Fetal İyilik Halinin Değerlendirilmesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-24-2012

Fetal iyilik halinin değerlendirilmesi

[/b]

Fetusun anne karnındayken
yaptığı bazı hareketlerin ve değişik uyarılara verdiği
cevapların değerlendirilerek fetusun anne karnında güvende
olup olmadığını anlamaya yarayan testlerdir

Fetal Biofizik
Aktiviteler

Bebek anne karnında bazı istemli ve istemsiz
hareketlerde bulunur

Bunlara biofizik aktiviteler adı verilir

Biofizik aktiviteler 6 kategoride toplanır

Fetal tonus, göğüs
kafesi ve gövde hareketi gibi genel aktiviteler

Emme, yutma, idrar yapma ve
refleks gibi spesifik aktiviteler
Göz kapatarak uyuma
Kalp atımı
Göbek kordonu
damarlarında atım
İstemli hareketler ve
bazı uyarılara cevap verme

Kademeli Hipoksi modeli

Fetal gelişim esnasında ilk faal hale gelen aktiviteler
oksijensizlikten en son etkilenir

Buna kademali hipoksi modeli
adı verilir

İlk aktive olan bölge merkezi sinir siteminde
tonusu yani kasların normal sertliğini ayarlayan bölge
olduğundan oksijen yetmezliği durumunda en son kaybolacak
aktivitedir

Benzer şekilde en son gelişen fetal kalp
aktivitesi de ilk etkilenen parametre olacaktır

Fetal tonusun
yok olduğu durumlarda bebeğin kaybedilme riski çok yüksektir

Burada etkili mekanizma oksijen yetmezliği sonucu fetusun
kanının pH'ında değişim olması ve asit ortaya
çıkmasıdır

Bu tabloya asidoz adı
verilir

Normalde insan kanının pH'ı 7

35-7

45 arasındadır

Bu değer 7

10'un altına düştüğünde bebek kaybedilir

Fetalasidozun ilk bulgusu NST'nin
nonreaktif hale gelmesidir

Fetal Kalp Hareketleri

Normalde miadında bir fetusdabebeğin kalp atım hızı 120-160
atım dakika civarındadır

Ortalama hız ise 140 civarıdır

Bu
ortalama hıza bazal atım hızı denir

Bazal atım hızının 2
dakikayı geçmeyen artışlarına akselerasyon düşüşlerine
ise deselerasyon adı verilir

Fetal kalp hızı reaktivitesi ise
fetal hareket ile birlikte olan akselerasyonlardır

Bu
reaktivite 28

gebelik haftasında belirir

Bu nedenle 28

haftadan önce NST güvenilir değildir

Fetal Solunum
Hareketleri

İlkkez 10-14

haftalarda ortaya çıkar

20-21

haftalarda
ultrasonda tespit edilebilir

Hareketler ilk zamanlarda
düzensizdir fakat gebelik ilerledikçe düzene girer

Gebelik
ilerledikçe solunum hızı azalır ancak bebeğin solunum için
harcadığı zaman artar

34-35

haftalarda fetus zamanının
%30'unu solunum için harcar ve bunun büyük kısmı yemeklerden
2 saat sonra görülür

Bu nedenle gözlemler yemeklerden 2 saat
sonra yapılmalıdır

Bu dönemde 2 solunum hareketi arasında
geçen süre 30-35 dakikayı aşmaz

Fetal Gövde hareketleri

Bunlar birçok gebe tarafından hissedilen hareketlerdir

Bu
hareketlerdekibir azalma fetal tehlikenin ilk işareti olabilir

Normal bir gebelikte 1 saat içinde anne tarafından hissedilen
ve edilemeyen hareketlerin toplamı 20-50
civarındadır

Hareketler gceleri biraz daha artar, 24

haftadan
sonra ise bir miktar azalır

Fetal solunum hareketleri ile gövde
hareketleri arasında ters ilişki vardır

Solunum durduğunda
gövde hareketleri artar

Eğer 12 saat içinde anne
tarafından hissedilen en az 10 hareket olmazsa veya 10 hareket
için geçen süre 1 hafta öncekinin 2 katıysa anormal olarak
kabul edilir ve araştırılması gerekir

Anormal hareket olan
vakaların %10'unda ileri tetkik ve teadvi yapılmaz ise %10-30
fetal ölüm olur

fetal hareketler ultrason ile tespit edilir

Fetal hareketlerin gelişimi 16

haftaya kadar tamamlanır

Hareketlerin gelişme sırası şu şekildedir

Genel hareketler
Hıçkırma
Kol ve bacakların izole
hareketleri
Kafanın ye doğru
atılması
Solunum
nme
Kafanın öne doğru
eğilemesi
Çiğneme
Yutma

