Doğru Antibiyotik Kullanım İlkeleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-25-2012

Antibiotikler belki de en sık kullandığımız ilaçlar

Ama bunları ne kadar yerinde kullanıyoruz? Vücudumuz antibiotiğe dirençli mi ? Grip antibiotikle düzelir mi?

Antibiotik nedir?

Antibiotikler bakteri türündeki mikropları , üremelerini durdurarak veya öldürerek etkisiz hale getiren ilaçlardır

Yerine göre kullanıldıklarında faydalı ama yersiz kullanıldıklarında zararlı olabilecek ilaçlardır

Doktor tavsiyesi dışında yaygın olarak gereksiz , yerinde olmadan veya yetersiz doz veya sürede kullanılmaktadırlar

Kültür ve antibiogram nedir?

Kültür hastalık bölgesinden alınan ve içinde mikrop olduğu düşünülen örneğin ( boğazdan alınan sürüntü veya idrar gibi bir besin ortamına konularak mikrobun üremesinin temin edilmesidir

Antibiogram ise üreyen bu mikroba karşı etkili antibiotiğin tespitidir

Antibiotikler nerelerde kullanılabilirler ?

Antibiotikler sadece bakteri türü mikroplara karşı etkilidirler

Bunun dışındaki virüs tipindeki mikroplarla meydana gelen nezle , grip , düşük ateşle seyreden boğaz ağrısı , kabakulak , kızamık gibi hastalıklarda kullanılmaları tedavi edici değildir ve doktorunuzun uygun gördüğü hastalığa özel durumlar haricinde kullanılmaları gereksizdir

Antibiotik kullanımı için hastalık sebebinin bakteri olduğu bilinmeli bu tetkik ile veya klinik tecrübe ile anlaşılmalıdır

Genel olarak ateş olması ve ateşin yüksek olması bir ölçü olarak kabul edilebilirse de bunu hekim olmayan kişilerin değerlendirmesi her zaman isabetli olmayabilir

Bakteri ile oluşan enfeksiyonlar genel kural olarak yüksek ateş belirtisi verirken virüsler ile oluşan enfeksiyonlarda hafif ateş görülür

Fakat bu her zaman geçerli bir kural değildir

Antibiotikler nerelerde kullanılmamalıdırlar?

Antibiotikler belli bir antibiotiğe karşı allerji var ise kullanılmamalı veya hekim kontrolünde kullanılmalıdır

Aksi halde tıbbi müdahale gerektirecek yan etkiler ortaya çıkabilir

Bunun dışında böbrek ve karaciğer hastalarında çok dikkatli ve mümkün ise hekim kontrolünde kullanılmalıdırlar

Bu kişilerde ilacın vücutta birikmesi ile ortaya çıkabilecek yan etkiler görülebilir ve tıbbi müdahale gerekebilir

Mikroplar antibiotiğe dirençli hale gelir mi ?

Evet

Sık ve yaygın kullanılan antibiotiklerin bazılarına karşı bakteriler savunma oluşturur ve bu bakterilere karşı o antibiotikler yetersiz etkili veya etkisiz olurlar

Fakat bu direnç uzun bir sürede oluşur ve bir bölgedeki bakteriler arasında yavaş yavaş yayılır

* Bu nedenle mikrobun antibiotiğe karşı direnci değişik kişilerde değişik miktarlarda olmaz

Bir antibiotiği uzun süreli veya sık kullanmak ile kişide var olduğu düşünülen mikrop dirençli hale gelmez

Dirençli olan bakterilere karşı ekseriyetle daha kuvvetli veya enjeksiyon şeklindeki antibiotiklerle tedavi uygulanır

Az sayıdaki bazı dirençli bakterilere karşı etkili antibiotik yoktur

Antibiotiği ne zaman kullanmam doğru olur?

