı T3 ve Serbest T3'ün toplamına da Total T3 denir Esas aktif olan hormon serbest olan kısımdır Tiroid hormonları, vücudun bütün metabolik faaliyetlerini, ısı ayarını, oksijen kullanımını , büyüme ve gelişmeyi kontrol ederler



İyot tiroid bezinin görevini yerine getirmesi için gereklidir İyot vücuda su ve gıdalarla alınır Toprak, iyodu yağmur sulan ile denizlere taşıdığından denize kıyısı olan bölgeler iyot açısından dağlık alanlara kıyasla daha zengindir, işte bu nedenle toprağında iyot azlığı olan yörelerde, alınan besinlerdeki iyodun yetersizliğine bağlı olarak guatra (tiroid bezinin büyümesi) daha sık rastlanır



Tiroid hastalıklarını basit anlamda fonksiyonel (tiroidin çalışması ile ilgili) ve yapısal anormallikler olarak iki grupta toplayabiliriz



Fonksiyonel anormallikler

Hipotiroidi Hipertiroidi

Yapısal anormallikler

Nodül

Guatr

Hipotiroidi



Hipotiroidi tiroid bezinin yetersiz tiroid hormonu üretmesi ile karakterize bir durumdur Düşük tiroid hormon düzeyleri vücudun metabolizma faaliyetlerinin yavaşlamasına neden olur Hipotiroidi yeni doğan bebekler ve çocuklarda da görülebilir Hastalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir



Yorgunluk, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlama

Uyku süresinde artış, uyanmada güçlük ve uykuya meyil hali

üşüme

Daha az terleme

Ciltte kuruma

Cilt renginin daha sarı olması

Saçlarda dökülme, kuruma, cansızlık, parlaklık kaybı

İştah azalması

Orta derecede kilo alımı, kilo vermede güçlük

Konsantrasyon güçlüğü

Yeni ortaya çıkan horlama

Yeni ortaya çıkan kabızlık

Sık ve ciddi kas krampları

Yüzde özellikle göz çevresinde, ellerde, eklemlerde, ayaklarda oluşan şişme

Kadınlarda adetlerde sıklaşma, kanamada artış, kısırlık

Ses kısılma ve kalınlaşması

Ruhsal durumda ortaya çıkan bozukluklar (depresyon veya aldırmazlık)

Kalp hızında yavaşlama

Kan basıncında artış

Kolesterol düzeyinde artma

Hipotiroidi nedenleri:

Otoimmun hastalıklar (Hashimoto tiroiditi)

Cerrahi olarak tiroid bezinin çıkarılması

Radyoaktif iyot tedavisi

Kongenital (doğumsal) hipotiroidi

Tiroiditler (troid bezi iltihabı)

İlaçlar

çok az veya çok fazla iyot

Hipofız bezi hastalıkları
Hipertiroidi



Tiroid bezinin çok çalışarak aşın hormon üretmesine hipertiroidi ya da halk arasında adlandırıldığı şekli ile zehirli guatr denir Aşırı şekilde artan tiroid hormonları nedeni ile vücudun metabolizma faaliyetlerinde hızlanma ortaya çıkar Hastalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir

Sıcağa tahammülsüzlük

iştah artışı

Kilo kaybı

İshal veya barsak hareketlerinde artış

Kalp hızında artış

Kas güçsüzlüğü

Gözlerde büyüme

Hiperaktivite, sinirlilik

Ellerde titreme

Ciltte incelme

Terleme



Hipertiroidi nedenleri:



Graves hastalığı

Toksik nodüler veya multinodüler guatr

Tiroiditler (troid bezi iltihabı)
Tiroiditler



Tiroid bezinin bakteri, virüs veya otoimmun hastalıklar nedeniyle iltihaplanmasıdır Bu iltihabi süreçler kısa ya da uzun süreli olabilirler Bakteri ve virüs infeksiyonları dış etkenlere bağlı iltihaplanmalardır Bir organizmanın kendi dokularına karşı tepki göstererek iltihap oluşturmasına ise otoimmun bozukluk denir
Nodül



Tiroid bezi içinde oluşan, bezin normal dokusuna benzemeyen kitlelere nodül denir Nodüller iyi huylu ya da kötü huylu olabilir Tiroid nodüllerinde kanser ihtimali %5 civarındadır Tiroid nodüllerine ve tiroid kanserine kadınlarda daha sık rastlanmasına karşın, erkekte görülen nodüller kanser açısından daha risklidirler Nodüler guatrı olan hastaların çoğunda herhangi bir şikayet yoktur Bazen hastalar boyunda şişlik ile başvurabilirler Bazen de başka bir hastalık için tetkik edilirken rastlantısal olarak tiroid nodülü tespit edilebilir
Guatr



Tiroid bezinin büyümesine guatr denir Bezin tamamen büyümesine 'yaygın guatr', bazı bölümlerinin kısmen büyüyüp nodul oluşturmasına 'nodüler guatr' denir Guatr oluşumunda en büyük etken toprak ve suda yetersiz iyot olmasıdır Gebelik ve ergenlik döneminde tiroid bezinde büyüme olabileceğinden, bir hastalık göstergesi olarak ele alınmaz Bu durumlar fizyolojik büyümeolarak adlandırılır Guatr olan hastanın tiroid fonksiyonlar normal olabileceği gibi az veya çok çalışma yani hipo veya hipertiroidi ile birlikte olabilir
Tiroid Hastalıklarında Tanı Yöntemler



Kan testleri (hormon düzeylerinin ve antikorlann ölçülmesi)

Tiroid ultrasonografisi

Tiroid sintigrafisi

Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi

Son yıllarda tiroid fonksiyon testlerinde meydana gelen gelişmeler tiroid hastalıklarının erken teşhisini mümkün kılmaktadır Böylece hastalık tablosu ilerlemeden etkin tedavi ile kontrol altına alınması sağlanabilmektedir
Kaynak:Biruni Laboratuvarı


Kaynak: saglicaklakalcom