Hiper Tansiyon Nedir?

Hipertansiyon Nedir ?

Hipertansiyon basit olarak yüksek kan basıncı demektir Kan basıncı ya da daha doğru söylemek gerekirse kanı kalpten dokulara taşıyan damarların kan basıncı, hastaya ait özellikler (yaş, cinsiyet, ırk gibi) ve fiziksel durumdan (istirahat, efor gibi) etkilenen bir parametredir Bu nedenle de normal kan basıncı değerlerini belirlemek gerçekte oldukça güçtür

Bugün kabul edilen kan basıncı değeri istirahat halindeki normal bir yetişkinde 120/80 mmHg'dır (milimetre civa) Herhangi bir kişide kan basıncı uyku sırasında düşük, sinirli ya da heyecanlıyken yüksektir Normal şartlarda, sürekli olarak kan basıncı 120/80 mmHg (milimetre civa) üzerinde olan kişiler hipertansiyon hastalığı adayı kabul edilmektedir Kan basıncı devamlı olarak 140/90 mmHg üzerinde seyrediyorsa hipertansiyondan bahsedilir

Kan basıncı aynı birey içinde ve bireyler arasında farklılık gösterir Bu nedenle bireyin kan basıncı (kan basıncının sfingomanometre ile ayrı ayrı zamanlarda en az 3 kez ölçülmesi) ortalaması alınarak belirlenmelidir

Hipertansiyon kalp hastalıkları için ana bir risk faktörüdür Eğer tedavi edilmezse beyin dolaşımı, kalp, damar, göz ve böbrek hastalıkları için ciddi hastalık ve ölüm oranlarında artışa sebep olur Bir kez teşhis yapılıp tedavi başlanırsa artan kan basıncı düşürülebilir, kalp ve kalp dolaşım sistemindeki hastalık riski azaltılabilir


Hipertansiyonun Yaygınlığı Nedir?

Sanayileşmiş ülkelerdeki yetişkin nüfusun %10-20 kadarında hipertansiyon bulunduğu hesaplanmaktadır Sınırda hipertansiyon vakaları da katılırsa bu oran kuşkusuz daha yüksektir Kişinin yaşı, cinsiyeti ve ırkı hipertansiyon sıklığı konusunda belirleyici faktörlerdir Hipertansiyon siyah ırkta ve kadınlarda daha çok görülmektedir

Kişi yaşının hipertansiyona olan katkısı öncelikle damarlarda yaşlanmaya eşlik eden anormalliklerdir Bu durum özellikle de kanı kalpten damarlara taşıyan damarlardaki esneklik kaybı ile açıklanabilir Ancak yaşla hipertansiyon arasındaki bu bağlantıya bazı ilkel toplumlarda hiç rastlanmamaktadır Bu durumda etkili faktörün "uygarlaşma" ve bununla bağlantılı yaşam biçimi olduğu söylenebilir: örn tuz kullanımı, aşırı beslenme, hareketsiz yaşam, stres, vs


Hipertansiyon Riskleri

Hipertansiyon ciddi bir durumdur Hipertansiyon, kendi başına öldürücü değildir; fakat tedavi edilmediğinde hipertansiyonun sonuçları öldürücü olabilir Hipertansiyon kalbi zorlayarak kalp yetmezliğine neden olabilir Üstelik ateroskleroz ve bunun yol açabileceği iskemik kalp hastalığı (belli bir bölgede kan akımının kesilmesi nedeniyle oluşan geçici kansızlık sonucu dokuların hava alamaması) riskini önemli ölçüde arttırır Buna ek olarak; hipertansiyonlu hastalar kanama ve beyindeki kan damarlarının trombozuna (pıhtıyla tıkanmasına) diğerlerinden daha kolay yakalanırlar Hipertansiyon ayrıca koroner arter hastalığına da büyük katkıda bulunur ki, bu hastalık sanayileşmiş toplumlarda ölümlerin başlıca nedenlerinden biridir Bahsettiklerimizin hepsi tedavi edilmeyen hipertansiyonun sonuçları olup hipertansiyona bağlı morbidite (hastalık), mortalite (ölüm) büyük bir bölümünü oluşturur


