Dna Ve Kromozomlar

Genlerin moleküler temeli deoksiribonükleik asittir (DNA) DNA da 4 tipteki bir nükleotitler zincirinden oluşur: adenin (A), sitozin (C), guanin (G), ve tiyamin (T) Genetik enformasyon (kalıtım bilgisi) nükleotitlerin dizilişinde bulunmakta olup, genler DNA zinciri boyunca uzanan diziler olarak mevcuttur[1] Bu kuralın dışında kalabilen tek istisna virüslerdir; virüsler bazen DNA yerine benzeri olan RNA molekülü kullanırlar; çünkü virüslerin genetik malzemesi RNAdır[2]
DNA, normal olarak, ikili sarmal biçimde dolanan iki iplikçikli bir moleküldür DNAnın iki iplikçiğinden birindeki her nükleotit, karşıt iplikteki nükleotit partneriyle bir çift oluşturur; yani A, T ile bir çift oluşturur, C de G ile Dolayısıyla iki iplikçikten her biri, tüm gerekli enformasyona sahip bulunur, diğer iplikçikte de bu enformasyonun yedeği bulunur DNAnın bu yapısı, kalıtımın fiziksel temelidir DNA ikileşmesinde, iplikçiklerin ayrışması ve her iplikçiğin yeni iplikçik eşinin bir kalıbı olarak kullanılmasıyla, genetik enformasyon kopyalanır
Genler, kromozom denen DNA dizisi zincirleri boyunca doğrusal bir düzende sıralanmışlardır Bakterilerde her hücrenin, basit bir dairesel kromozoma sahip olmasına karşılık, bitki ve hayvanların da dahil bulunduğu ökaryot organizmalar, çoklu doğrusal kromozomlar halinde düzenlenmiş DNAlara sahiptirler Bu DNA zincirleri son derece uzundur; örneğin en uzun insan kromozomu 247 milyon baz çiftini içerecek uzunluktadır
Bir kromozomdaki DNA, onu düzenleyen, sıkıştıran ve ona erişimi kontrol eden yapısal proteinlerle beraber, kromatin denen bir yapı oluşturur ökaryotlarda kromatin genellikle nükleozomlardan oluşur, bunlar DNA üzerinde düzenli aralıklarla yer alan, DNA'nın etrafında sarılı olduğu, histon proteinlerinden oluşmuş yapılardır Bir organizmadaki kalıtımsal malzemenin bütününe (yani, genelde, tüm kromozomlarındaki DNA dizilerinin tamamına) genom adı verilir
Haploit[3] organizmaların her kromozomdan yalnızca bir kopyaya sahip olmalarına karşın, hayvanların çoğu ve birçok bitkinin dahil olduğu diploitlerde, her kromozomdan iki kopya ve dolayısıyla her genden iki kopya bulunur Bir genin iki aleli, kardeş kromozomlardalerde aynı lokuslarda (konumlarda) yer alır; bu alellerin her biri bir ebeveynden (biri anneden, biri babadan) alınmıştır
Bunun bir istisnası, organizmanın cinsiyetinin belirlenmesinde rol oynayan, cinsiyeti belirleyen eşey kromozomlarında[58] söz konusudur[4] Bu kromozomlardan (örneğin insandaki 23 kromozom çiftinden), insanlarda ve memelilerde çok az gene sahip olan Y kromozomu erkeklik özelliklerinin gelişimini başlatmasına karşın, diğeri, X kromozomu, öteki kromozomlara benzemekte olup, cinsel belirlenmeyle ilgili olmayan birkaç gen içerir Dişiler X kromozomundan iki kopyaya sahip olurlarken, erkekler bir X, bir de Y kromozomuna sahip olurlar Dolayısıyla, cinsiyetle bağlantılı[5] hastalıklar olarak ortaya çıkan alışılmadık kalıtım örnekleri de X kromozomunun kopyasındaki bu sayısal farklılıktan ileri gelir[6]



Kaynakça:
[1]Cellular Processes: DNA Replication Cellupedia ThinkQuest URL erişim tarihi: 30 Mayıs 2008


[2]Lejeune, Jerame-Jean-Louis-Marie (2008) In Britannica Book of the Year, 1995 Retrieved May 29, 2008, from Encyclopedia Britannica Online: http://wwwbritannicacom/eb/article-9115509


[3]The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1968 nobelprizeorg - Resmi Nobel ödülü web sitesi, ilgili sayfası URL erişim tarihi: 29 Mayıs 2008


[4]Mullis, Kary B (2008) In Encyclopedia Britannica Retrieved May 29, 2008, from Encyclopedia Britannica Online: http://wwwbritannicacom/eb/article-9054233


[5]Online Education Kit: 1983: First Disease Gene Mapped National Human Genome Research Institute genomegov URL erişim tarihi: 29 Mayıs 2008


[6] wwwwikipediaorg