Perinatal Takip

Perinatal takip

[/b]

Günümüzden yaklaşık 100
yıl öncesine kadar doğum ile ilgilenen doktor ve ebeler sadece
doğum olayı ile ilgilenirler gebeliğe ve gebelikte takibe çok
fazla önem vermezlerdi Tıp bilmindeki gelişmelere paralel
olarak gebelik ve fetal gelişimdeki pekçok faktörün
anlaşılması buna bağlı olarak görülen anne ve bebek
ölümlerinin azalmasında ve sağlıklı toplumların
oluşmasında son derece önemli bir rol oynamaktadır Bu olayda
tıp alanındaki ilerlemeler kadar iletişimdeki gelişmelerin
etkisi ile anne ve baba adaylarının bilinçlenmesinin ve
günümüzde takip talep etmelerinin de rolü son derece
önemlidir Prenatal takip adıyla anılan bu bakımın ana
hedefleri:

1)Anne ve fetusun sağlık durumunun tanımlanması

2)Gebelik yaşının saptanması ve fetal gelişimin izlenmesi

3)Komplikasyon riskindeki hastaların tanımlanması ve riskin
mümkün olduğunca azaltılması

4)Problemlerin önceden tahmin edilip önlenmesi

5)Hastanın eğitilmesidir

Bu amaçların gerçekleşmesi bir takım planlı sağlık
hizmeti ile mümkündür

Gebelik
Öncesi Danışmanlık

Gebeliğin başarı ile sonlanmasında gebelik öncesi alınan
bazı önlemler ve tedaviler etkili olabilmektedir Örneğin
şeker hastalığı olan bir kadında gebelikten önce kan şeker
düzeylerinin kontrol altına alınması anomalili bebek doğurma
riskini en aza indirecektirBenzer şekilde gebelik üzerinde
etkili olabilecek tüm hastalıklar ya da sosyal davranışlar
kontrol edilmelidir

Kişideki bazı durumlar
gebeliği olumsuz yönde etkileyebileceği gibi, gebeliğin
kadını olumsuz yönde etkileyebileceği bazı hastalıklar da
mevcuttur Örneğin konjenital ya da sonradan edinilmiş kalp
hastalıkları, akciğer damararındaki yüksek tansiyon, damar
tıkanıklığı ya da bazı konjenital anomaliler kadın gebe
kaldığında hayatını tehdit edebilecek komplikasyonlara yol
açabilir

Yine daha önceki dönemlerde
düşük ya da ölü doğum ile sonuçlanmış başarısız
gebelik tecrübesi yaşayan kadınlar gebelik öncesi
danışmanlıktan fayda görebilirler



Anne yaşı, madde ya da ilaç
bağımlılığı, viral enfeksiyolar gibi faktörlerde söz
konusu ise gebelik öncesi danışmanlık ayrıca önem kazanır

Gebelik
sonrası takip

Üreme çağında ve düzeli adet gören kadınlarda aniden adet
kesilmesi saptandığında ilk şüphelenilmesi gereken durum
gebeliktir Bu nedenle prenatal bakımın ilk aşaması
gebeliğin tespitidir %8 oranında son adet tarihinden itibaren
40 gün civarında hafif bir kanama olabilir Bu gebelik
ürününün rahime yerleştiği döneme (implantasyon) denk
gelen bir kanamadır Adet gecikmesi olduğunda ve bu gecikme 10
günü geçtiğinde idrar ya da kanla yapılan tahliler yardımı
ile mutlaka gebelik olup olmadığı tespit edilmelidir Bu
tüğr testler sadece gebeliğin var olup olmadığını
gösterirler Eğer gebelik testi pozitif ise yapılması gereken
ilk işlem bir ultrasonografi ile gebeliğin normal olup
olmadığının saptanmasıdır Test pozitif olduğu halde
gebelik ürünü gelişmemeiş olabilir (blighted ovum, boş
gebelik), veya bir dış gebelik söz konusu olabilir Benzer
şekilde de halk arasında üzüm gebeliği denilen mol gebelikte
ya da embryonun hayatını yitirdiği missed abortus denen
durumlarda da hiçbir belirti olmaksızın sadece gebelik testi
pozitif olabilir Böyle durumlar anne hayatını tehtid eden
sonuçlar doğurabilirler Bebek öldüğü halde plasenta bir
süre daha hormon salgılanmaya devam edeceğinden gebelik
testleri uzunca bir süre daha pozitif sonuç verebilir

Gebeliğin saptanıp, rahim
içerisinde canlı normal bir gebeliğin varlığı ultrason ile
tespit edildikten sonraki ilk aşama bu gebeliğin yaşını
hesaplamaktır Gebelik yaşı hesaplanırken gebe
kalındığı düşünülen gün değil son adet kanamasının
başladığı ilk gün gebeliğinde başlangıcı olarak kabul
edilir (son adet tarihi=SAT)

Genelde günümüzde kabul
edilen prenatal takip planı şu şekildedir
İlk Ziyaret
Gebeliğin tespiti,
gebeliğin rahim içerisinde olduğunun tespiti, gebelik
ürününün canlı olduğunun tespiti,

Hastanın aile ve şahsi sağlık problemleri ile ilgili
öyküsünün alınması, kan sayımı, kan grubu tayini,
idrar tetkiki, enfeksiyonlar ile ilgili kan tetkikleri
(hepatit, HIV vb), risk değerlendirmesi ve varsa riske
yönelik tetkikler, hasta eğitimi
12 Hafta
Fetal kalp
atımlarının saptanması, büyümenin değerlendirlmesi
14-16 Hafta
Büyümenin
değerlendirilmesi, risk faktörleri varsa amniyosentez,
18-20 Hafta
Gebelik yaşının
yeniden teyid edilmesi, Doğumsal anomaliler yönünden
ayrıntılı ultrason incelemesi,üçlü tarama testi
yapılması
24 Hafta
Doğum ile ilgili
bilgilendirme, fetal gelişmi değerlendirme
28 Hafta
Kan uyuşmazlığı
varsa buna yönelikkoruyucu tetkik ve tedavi, şeker
yükleme ile diabet taraması, Kan sayımı tekrarı,
Risk değerlendirmesinin tekrarı
30-40 Hafta
Gebenin durumuna göre
komplikasyonların gözlenmesi ve takiplerin
planlanması, fetal iyilik halinin uygun yöntemlerle
saptanması
41 Hafta
Gün aşımına
yönelik plan
Ayrıca her ziyarette ******l
akıntı, mesane fonksiyonu, bebek hareketleri, rahim
kasılmaları gibi kişinin şikayetleri değerlendirilir ve kan
basıncı, vücut ağırlığı ölçümleri yapılır Yine
hemen hemen her ziyerette idrarda protein ve şeker bakılması
idealdir

Yine her ziyerette anne adayına
gebelikteki tehlike işaretleri, diet, egzersiz, uyku, sigara ve
***** alımı cinsel ilişki gibi konularda eğitim verilir


Kaynak: DrAlper Mumcu