Antibiotiğin her hastalığı tedavi edeceğini düşünmek yanlıştır

Özellikle virüslerle meydana gelen nezle ve soğuk algınlığında antibiotik faydasızdır

En iyi tedavi basit ağrı kesici ve ateş düşürücülerle hastalığı istirahat ederek geçirmektir

Grip hastalığını oluşturan mikrobu öldürecek antibiotik mevcut değildir

Eğer grip 10 günden fazla sürerse doktora başvurulmalıdır

(Grip sonrası sarı-yeşil burun akıntısı sinüzit göstergesi olabilir

)

Öksürükte etken seyrek olarak bakterilerdir bu sebeple hemen antibiotiğe sarılmak yanlıştır

Ekseriyetle antibiotik faydasız olacaktır Yüksek ateş , yan ağrısı , balgamlı öksürük durumunda doktora başvurmak gereklidir

Çünkü bunlar enfeksiyon belirtisidir

Ve sizin seçeceğiniz antibiotikler ile tedavi olmayan bir hastalığın belirtisi olabilir

Boğaz ağrısı (farenjit ) ekseriyetle virüsler ile meydana gelirler ve antibiotik kullanımı gereksizdir

Bunun yanında bademciklerin ateşli iltihaplarında antibiotik kullanılması gerekli olabilir

Antibiotik ne şekilde kullanılmalıdır?

Antibiotik kullanımında en önemli husus uygun antibiotiğin seçimidir

Bu seçimi doktorunuza bırakınız

En azından mümkün ise doktorunuzu arayarak uygun antibiotiğin seçimini ona bırakınız

Antibiotiği muhakkak uygun dozda ve yeterli sürede kullanınız

Bir veya iki dozluk kullanımlar özel doz ayarlamalı ilaçlar dışında tıbbi olarak kesinlikle faydasızdır

Çünkü ilacın etkili olması için düzenli ve yeterli miktarda alınarak kanda belli bir doza ulaşması lazımdır

Antibiotik kullanırken başka nelere dikkat etmelidir?

Antibiotik kullanımı sırasında allerji , mide ağrısı veya ishal diğer ilaçlara göre daha sık görülen yan yan etkilerdir

Böyle bir durumda ilacı doktorunuza danışmadan kesmeyiniz

Bu yan etkilerin bir çoğu ek ilaçlarla giderilebilir veya hastalığınızın bir başka belirtisi olabilir

Çocuklarda doz ayarlaması çok daha hassas ve hastalığın belirtileri ekseriyetle belirsiz olduğu için mecbur kalmadıkça doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayınız

Bazı enjeksiyon şeklindeki ilaçlar nadiren de olsa hayati tehlike arz edecek veya acil müdahale gerektirecek yan etkilere sebep olabilirler