16

haftadan sonra yeni bir
hareket gelişmez

Fetal Tonus

7

5-8

5

gebelik haftalarında gelişir

Oksijen azlığından ve
asidozdan en son etkilenen oluşumdur

Fetal tonusun olmaması
durumunda bebek kaybı daha sık beklenir

Fetal tonusun tek
başına bozuk olması çok fazla anlam ifade etmez

Eğer tonus
kaybı ile birlikte NST de non reaktif ise ciddi bir tehlike söz
konusudur

Amniyon Mayii

Amniyon mayiinin miktarıda fetusun durumu hakkında bilgi
verebilir

Oksijenin az olduğu durumlarda bebekteki kan
akımının yaşamsal organlara yönlendirilmesi sonucu amniyon
sıvısını yapan böbrek ve akciğerlere daha az kan gider ve
sonuçta amniyon sıvısı azalır

Pasentanın Durumu

Ultrasonografide plasentanın durumu gebeliğin gidişatı
hakkında bilgi verebilir

Plasentanın yaşlanma belirtileri
göstermesi fetusun tehlikede olabileceğini belirtebilir ancak
günümüzde plasentanın evrelerdirilmesi çok fazla önem
taşımamaktadır

Biyofizik skorlama

Fetusun solunum hareketleri, fetal hareketler, fetal tonus,
amniyon sıvı miktarı ve NST birarada değerlendirilir ve her
bir parametre 0-2 arasında skorlanır

Sonuçta biofizik skor
ortaya çıkar

Bu 0 ile 10 arasında bir sayıdır

8 ve üzeri
normal olarak kabul edilir

Skor 6 ise test şüpheli, 0-4 arası
ise anormal olarak kabul edilir

Takip

Eğer normal bir skor elde edilir ise testler haftada bir kez
tekrarlanır

Diabet ve günaşımında haftada 2 kez test
önerilir

Skor
8-10
Normal
izleme devam edililir

Eğer amniyon mayii azalmış ise
gebelik sonlandırılır

Diğer vakalarda haftada bir
kez tekrarlanır
Skor
6
4-6 saat
sonra skorlama tekrarlanır