Hipertansiyonun Sınıflandırılması

Hipertansiyon, sıklıkla, nedenine göre sınıflandırılır Buna göre iki tip vardır

esansiyel (primer - birincil) hipertansiyon
sekonder (ikincil) hipertansiyon Hipertansiyon vakalarının yaklaşık %90'ı, neden (etiyoloji) bilinmediğinden primer ya da "esansiyel" hipertansiyon olarak adlandırılır

Hipertansiyon vakalarının geriye kalan bölümüne, yani yaklaşık %10'una bu durumun nedeni bilindiğinden "sekonder " hipertansiyon denir Böbrek kökenli olan (renal) hipertansiyon bunların en yaygın olanıdır


Sekonder Hipertansiyon

Bu tipte yüksek kan basıncı, bilinen bir etiyolojiden (nedenden) kaynaklanmaktadır Neden olan hastalık tedavi edildiğinde hipertansiyon düzelebilir

Böbrek hastalığı: Renal hipertansiyon olarak adlandırılır Varolan bir böbrek hastalığı kan basıncının yükselmesine neden olur

Endokrin hastalıkları: Endokrin sistemi etkileyen hastalıklar kan basıncını da etkiler, çünkü adrenal bezler çeşitli kan basıncını kontrol eden mekanizmaları düzenler

İlaçlar: Bazı ilaçlar, örneğin kortikosteroidler, oral kontraseptifler (aldosteron sekresyonu ve plazma reninini arttırarak), nazal dekonjestanlar, amfetamin, tiroid hormonları, NSAID, soğuk algınlığı ilaçları, siklosporin, eritropoetin, iştah kesiciler, trisiklik antidepresanlar, MAO inhibitörleri, ***** (günde 70-100 mL civarında *****lü içki alınması hipokalemik alkalozla birlikte hipertansiyona neden olur) kan basıncının yükselmesine neden olurlar Bu ilaçların bırakılması ile kan basıncı normale döner


Diğer Sebepler Aort koarktasyonu: aortun doğuştan dar olması
Gebelik toksemisi: hipertansiyon, albuminüri, ödem ile karakterize, gebeliğin ikinci yarısında oluşan bir hastalık
Beyin tümörü ya da lezyonu: intrakraniyel basınca yol açarak kan basıncının hızla yükselmesine neden olur
Esansiyel (Primer) Hipertansiyon

Hipertansiyonun bu en yaygın şekli, bilinen nedenlere bağlı değildir Bu hipertansiyonun ortaya çıkış faktörleri hakkında kesin bilgimiz mevcut değildir Ayrıca hipertansiyonun başlangıcında rolü olan ailesel faktörlerin sayısı da çoktur Hipertansiyon, kalp dolaşım sistemini, sinir ve hormon sistemlerini, böbrekleri içeren birden fazla sistemi etkileyen bir bozukluktur ve güçlü genetik faktörleri içerir Bu faktörlerden birine ya da bir başkasına farklı derecelerde önem veren çok sayıda ve farklı ailesel geçiş teoriler öne sürülmüştür

Esansiyel hipertansiyon ayrıca bazı risk faktörleri ile de ilgidir Bu faktörler hipertansiyonu daha yaygın ve/ya da daha şiddetli yapmaktadır

sıvı ve hacim kontrolünde değişiklikle sonuçlanan böbrek işlev değişikliği
böbreklerden tuz ve su atılmasını kontrol eden, sistemde anormallik
kılca damar duvarlarında artmış sodyum ve tuz
basınç kontrolü yapan organların yeniden düzenlenmesi
diyetteki tuz miktarının yüksek olması
anormal psikolojik uyarı
ırk
cinsiyet
yaş
şeker hastalığı
aile hikayesinde hipertansiyon
hiperlipidemi (hiperkolesterolemi)
sigara içimi
obesite (şişmanlık)
Hipertansiyonun Derecesi

Hipertansiyon az ya da çok bilinen nedenlere dayanan sınıflandırılmasına ek olarak şiddet derecesine göre de sınıflandırılabilir

Arteryel hipertansiyon tipi
Kan basıncı düzeyi

Normal
120/80 mmHg ve altı

Prehipertansiyon (Hipertansiyon adayı)
120-139/80-89 mmHg

Evre 1
140-159/90-99 mmHg

Evre 2
160-179/100-109 mmHg

Evre 3
180/110 mmHg ve üstü

Buradaki sınıflandırmaya göre en sık karşılaşılan tip Evre 1 ve Evre 2 hipertansiyondur