Bu nedenle sağlık kurumları dışında enjeksiyon şeklinde antibiotik almayınız

Dr

Serap Pamak

07-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Doğru Antibiyotik Kullanım İlkeleri Antibiotikler belki de en sık kullandığımız ilaçlar Ama bunları ne kadar yerinde kullanıyoruz? Vücudumuz antibiotiğe dirençli mi ? Grip antibiotikle düzelir mi? Antibiotik nedir? Antibiotikler bakteri türündeki mikropları , üremelerini durdurarak veya öldürerek etkisiz hale getiren ilaçlardır Yerine göre kullanıldıklarında faydalı ama yersiz kullanıldıklarında zararlı olabilecek ilaçlardır Doktor tavsiyesi dışında yaygın olarak gereksiz , yerinde olmadan veya yetersiz doz veya sürede kullanılmaktadırlar Kültür ve antibiogram nedir? Kültür hastalık bölgesinden alınan ve içinde mikrop olduğu düşünülen örneğin ( boğazdan alınan sürüntü veya idrar gibi bir besin ortamına konularak mikrobun üremesinin temin edilmesidir Antibiogram ise üreyen bu mikroba karşı etkili antibiotiğin tespitidir Antibiotikler nerelerde kullanılabilirler ? Antibiotikler sadece bakteri türü mikroplara karşı etkilidirler Bunun dışındaki virüs tipindeki mikroplarla meydana gelen nezle , grip , düşük ateşle seyreden boğaz ağrısı , kabakulak , kızamık gibi hastalıklarda kullanılmaları tedavi edici değildir ve doktorunuzun uygun gördüğü hastalığa özel durumlar haricinde kullanılmaları gereksizdir Antibiotik kullanımı için hastalık sebebinin bakteri olduğu bilinmeli bu tetkik ile veya klinik tecrübe ile anlaşılmalıdır Genel olarak ateş olması ve ateşin yüksek olması bir ölçü olarak kabul edilebilirse de bunu hekim olmayan kişilerin değerlendirmesi her zaman isabetli olmayabilir Bakteri ile oluşan enfeksiyonlar genel kural olarak yüksek ateş belirtisi verirken virüsler ile oluşan enfeksiyonlarda hafif ateş görülür Fakat bu her zaman geçerli bir kural değildir Antibiotikler nerelerde kullanılmamalıdırlar? Antibiotikler belli bir antibiotiğe karşı allerji var ise kullanılmamalı veya hekim kontrolünde kullanılmalıdır Aksi halde tıbbi müdahale gerektirecek yan etkiler ortaya çıkabilir Bunun dışında böbrek ve karaciğer hastalarında çok dikkatli ve mümkün ise hekim kontrolünde kullanılmalıdırlar Bu kişilerde ilacın vücutta birikmesi ile ortaya çıkabilecek yan etkiler görülebilir ve tıbbi müdahale gerekebilir Mikroplar antibiotiğe dirençli hale gelir mi ? Evet Sık ve yaygın kullanılan antibiotiklerin bazılarına karşı bakteriler savunma oluşturur ve bu bakterilere karşı o antibiotikler yetersiz etkili veya etkisiz olurlar Fakat bu direnç uzun bir sürede oluşur ve bir bölgedeki bakteriler arasında yavaş yavaş yayılır* Bu nedenle mikrobun antibiotiğe karşı direnci değişik kişilerde değişik miktarlarda olmaz Bir antibiotiği uzun süreli veya sık kullanmak ile kişide var olduğu düşünülen mikrop dirençli hale gelmez Dirençli olan bakterilere karşı ekseriyetle daha kuvvetli veya enjeksiyon şeklindeki antibiotiklerle tedavi uygulanır Az sayıdaki bazı dirençli bakterilere karşı etkili antibiotik yoktur Antibiotiği ne zaman kullanmam doğru olur? Antibiotiğin her hastalığı tedavi edeceğini düşünmek yanlıştır Özellikle virüslerle meydana gelen nezle ve soğuk algınlığında antibiotik faydasızdır En iyi tedavi basit ağrı kesici ve ateş düşürücülerle hastalığı istirahat ederek geçirmektir Grip hastalığını oluşturan mikrobu öldürecek antibiotik mevcut değildir Eğer grip 10 günden fazla sürerse doktora başvurulmalıdır (Grip sonrası sarı-yeşil burun akıntısı sinüzit göstergesi olabilir ) Öksürükte etken seyrek olarak bakterilerdir bu sebeple hemen antibiotiğe sarılmak yanlıştır Ekseriyetle antibiotik faydasız olacaktır Yüksek ateş , yan ağrısı , balgamlı öksürük durumunda doktora başvurmak gereklidir Çünkü bunlar enfeksiyon belirtisidir Ve sizin seçeceğiniz antibiotikler ile tedavi olmayan bir hastalığın belirtisi olabilir Boğaz ağrısı (farenjit ) ekseriyetle virüsler ile meydana gelirler ve antibiotik kullanımı gereksizdir Bunun yanında bademciklerin ateşli iltihaplarında antibiotik kullanılması gerekli olabilir Antibiotik ne şekilde kullanılmalıdır? Antibiotik kullanımında en önemli husus uygun antibiotiğin seçimidir Bu seçimi doktorunuza bırakınız En azından mümkün ise doktorunuzu arayarak uygun antibiotiğin seçimini ona bırakınız Antibiotiği muhakkak uygun dozda ve yeterli sürede kullanınız Bir veya iki dozluk kullanımlar özel doz ayarlamalı ilaçlar dışında tıbbi olarak kesinlikle faydasızdır Çünkü ilacın etkili olması için düzenli ve yeterli miktarda alınarak kanda belli bir doza ulaşması lazımdır Antibiotik kullanırken başka nelere dikkat etmelidir? Antibiotik kullanımı sırasında allerji , mide ağrısı veya ishal diğer ilaçlara göre daha sık görülen yan yan etkilerdir Böyle bir durumda ilacı doktorunuza danışmadan kesmeyiniz Bu yan etkilerin bir çoğu ek ilaçlarla giderilebilir veya hastalığınızın bir başka belirtisi olabilir Çocuklarda doz ayarlaması çok daha hassas ve hastalığın belirtileri ekseriyetle belirsiz olduğu için mecbur kalmadıkça doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayınız Bazı enjeksiyon şeklindeki ilaçlar nadiren de olsa hayati tehlike arz edecek veya acil müdahale gerektirecek yan etkilere sebep olabilirler Bu nedenle sağlık kurumları dışında enjeksiyon şeklinde antibiotik almayınız DrSerap Pamak