Yine 6 çıkar ise 24 saat
sonra yeniden yapılır

Yine 6 olması durumunda eğer
fetus matür ise gebelik sonlandırılır

Skor
4
Bebek 36

haftadan büyük ise gebelik sonlandırılır

36
haftadan küçük gebeliklerde 24 saat sonra
tekrarlanır

Gene 4 bulunursa gebelik sonlandırılır

Skor
0-2
Gebelik
yaşına bakılmaksızın gebelik sonlandırılır

Kaynak: Dr

Alper Mumcu

07-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Fetal İyilik Halinin Değerlendirilmesi Fetal iyilik halinin değerlendirilmesi [/b] Fetusun anne karnındayken yaptığı bazı hareketlerin ve değişik uyarılara verdiği cevapların değerlendirilerek fetusun anne karnında güvende olup olmadığını anlamaya yarayan testlerdir Fetal Biofizik Aktiviteler Bebek anne karnında bazı istemli ve istemsiz hareketlerde bulunur Bunlara biofizik aktiviteler adı verilir Biofizik aktiviteler 6 kategoride toplanır Fetal tonus, göğüs kafesi ve gövde hareketi gibi genel aktiviteler Emme, yutma, idrar yapma ve refleks gibi spesifik aktiviteler Göz kapatarak uyuma Kalp atımı Göbek kordonu damarlarında atım İstemli hareketler ve bazı uyarılara cevap verme Kademeli Hipoksi modeli Fetal gelişim esnasında ilk faal hale gelen aktiviteler oksijensizlikten en son etkilenir Buna kademali hipoksi modeli adı verilir İlk aktive olan bölge merkezi sinir siteminde tonusu yani kasların normal sertliğini ayarlayan bölge olduğundan oksijen yetmezliği durumunda en son kaybolacak aktivitedir Benzer şekilde en son gelişen fetal kalp aktivitesi de ilk etkilenen parametre olacaktırFetal tonusun yok olduğu durumlarda bebeğin kaybedilme riski çok yüksektir Burada etkili mekanizma oksijen yetmezliği sonucu fetusun kanının pH'ında değişim olması ve asit ortaya çıkmasıdırBu tabloya asidoz adı verilirNormalde insan kanının pH'ı 735-745 arasındadır Bu değer 710'un altına düştüğünde bebek kaybedilir Fetalasidozun ilk bulgusu NST'nin nonreaktif hale gelmesidir Fetal Kalp Hareketleri Normalde miadında bir fetusdabebeğin kalp atım hızı 120-160 atım dakika civarındadır Ortalama hız ise 140 civarıdırBu ortalama hıza bazal atım hızı denir Bazal atım hızının 2 dakikayı geçmeyen artışlarına akselerasyon düşüşlerine ise deselerasyon adı verilir Fetal kalp hızı reaktivitesi ise fetal hareket ile birlikte olan akselerasyonlardır Bu reaktivite 28 gebelik haftasında belirir Bu nedenle 28 haftadan önce NST güvenilir değildir Fetal Solunum Hareketleri İlkkez 10-14 haftalarda ortaya çıkar20-21 haftalarda ultrasonda tespit edilebilirHareketler ilk zamanlarda düzensizdir fakat gebelik ilerledikçe düzene girerGebelik ilerledikçe solunum hızı azalır ancak bebeğin solunum için harcadığı zaman artar34-35 haftalarda fetus zamanının %30'unu solunum için harcar ve bunun büyük kısmı yemeklerden 2 saat sonra görülürBu nedenle gözlemler yemeklerden 2 saat sonra yapılmalıdır Bu dönemde 2 solunum hareketi arasında geçen süre 30-35 dakikayı aşmaz Fetal Gövde hareketleri Bunlar birçok gebe tarafından hissedilen hareketlerdir Bu hareketlerdekibir azalma fetal tehlikenin ilk işareti olabilir Normal bir gebelikte 1 saat içinde anne tarafından hissedilen ve edilemeyen hareketlerin toplamı 20-50 civarındadırHareketler gceleri biraz daha artar, 24 haftadan sonra ise bir miktar azalırFetal solunum hareketleri ile gövde hareketleri arasında ters ilişki vardır Solunum durduğunda gövde hareketleri artar Eğer 12 saat içinde anne tarafından hissedilen en az 10 hareket olmazsa veya 10 hareket için geçen süre 1 hafta öncekinin 2 katıysa anormal olarak kabul edilir ve araştırılması gerekirAnormal hareket olan vakaların %10'unda ileri tetkik ve teadvi yapılmaz ise %10-30 fetal ölüm olur fetal hareketler ultrason ile tespit edilir Fetal hareketlerin gelişimi 16 haftaya kadar tamamlanır Hareketlerin gelişme sırası şu şekildedir Genel hareketler Hıçkırma Kol ve bacakların izole hareketleri Kafanın ye doğru atılması Solunum nme Kafanın öne doğru eğilemesi Çiğneme Yutma 16 haftadan sonra yeni bir hareket gelişmez Fetal Tonus 75-85 gebelik haftalarında gelişir Oksijen azlığından ve asidozdan en son etkilenen oluşumdur Fetal tonusun olmaması durumunda bebek kaybı daha sık beklenirFetal tonusun tek başına bozuk olması çok fazla anlam ifade etmez Eğer tonus kaybı ile birlikte NST de non reaktif ise ciddi bir tehlike söz konusudur Amniyon Mayii Amniyon mayiinin miktarıda fetusun durumu hakkında bilgi verebilir Oksijenin az olduğu durumlarda bebekteki kan akımının yaşamsal organlara yönlendirilmesi sonucu amniyon sıvısını yapan böbrek ve akciğerlere daha az kan gider ve sonuçta amniyon sıvısı azalır Pasentanın Durumu Ultrasonografide plasentanın durumu gebeliğin gidişatı hakkında bilgi verebilir Plasentanın yaşlanma belirtileri göstermesi fetusun tehlikede olabileceğini belirtebilir ancak günümüzde plasentanın evrelerdirilmesi çok fazla önem taşımamaktadır Biyofizik skorlama Fetusun solunum hareketleri, fetal hareketler, fetal tonus, amniyon sıvı miktarı ve NST birarada değerlendirilir ve her bir parametre 0-2 arasında skorlanır Sonuçta biofizik skor ortaya çıkar Bu 0 ile 10 arasında bir sayıdır 8 ve üzeri normal olarak kabul edilir Skor 6 ise test şüpheli, 0-4 arası ise anormal olarak kabul edilir Takip Eğer normal bir skor elde edilir ise testler haftada bir kez tekrarlanır Diabet ve günaşımında haftada 2 kez test önerilir Skor 8-10 Normal izleme devam edililir Eğer amniyon mayii azalmış ise gebelik sonlandırılır Diğer vakalarda haftada bir kez tekrarlanır Skor 6 4-6 saat sonra skorlama tekrarlanır Yine 6 çıkar ise 24 saat sonra yeniden yapılır Yine 6 olması durumunda eğer fetus matür ise gebelik sonlandırılır Skor 4 Bebek 36 haftadan büyük ise gebelik sonlandırılır 36 haftadan küçük gebeliklerde 24 saat sonra tekrarlanır Gene 4 bulunursa gebelik sonlandırılır Skor 0-2 Gebelik yaşına bakılmaksızın gebelik sonlandırılır Kaynak: DrAlper Mumcu